W jaki sposób ująć w JPK_V7 zwrot zaliczek dotyczących eksportu towarów? Czy w 2023 r. można chociaż częściowo amortyzować budynek mieszkalno-usługowy? Jakie rodzaje plików JPK trzeba obecnie składać obowiązkowo co miesiąc? Od kiedy należy składać deklaracje kwartalne w przypadku wybrania metody kasowej po zarejestrowaniu jako czynny podatnik VAT?

Podatnik prowadzący działalność opodatkowaną zamierza sprzedać wykorzystywany w tej działalności samochód. Od wydatków dotyczących tego samochodu podatnik odliczał VAT. Samochód został nabyty przed rozpoczęciem prowadzenia działalności gospodarczej od osoby prywatnej. Czy sprzedając ten samochód, podatnik może skorzystać z procedury opodatkowania marży?
Jak stanowi art. 120 ust. 4 ustawy o VAT, w przypadku podatnika dokonującego dostawy towarów używanych, dzieł sztuki, przedmiotów kolekcjonerskich lub antyków nabytych uprzednio przez tego podatnika w ramach prowadzonej działalności, w celu odprzedaży, podstawą opodatkowania podatkiem jest marża stanowiąca różnicę między kwotą sprzedaży a kwotą nabycia, pomniejszona o kwotę podatku. Jest to tzw. procedura opodatkowania marży. Należy zwrócić uwagę, że warunkiem stosowania art. 120 ust. 4 ustawy o VAT jest nabycie towarów używanych, dzieł sztuki, przedmiotów kolekcjonerskich lub antyków przez podatnika w ramach prowadzonej działalności (w celu odsprzedaży). W przedstawionej sytuacji warunek ten nie jest spełniony, gdyż pojazd został przez przedsiębiorcę nabyty prywatnie, jeszcze przed rozpoczęciem działalności gospodarczej i uzyskaniem statusu podatnika VAT. Dlatego też dostawa (sprzedaż) tego samochodu nie będzie mogła zostać opodatkowana VAT z zastosowaniem procedury marży. Jeżeli zatem dostawa (sprzedaż) przedmiotowego samochodu będzie podlegała opodatkowaniu VAT, to obowiązkiem podatnika będzie naliczenie VAT (obliczonego według stawki 23 proc.) od podstawy opodatkowania obejmującej wszystko, co stanowi zapłatę (art. 29a ust. 1 ustawy o VAT).
Jednocześnie dopuszczalne jest, aby przed sprzedażą samochód został przez podatnika przekazany na cele osobiste. Wprawdzie zapewne będzie to podlegało opodatkowaniu VAT na podstawie art. 7 ust. 2 ustawy o VAT jako nieodpłatna dostawa towarów, lecz podstawa opodatkowania będzie niewielka. Przy takim rozwiązaniu przedsiębiorca, sprzedając później samochód, nie będzie działał w charakterze podatnika VAT, a w konsekwencji sprzedaż ta nie będzie podlegała opodatkowaniu VAT. A zatem w przypadku takiego scenariusza nie wystąpi VAT, a jedynie podatek od czynności cywilnoprawnych. ©℗
Podstawa prawna
art. 7 ust. 2, art. 29a oraz art. 120 ustawy z 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (t.j. Dz.U. z 2022 r. poz. 931; ost.zm. Dz.U. z 2022 r. poz. 2707)
We wrześniu 2022 r. podatnik otrzymał zaliczkę na poczet eksportu towarów. Udokumentował ją fakturą ze stawką VAT 0 proc. i wykazał w pliku JPK_V7M za wrzesień 2022 r. Na początku grudnia kontrahent anulował zamówienie, w związku z tym wpłacona zaliczka została mu zwrócona. Czy w tej sytuacji podatnik ma obowiązek wystawić korektę faktury zaliczkowej? Czy korektę tę ująć w bieżącym pliku JPK_V7M, czy wstecznie?
Z art. 106j ust. 1 pkt 4 ustawy o VAT wynika, że w przypadku gdy po wystawieniu faktury dokonano zwrotu nabywcy całości lub części zapłaty, o której mowa w art. 106b ust. 1 pkt 4 ustawy o VAT, podatnik wystawia fakturę korygującą. Przepis ten ma zastosowanie również w przypadku zwrotu zaliczek dotyczących eksportu towarów. W konsekwencji w przedstawionej sytuacji podatnik jest obowiązany wystawić fakturę korygującą zerującą wystawioną we wrześniu 2022 r. fakturę zaliczkową.
Jednocześnie należy wskazać, że – jak stanowi art. 29a ust. 13 ustawy o VAT – obniżenia podstawy opodatkowania w stosunku do podstawy określonej w wystawionej fakturze z wykazanym podatkiem (w tym w związku ze zwrotem towarów) dokonuje się za okres rozliczeniowy, w którym podatnik wystawił fakturę korygującą, pod warunkiem że z posiadanej przez tego podatnika dokumentacji wynika, że uzgodnił on z nabywcą towaru lub usługobiorcą warunki obniżenia podstawy opodatkowania dla dostawy towarów lub świadczenia usług określone w fakturze korygującej oraz warunki te zostały spełnione, a faktura ta jest zgodna z posiadaną dokumentacją. W przypadku gdy w okresie rozliczeniowym, w którym została wystawiona faktura korygująca, podatnik nie ma dokumentacji, o której mowa w poprzednim zdaniu, obniżenia podstawy opodatkowania dokonuje za okres rozliczeniowy, w którym dokumentację tę uzyskał.
Jednak z art. 29a ust. 15 pkt 1 ustawy o VAT wynika, że warunku posiadania dokumentacji nie stosuje się m.in. w przypadku eksportu towarów. Powoduje to, że faktury korygujące zmniejszające dotyczące eksportu towarów sprzedawcy powinni co do zasady rozliczać w okresie rozliczeniowym ich wystawienia. Uważam w związku z tym, że przedmiotową fakturę korygującą, zerującą fakturę zaliczkową podatnik powinien ująć w pliku JPK_VAT w miesiącu jej wystawienia, a więc na bieżąco (nie ma potrzeby korekty wstecznej). ©℗
Podstawa prawna
art. 29a, art. 41 ust. 9a oraz art. 106j ust. 1 pkt 4 ustawy z 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (t.j. Dz.U. z 2022 r. poz. 931; ost.zm. Dz.U. z 2022 r. poz. 2707)
Osoba fizyczna prowadząca działalność gospodarczą jest właścicielem zaliczonego do środków trwałych budynku, którego ok. 60 proc. powierzchni to powierzchnia mieszkalna, a ok. 40 proc. to powierzchnia użytkowa. Czy osoba ta w 2023 r. może amortyzować ten budynek w części przypadającej na powierzchnię użytkową?
Z początkiem 2023 r. definitywnie została wyłączona możliwość amortyzowania nieruchomości mieszkalnych, w tym lokali mieszkalnych. Zmiana przepisów wyłączających taką możliwość nastąpiła wprawdzie z 1 stycznia 2022 r., jednak na mocy przepisów przejściowych amortyzacja lokali mieszkalnych w 2022 r. była jeszcze możliwa (art. 71 ust. 2 ustawy z 29 października 2021 r. o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych oraz niektórych innych ustaw). Jak bowiem wynika obecnie z art. 22c pkt 2 ustawy o PIT, amortyzacji nie podlegają budynki mieszkalne wraz ze znajdującymi się w nich dźwigami, lokale mieszkalne stanowiące odrębną nieruchomość, spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu mieszkalnego oraz prawo do domu jednorodzinnego w spółdzielni mieszkaniowej, służące prowadzonej działalności gospodarczej lub wydzierżawiane albo wynajmowane na podstawie umowy.
Mając to na uwadze, należy wskazać, że obiekty budowlane, w tym budynki, klasyfikowane są na podstawie Polskiej Klasyfikacji Obiektów Budowlanych (PKOB). Wynika z niej, że:
  • budynki mieszkalne są to obiekty budowlane, których co najmniej połowa całkowitej powierzchni użytkowej jest wykorzystywana do celów mieszkalnych; w przypadkach gdy mniej niż połowa całkowitej powierzchni użytkowej jest wykorzystywana na cele mieszkalne, budynek taki jest klasyfikowany jako niemieszkalny, zgodnie z jego przeznaczeniem;
  • budynki niemieszkalne są to obiekty budowlane wykorzystywane głównie dla potrzeb niemieszkalnych; w przypadku gdy co najmniej połowa całkowitej powierzchni użytkowej jest wykorzystywana do celów mieszkalnych, budynek klasyfikowany jest jako budynek mieszkalny.
W przedstawionej w pytaniu sytuacji ponad połowa całkowitej powierzchni użytkowej budynku jest wykorzystywana do celów mieszkalnych. Prowadzi to do wniosku, że jest to budynek mieszkalny, a w konsekwencji od 1 stycznia 2023 r. nie podlega on amortyzacji. Według mnie dotyczy to również jego części usługowej. Nie ma bowiem przepisu przewidującego, że w takich przypadkach można amortyzować „usługową” część budynku mieszkalnego (w szczególności przepisem takim nie jest art. 22f ust. 4 ustawy o PIT). Tym bardziej nie ma przepisu pozwalającego amortyzować powierzchnie mieszkalne budynków mieszkalnych, które są wykorzystywane do prowadzenia działalności gospodarczej.
Podsumowując – w mojej ocenie od 1 stycznia 2023 r. wskazany budynek nie może być przez podatnika w żadnej części amortyzowany. A zatem niedopuszczalna jest amortyzacja zarówno części „mieszkalnej” tego budynku, jak i jego części „usługowej”. ©℗
Podstawa prawna
art. 22c pkt 2, art. 22f ust. 4 ustawy z 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t.j. Dz.U. z 2022 r. poz. 2647; ost.zm. Dz.U. z 2022 r. poz. 2745)
rozporządzenie Rady Ministrów z 30 grudnia 1999 r. w sprawie Polskiej Klasyfikacji Obiektów Budowlanych (PKOB) (Dz.U. nr 112, poz. 1316; ost.zm. Dz.U. z 2002 r. nr 18, poz. 170)
art. 71 ust. 2 ustawy z 29 października 2021 r. o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. poz. 2105; ost.zm. Dz.U. z 2022 r. poz. 2180)
Jakie pliki JPK należy w 2023 r. przesyłać obowiązkowo co miesiąc? Czy będą to również pliki JPK_PIT?
Z 1 stycznia 2023 r. nie zostanie rozszerzony obowiązek comiesięcznego przesyłania plików JPK. W konsekwencji obowiązek taki nadal będzie ciążyć tylko na podatnikach VAT obowiązanych do składania deklaracji VAT na podstawie art. 99 ust. 1‒3 ustawy o VAT (art. 99 ust. 11c oraz art. 109 ust. 3b i 3c ustawy o VAT).
Dopiero z 1 lipca 2023 r. zostanie wprowadzony obowiązek comiesięcznego przesyłania ewidencji w formacie plików JPK przez członków grup VAT. Wejdzie bowiem wówczas w życie określający taki obowiązek art. 109 ust. 11g‒11k ustawy o VAT (mimo że pozostałe przepisy dotyczące grup VAT weszły w życie 1 stycznia 2023 r.).
Ponadto począwszy od roku podatkowego rozpoczynającego się po 31 grudnia 2023 r., ma się rozpocząć wdrażanie obowiązku regularnego przesyłania plików JPK przez podatników podatku dochodowego. I tak począwszy od roku podatkowego rozpoczynającego się po:
1) 31 grudnia 2023 r. – obowiązkiem takim zostaną objęte podatkowe grupy kapitałowe oraz podatnicy CIT, których wartość przychodu w poprzednim roku podatkowym przekroczyła 50 mln euro,
2) 31 grudnia 2024 r. – obowiązkiem takim zostaną objęci pozostali (inni niż wskazani w pkt 1) podatnicy CIT oraz podatnicy PIT obowiązani przesyłać pliki JPK_VAT,
3) 31 grudnia 2025 r. – pozostali (tj. inni niż wskazani w pkt 1 i 2) podatnicy CIT i PIT.
Zatem ani w 2023 r., ani w 2024 r.nie będzie jeszcze konieczne przesyłanie plików JPK_PIT. Obowiązek przesyłania takich plików obejmie część podatników (tj. podatników obowiązanych do przesyłania plików JPK_VAT) w 2025 r., pozostałych zaś w 2026 r. ©℗
Podstawa prawna
art. 99 ust. 11c, art. 109 ust. 3b i 3c oraz art. 109 ust. 11g–11k ustawy z 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (t.j. Dz.U. z 2022 r. poz. 931; ost.zm. Dz.U. z 2022 r. poz. 2707)
art. 66 ustawy z 29 października 2021 r. o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. poz. 2105; ost.zm. Dz.U. z 2022 r. poz. 2180)
Podatnik, który 10 lutego 2022 r. został zarejestrowany jako czynny podatnik VAT, rozlicza VAT metoda kasową. Przy czym ze względu na brzmienie art. 99 ust. 3a pkt 1 ustawy o VAT podatnik ten składa deklaracje VAT (JPK_V7) za okresy miesięczne. Po 12 miesiącach podatnik powinien rozpocząć składać deklaracje VAT za okresy kwartalne. Jaką datę należy wskazać w VAT-R jako dzień zmiany rozliczenia na kwartalne? Od jakiego miesiąca podatnik powinien rozpocząć przesyłanie plików JPK_V7K?
Jak stanowi art. 99 ust. 2 ustawy o VAT, mali podatnicy, którzy wybrali metodę kasową, składają w urzędzie skarbowym deklaracje podatkowe za okresy kwartalne w terminie do 25. dnia miesiąca następującego po każdym kolejnym kwartale. Jednak przepisu tego – przez 12 miesięcy, począwszy od miesiąca, w którym została dokonana rejestracja – nie stosuje się do podatników zarejestrowanych przez naczelnika urzędu skarbowego jako podatnicy VAT czynni (art. 99 ust. 3a pkt 1 ustawy o VAT). W konsekwencji jeżeli podatnicy tacy wybiorą metodę kasową, w okresie tym są zobowiązani składać deklaracje VAT za okresy miesięczne.
Kwartalne deklaracje mogą być składane wyłącznie za kwartały kalendarzowe. Przy czym w świetle art. 99 ust. 3a pkt 1 ustawy o VAT niedopuszczalne jest według mnie przyjęcie, że pierwsza deklaracja kwartalna może dotyczyć kwartału obejmującego miesiąc, w którym wynikające z tego przepisu wyłączenie miało jeszcze zastosowanie. W związku z tym podatnicy rozliczający VAT metodą kasową powinni składać kwartalne deklaracje VAT, począwszy od pierwszego kwartału kalendarzowego następującego po upływie 12 miesięcy, począwszy od miesiąca, w którym została dokonana rejestracja. W konsekwencji według mnie w przedstawionej sytuacji podatnik powinien:
1) złożyć aktualizację zgłoszenia VAT-R, w ramach której zgłosi (w poz. 58) składanie deklaracji kwartalnych, począwszy od II kw. 2023 r. (poz. 61 i 62 zgłoszenia VAT-R),
2) przesyłać pliki JPK_V7M za miesiące do marca 2023 r. włącznie,
3) przesyłać pliki JPK_V7K za miesiące od kwietnia 2023 r. (pliki te w dwóch pierwszych miesiącach kwartału zawierają jedynie ewidencję VAT, w trzecim zaś – ewidencję za trzeci miesiąc kwartału oraz deklarację VAT za cały kwartał). ©℗
Podstawa prawna
art. 99 ustawy z 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (t.j. Dz.U. z 2022 r. poz. 931; ost.zm. Dz.U. z 2022 r. poz. 2707)