Status AEO (ang. Authorized Economic Operator, pol. upoważniony podmiot gospodarczy) przyznawany jest przez organy celne podmiotom mającym siedzibę na obszarze celnym Wspólnoty. Jak stanowią przepisy, upoważniony podmiot korzysta z ułatwień odnoszących się do kontroli celnej dotyczącej bezpieczeństwa i ochrony i/lub z uproszczeń przewidzianych w ramach przepisów celnych. Status ten jest uznawany przez organy celne wszystkich państw członkowskich.
Przepisy zawarte w rozporządzeniu wykonawczym do Wspólnotowego Kodeksu Celnego (art. 14b) przewidują wiele ułatwień dla posiadaczy AEO, m.in. mniejszą liczbę kontroli dokumentów i kontroli fizycznych, priorytetowe traktowanie przesyłki w przypadku wytypowania do kontroli, przeprowadzanie kontroli poza kolejnością, a nawet, po uzgodnieniu z organem celnym, wybór miejsca prowadzonej kontroli. Upoważnieni przedsiębiorcy korzystają również z możliwości składania mniejszej ilości danych na potrzeby przywozowej/wywozowej deklaracji skróconej, a także mogą być wcześniej powiadamiani o wytypowaniu przesyłki do kontroli. Dużym udogodnieniem jest szybszy i łatwiejszy dostęp do uproszczonych procedur celnych, o których mowa w art. 76 ust. 1 Wspólnotowego Kodeksu Celnego, w tym do przynoszącej wiele korzyści tzw. procedury w miejscu.
Ministerstwo Finansów nieustannie stara się przekonać do statusu AEO coraz więcej przedsiębiorców, oferując im jeszcze więcej korzyści i ułatwień. Jak wynika z dokumentu „Ułatwienia dla upoważnionych przedsiębiorców (AEO)”, dostępnego na stronie internetowej Ministerstwa Finansów (wersja 0.4 ze stycznia 2015 r.), przedsiębiorca może liczyć na następujące korzyści:
1) obsługę poza kolejnością w oddziałach celnych,
2) otrzymywanie informatorów zawierających najważniejsze numery telefonów oraz adresy e-mail, m.in. do koordynatora ds. AEO, Procedury Uproszczonej i innych konsultantów powołanych w danej izbie celnej,
3) otrzymywanie specjalnych newsletterów z informacjami o zmianie przepisów czy szkoleniach organizowanych przez administrację celną,
4) priorytetową obsługę wszelkich wniosków o wydanie zezwoleń składanych do organów celnych przez upoważnionych przedsiębiorców,
5) możliwość zgłaszania problemów merytorycznych podczas spotkań z przedsiębiorcami,
6) przyznawanie większej liczby ułatwień fakultatywnych w pozwoleniach na stosowanie procedury uproszczonej,
7) możliwość odstąpienia od składania zabezpieczenia, w przypadku gdy złożenie go jest fakultatywne,
8) upoważnienie do nakładania i zdejmowania zamknięć urzędowych,
9) rozliczenie podatku VAT w deklaracji podatkowej,
9) stałą współpracę podmiotu mającego status AEO z organem celnym i bieżące wsparcie w razie pojawienia się problemów.
Niewątpliwie status AEO jest bardzo korzystny dla przedsiębiorstw. Organy celne chętnie doradzają przedsiębiorcom w procesie uzyskiwania statusu, organizują również dodatkowe szkolenia. Sama zaś procedura audytowa, którą przedsiębiorca obowiązany jest przejść, pomaga ustanowić w firmie profesjonalne systemy zarządzania procesami celnymi, znacznie ograniczając ryzyko ewentualnych uchybień czy niezgodności operacji celnych prowadzonych w firmie z przepisami prawa celnego. Status AEO przyczynia się również do uzyskania przewagi konkurencyjnej firmy z racji pozytywnego, wiarygodnego wizerunku zarówno dla potencjalnych klientów firmy, jak i we współpracy z organami administracyjnymi.
Podstawa prawna
Rozporządzenie Komisji (EWG) nr 2454/93 z 2 lipca 1993 r. ustanawiające przepisy w celu wykonania rozporządzenia Rady (EWG) nr 2913/92 ustanawiającego Wspólnotowy Kodeks Celny (Dz.U. WE z 1993 r. L 253, s. 1).