Przedsiębiorca nie zapłaci VAT, jeśli wykupiony z leasingu samochód podaruje małżonkowi lub dziecku. Warunkiem jest jednak, aby wcześniej nie odliczył VAT od faktury końcowej, wystawionej przez leasingodawcę – potwierdza dyrektor KIS w najnowszych interpretacjach.

Od 2022 r. przedsiębiorca, który wykupi auto z leasingu, musi czekać sześć lat od momentu wykupu, jeśli chce sprzedać samochód bez podatku dochodowego. Nawet gdy wykorzystuje poleasingowy samochód na cele prywatne, a nie do działalności gospodarczej, to jego zbycie rozlicza jak przychód z biznesu. Tak wynika z art. 10 ust. 2 pkt 4 i art. 14 ust. 2 pkt 19 ustawy o PIT.
Z tego względu wielu przedsiębiorców woli podarować poleasingowe auto członkowi najbliższej rodziny. W takiej sytuacji w ogóle nie wchodzi w grę podatek od dochodu, bo darowizna podlega całkiem innej daninie od spadków i darowizn. Przy czym jest ona zwolniona z tego podatku, jeśli obdarowany (bo to on jest tu podatnikiem) należy do najbliższej rodziny. Zwolnienie wynika z art. 4a ustawy o podatku od spadków i darowizn.
W licznych interpretacjach, także najnowszych, dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej potwierdza, że od darowizny na rzecz członka rodziny przedsiębiorca nie zapłaci również VAT, ale pod warunkiem że zostaną spełnione określone warunki.

Trzy odrębne czynności

– Leasing (najem) i wykup tego samego samochodu to dwie różne czynności, odrębnie opodatkowane VAT – zwraca uwagę Marek Przybylski, doradca podatkowy, radca prawny, menedżer w MDDP.
Wyjaśnia, że przedsiębiorca ma prawo odliczać VAT naliczony zarówno z faktur leasingowych, jak i z faktury dokumentującej zakup polea singowego auta. W obu przypadkach można odliczyć albo 100 proc. VAT (gdy auto jest wykorzystywane wyłącznie na cele działalności gospodarczej), albo 50 proc. (gdy pojazd służy do celów mieszanych).
Jeszcze inną, osobną czynnością jest darowizna samochodu wykupionego z leasingu. Może ona zostać potraktowana jak sprzedaż i opodatkowana VAT na podstawie art. 7 ust. 2 ustawy o tym podatku.
– Jeśli przedsiębiorca chce uniknąć VAT od darowizny, to już wcześniej – na etapie wykupu – powinien pamiętać o spełnieniu kilku warunków. W szczególności nie powinien odliczać podatku naliczonego z faktury wykupu, zaliczać wydatku na nabycie do kosztów podatkowych ani wprowadzać samochodu do ewidencji środków trwałych. Brak takich działań potwierdza, że samochód jest nabywany do majątku prywatnego, w konsekwencji jego dalsza sprzedaż bądź np. darowizna nie podlega opodatkowaniu VAT – tłumaczy Marek Przybylski.

Darowizna bez podatku

Dyrektor KIS potwierdził to w interpretacji z 17 stycznia 2023 r. (sygn. 0111-KDIB3-1.4012.958.2022.1.IO). Wystąpił o nią przedsiębiorca, który na początku 2023 r. wykupił auto z leasingu. Nie odliczył VAT naliczonego z faktury zakupu ani nie wprowadził auta do ewidencji środków trwałych. Po wykupieniu pojazdu zamierza nieodpłatnie przekazać go żonie na podstawie umowy darowizny.
Fiskus zgodził się z podatnikiem, że darowizna na rzecz żony będzie bez VAT. Wyjaśnił, że aby czynność była opodatkowana, musi zostać wykonana przez podmiot mający status podatnika VAT i działający w takim charakterze w odniesieniu do danej transakcji.
Jeżeli więc mężczyzna nie będzie działał w charakterze podatnika VAT, to darowizna nie będzie nosiła znamion działalności gospodarczej w rozumieniu ustawy o VAT.
Wcześniej fiskus zajął takie stanowisko również m.in. w interpretacjach z 24 czerwca 2022 r. (sygn. 0114-KDIP2-2.4011.348.2022.4.SP) i z 7 grudnia 2022 r. (0114-KDIP4-2.4012.529.2022.1.WH).

Kiedy jest VAT

– Inaczej będzie, gdy przedsiębiorca wykupi samochód do działalności gospodarczej lub do celów mieszanych i odliczy przy tym VAT. Jeśli później przekaże pojazd w darowiźnie, będzie musiał zapłacić VAT od darowizny – wyjaśnia Agata Malicka, współwłaścicielka biura rachunkowego.
Potwierdzeniem tego jest interpretacja dyrektora KIS z 1 lutego 2022 r. (sygn. 0112-KDIL1-1.4012.788.2021.2.MB). Dotyczyła ona podatnika, który leasingował samochód przez trzy lata i wykupił go z leasingu w 2020 r., a od faktury odliczył 50 proc. VAT. W 2021 r. podarował pojazd ojcu.
Fiskus wyjaśnił, że mężczyzna zapłaci VAT od darowizny, bo doszło do łącznego spełnienia warunków wynikających z art. 7 ust. 2 ustawy o VAT:
  • dokonujący nieodpłatnego przekazania jest podatnikiem VAT,
  • przekazane towary należą do jego przedsiębiorstwa,
  • przedmiotem nieodpłatnego przekazania jest towar, w stosunku do którego podatnikowi przysługiwało, w całości lub w części, prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego przy nabyciu, imporcie lub wytworzeniu tego towaru lub jego części składowych.

Kiedy nie ma korekty…

Dla niektórych podatników zaskoczeniem może być obowiązek skorygowania podatku odliczonego w związku z nabyciem samochodu o wartości początkowej powyżej 15 tys. zł. – Taki obowiązek może wystąpić w okresie pięciu lat – przypomina Marek Przybylski.
Dyrektor KIS wyjaśnił, że w przypadku leasingu operacyjnego nie koryguje się VAT zawartego w ratach leasingowych, bo raty te dotyczą usługi, dzięki której leasingobiorca może jedynie korzystać z przedmiotu leasingu.
Potwierdzeniem tego jest interpretacja z 30 września 2022 r. (sygn. 0113-KDIPT1 -3.4012.284.2022.4).
Dyrektor KIS wyjaśnił w niej, że w świetle art. 90b ust. 1 ustawy o VAT wydatki związane z używaniem pojazdu na podstawie umowy najmu, dzierżawy oraz leasingu (operacyjnego) nie podlegają korekcie. Nie są to bowiem wydatki na nabycie, import lub wytworzenie pojazdu. VAT od nich odlicza się na bieżąco.

…a kiedy jest

Co innego, gdy podatnik wykupi samochód dla celów działalności gospodarczej i odliczy VAT naliczony, a następnie zmieni przeznaczenie auta.
Zgodnie z art. 90b ustawy o VAT korekty dokonuje się, jeśli samochód został wycofany z działalności gospodarczej przed upływem:
  • 60 miesięcy – przy wartości samochodu powyżej 15 tys. zł,
  • 12 miesięcy – przy wartości samochodu poniżej 15 tys. zł.
Okres ten liczy się od miesiąca, w którym samochód został nabyty (wykupiony z leasingu), importowany lub oddany do użytkowania.
Marek Przybylski tłumaczy to na przykładzie przedsiębiorcy, który wykupił auto na cele firmowe i odliczył 100 proc. podatku naliczonego. Następnie, przed upływem pięciu lat, zmienił przeznaczenie tego auta i zaczął wykorzystywać je do celów mieszanych. W tej sytuacji będzie musiał dokonać korekty in minus, czyli oddać część odliczonego już VAT.
Drugi przykład dotyczy sytuacji, w której przedsiębiorca przy wykupie odliczył 50 proc. VAT, a później dokonał czynności opodatkowanej VAT. Na przykład sprzedał to auto, podarował je lub wycofał na cele prywatne. Wówczas korekta zwiększy kwotę do odliczenia, jeżeli czynność opodatkowana ma miejsce w okresie pięciu lat od nabycia.
Fiskus potwierdził to w interpretacji z 21 lutego 2020 r. (sygn. 0112-KDIL3.4012. 68.2019.2.MŁ). Dotyczyła ona spółki, która w grudniu 2019 r. wykupiła samochód z leasingu operacyjnego i odliczyła przy tym 50 proc. VAT. Po czterech miesiącach od wykupu przekazała auto na cele osobiste jednego ze wspólników.
Dyrektor KIS stwierdził, że nieodpłatne przekazanie samochodu na cele osobiste jednego ze wspólników jest zrównane z odpłatną dostawą opodatkowaną VAT. Zarazem jednak wyjaśnił, że na podstawie art. 90b ust. 1 ustawy o VAT spółka może skorygować kwotę VAT odliczoną wcześniej w wysokości 50 proc. Może zwiększyć kwotę podatku do odliczenia proporcjonalnie do pozostałego okresu korekty (56 miesięcy). Powinna to zrobić w rozliczeniu za miesiąc, w którym nastąpi zmiana wykorzystywania samochodu (przekazanie na cele osobiste) – wyjaśnił organ. ©℗