W 2023 r. firmy, których rok podatkowy pokrywa się z kalendarzowym, po raz pierwszy skorzystają z ulgi na innowacyjnych pracowników. W praktyce jednak może to wywołać zdziwienie urzędów skarbowych, gdy nie dostaną zaliczek na PIT

rozwiń ›
Nowa preferencja jest niejako uzupełnieniem innej ulgi – badawczo-rozwojowej. Pozwala pomniejszyć kwotę zaliczek na PIT od wynagrodzeń osób zajmujących się pracami badawczo -rozwojowymi o niewykorzystaną przez podatnika część ulgi B+R.
Problem może polegać na tym, że fiskus nie będzie wiedział, dlaczego firma nie odprowadziła zaliczek na PIT od dochodów swoich zatrudnionych. O zamiarze skorzystania z nowej preferencji nie informuje się bowiem urzędu skarbowego. Taki obowiązek nie wynika z przepisów, co potwierdził dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej w interpretacji z 23 sierpnia 2022 r. (sygn. 0111-KDIB1-3.4010.155.2022.2.BM).
Jeżeli więc pracodawca nie wpłaci zaliczek na podatek od dochodów pracowników albo wpłaci je w zaniżonej wysokości, to urząd skarbowy nie będzie wiedział, z czego to wynika, i że mimo braku wpłaty w rzeczywistości zaliczka została uiszczona.
– Niewykluczone, że urzędy będą się kontaktować z podatnikiem, aby ten wyjaśnił, skąd wziął się brak zaliczek na PIT – mówi Grzegorz Kuś, radca prawny, doradca podatkowy w PwC.

Ulga na innowacyjnych pracowników. Dla kogo

Nowa preferencja dotyczy tych, którzy nie mogli w poprzednim roku w pełni skorzystać z ulgi B+R, bo np. ponieśli stratę lub wysokość ich dochodu z działalności gospodarczej była niższa od kwoty przysługujących im odliczeń z tytułu B+R.
Przypomnijmy, że zasadniczo koszty nieodliczone w danym roku w ramach ulgi B+R (koszty kwalifikowane) odlicza się w zeznaniach za kolejne sześć lat podatkowych (art. 26e ust. 8 ustawy o PIT i art. 18d ust. 8 ustawy o CIT). Obecnie jednak podatnicy nie muszą czekać, mają do wyboru inne rozwiązanie – ulgę na innowacyjnych pracowników.
Przysługuje ona zarówno podatnikom CIT, jak i podatnikom PIT rozliczającym się według skali podatkowej (PIT-36) lub liniowo (PIT-36L).
W 2022 r. mogli skorzystać z niej tylko podatnicy CIT z przesuniętym rokiem podatkowym. Ci, których rok podatkowy pokrywa się z kalendarzowym (w tym podatnicy PIT), musieli poczekać z nią do 2023 r., czyli aż do złożenia zeznania za 2022 r., w którym wykażą niewykorzystaną część ulgi B+R.

Co to daje

Dzięki nowej preferencji mogą oni, jako płatnicy, zmniejszyć kwotę zaliczek na podatek dochodowy od wynagrodzeń osób zaangażowanych w działalność badawczo-rozwojową (np. na podstawie umowy o pracę, umowy zlecenia). Warunkiem jest to, aby zatrudnieni poświęcali takiej aktywności co najmniej 50 proc. swojego czasu pracy.
Ulga B+R coraz popularniejsza
Ulga B+R coraz popularniejsza

Zobacz również
Ulga polega na tym, że niewykorzystaną za poprzedni rok kwotę ulgi B+R odlicza się od bieżących zaliczek na PIT od wynagrodzeń innowacyjnych pracowników.
Odliczenie może więc wynosić iloczyn kwoty nieodliczonej ulgi B+R i stawki podatku wynoszącej:
  • 12 proc. – w przypadku przedsiębiorców rozliczających się według skali podatkowej (PIT-36),
  • 19 proc. – w przypadku przedsiębiorców opodatkowanych podatkiem liniowym (PIT-36L),
  • 9 proc. lub 19 proc. CIT – w przypadku podatników podatku dochodowego od osób prawnych.

Najpierw zeznanie

Odliczenia dokonuje się po zeznaniu za poprzedni rok – ten, w którym powstała nieodliczona część ulgi B+R. W praktyce więc podatnicy CIT będą mogli skorzystać z preferencji najwcześniej w lutym, pod warunkiem że zeznanie CIT-8 złożą już w styczniu.
Natomiast podatnicy PIT będą musieli poczekać do marca. Dlaczego? Z fiskusem mogą się rozliczyć najwcześniej dopiero od 15 lutego. Zgodnie bowiem z art. 45 ustawy o PIT zeznania tych podatników składane są od 15 lutego do 30 kwietnia roku następującego po roku podatkowym. Natomiast zeznania złożone przed początkiem terminu uznaje się za złożone 15 lutego.

PIT-4R

Jeżeli więc w trakcie roku urząd skarbowy nie skontaktuje się z płatnikiem, to dowie się o zastosowaniu ulgi dopiero po zakończeniu roku – z otrzymanego PIT-4R, który jest deklaracją roczną o zaliczkach na podatek dochodowy. Płatnik składa ją do końca stycznia następnego roku.
Ale i ten formularz w obecnej wersji nie przystaje – zdaniem ekspertów – do wymogów nowej preferencji.
– Powinno się w nim pojawić pole, w którym płatnik będzie mógł wskazać zaliczki pobrane, ale niewpłacone ze względu na ulgę na innowacyjnych pracowników – mówi Ewa Matuszewska, doradca podatkowy w TAX Center. Jej zdaniem jeśli jednak resort tego nie zrobi, to płatnikowi pozostanie poinformować o różnicy w części D deklaracji, w rubryce „Wyjaśnienie różnicy pomiędzy kwotą pobranego podatku a kwotą wpłaconego podatku”.
Z odpowiedzi MF wynika, że nie należy spodziewać się zmian w deklaracji PIT-4R (patrz: ramka).
Ulga na innowacyjnych pracowników w wyjaśnieniach dyrektora KIS
Wniosek płynący z interpretacji Interpretacja
Skorzystanie z ulgi nie wymaga wcześniejszego zawiadomienia urzędu skarbowego – z 23 sierpnia 2022 r. (sygn. 0111-KDIB1-3.4010.155.2022.2.BM)
Do obliczania kwoty, którą można odliczyć w ramach ulgi, podatnicy CIT stosują co do zasady stawkę 19 proc. (mniejsi podatnicy – 9 proc.). Nie ma znaczenia, że podatnik równolegle korzysta z ulgi IP Box, czyli stosuje stawkę 5 proc. podatku od dochodu z kwalifikowanych praw własności intelektualnej (to samo dotyczy podatników PIT) – z 20 grudnia 2022 r. (sygn. 0114-KDIP2-1.4010.148.2022.3.MR)
Kryterium 50-proc. czasu pracy (wskazane w art. 18db ust. 3 ustawy o CIT i art. 26eb ust. 3 ustawy o PIT) ma zastosowanie wyłącznie przy ustalaniu, czy można uwzględnić w uldze danego pracownika. Natomiast ulgę odlicza się od całej zaliczki na PIT należnej od dochodów tego pracownika, a nie tylko w proporcji do czasu, jaki przeznacza on na działalność B+R – z 17 listopada 2022 r. (sygn. 0111-KDIB1-3.4010.580.2022.2.JKU)– z 9 listopada 2022 r. (sygn. 0114-KDIP2-1.4010.80.2022.2.MR)– z 21 czerwca 2022 r. (sygn. 0111-KDIB1-3.4010.171.2022.2.PC)– z 16 maja 2022 r. (sygn. 0111-KDIB1-3.4010.89.2022.2.AN)
Jeżeli rok obrotowy podatnika pokrywa się z kalendarzowym, to z ulgi można skorzystać po raz pierwszy w 2023 r. – od miesiąca następującego bezpośrednio po miesiącu, w którym podatnik złożył roczne zeznanie podatkowe za 2022 r. – z 17 listopada 2022 r. (sygn. 0111-KDIB1-3.4010.580.2022.2.JKU)– z 9 listopada 2022 r. (sygn. 0114-KDIP2-1.4010.80.2022.2.MR)– z 23 sierpnia 2022 r. (sygn. 0111-KDIB1-3.4010.155.2022.2.BM)
Jeżeli spółka złoży zeznanie CIT-8 (za 2022 r.) w marcu 2023 r., to uprawnienie do pomniejszenia zaliczek na PIT innowacyjnych pracowników (o którym mowa w art. 18db ust. 1 ustawy o CIT) będzie jej przysługiwało od kwietnia 2023 r. (tj. od miesiąca następującego bezpośrednio po miesiącu, w którym spółka złożyła CIT-8).Oznacza to, że spółka jest uprawniona do pomniejszenia zaliczek na PIT od wynagrodzeń dotyczących marca 2023 r., lecz wypłacanych do 10 kwietnia 2023 r. – z 23 września 2022 r. (sygn. 0111-KDIB1-3.4010.473.2022.1.MBD)

W którym miesiącu

Odliczenie przysługuje, począwszy od miesiąca następującego bezpośrednio po miesiącu, w którym podatnik złożył swoje zeznanie roczne (PIT lub CIT), do końca roku podatkowego, w którym zeznanie to zostało złożone.
Z interpretacji dyrektora KIS wynika, że z preferencji można skorzystać przy zaliczkach dotyczących wynagrodzeń już za miesiąc, w którym podatnik złożył zeznanie za 2022 r., z tym że wypłacanych kolejnego miesiąca (sygn. 0111-KDIB1-3.4010.473.2022.1.MBD).
Jeżeli więc spółka złoży CIT-8 za 2022 r. w marcu 2023 r., to będzie mogła pomniejszyć zaliczki na PIT już od wynagrodzeń dotyczących marca br., lecz wypłacanych do 10 kwietnia br. – potwierdził dyrektor KIS.
Powstaje pytanie: czy taka spółka będzie mogła skorzystać z ulgi już w odniesieniu do zaliczek na PIT od wynagrodzeń za luty wypłaconych do 10 marca? W takim przypadku bowiem zaliczki na PIT są wpłacane do urzędu skarbowego do 20 kwietnia.
Zdaniem Grzegorza Kusia będzie to możliwe. Przepis jest bowiem skonstruowany bardzo ogólnie i mówi, że „uprawnienie do pomniejszenia (...) przysługuje, począwszy od miesiąca następującego bezpośrednio po miesiącu, w którym podatnik złożył zeznanie”.
– W naszym przykładzie będzie to kwiecień, czyli miesiąc, w którym spółka będzie musiała odprowadzić zaliczki na PIT od wynagrodzeń za luty – tłumaczy ekspert.

50 proc. czasu pracy

Zgodnie z przepisami niewykorzystaną kwotę ulgi B+R można odliczyć od zaliczek na PIT tylko tych pracowników, którzy przeznaczają co najmniej 50 proc. swojego czasu pracy na działalność badawczo-rozwojową. Dyrektor KIS przyznał jednak, że warunek ten jest wyłącznie po to, aby pracodawca wiedział, czy danego pracownika można uwzględnić w nowej uldze.
Nie oznacza to natomiast, że wymagana proporcja wpływa na wysokość odliczenia. Jeżeli warunek 50 proc. czasu pracy jest spełniony, to ulgę można wykorzystać na całą zaliczkę na PIT od dochodów danego pracownika. Dyrektor KIS potwierdził to w licznych interpretacjach (patrz: tabela).

Przykład

Spółka, która świadczy usługi B+R, zatrudnia w tym celu 10 osób. Poświęcają oni tej działalności 70 proc. swojego czasu pracy. Spółka złoży deklarację CIT-8 za 2022 r. w styczniu 2023 r. Będzie z niej wynikać, że spółka miała w 2022 r.:
– 2,4 mln zł przychodów,
– 2,1 mln zł kosztów, które jednocześnie są kosztami kwalifikowanymi dla celów ulgi B+R.
Dochód spółki wyniósł więc 300 tys. zł (2,4 mln zł przychodu – 2,1 mln zł kosztu), a należny podatek 57 tys. zł (300 tys. zł × 19 proc.).
Wysokość ulgi B+R, która wpływa na podatek dochodowy, wyniosła 399 tys. zł (2,1 mln zł kosztów kwalifikowanych × 19-proc. stawka CIT). Dzięki uldze podatnik nie zapłaci podatku dochodowego, ale zostanie mu niewykorzystana kwota ulgi B+R w wysokości 342 tys. zł (399 tys. zł – 57 tys. zł należnego podatku dochodowego).
To oznacza, że spółka będzie mogła w 2023 r. odliczyć od zaliczek na PIT od wynagrodzeń 10 innowacyjnych pracowników aż 342 tys. zł. Po raz pierwszy zrobi to w lutym 2023 r.

5 proc. bez znaczenia

Z interpretacji indywidualnej z 20 grudnia 2022 r. (sygn. 0114-KDIP2-1.4010.148. 2022.3.MR) wynika, że na ten sposób obliczeń nie wpływa korzystanie przez podatnika równocześnie z ulgi IP Box, czyli z 5-proc. stawki w odniesieniu do dochodu z kwalifikowanych praw własności intelektualnej.
Dyrektor KIS wyjaśnił, że ulga B+R jest „rozliczana” w ramach dochodu opodatkowanego według zasad ogólnych (w tym wypadku chodziło o 19-proc. CIT), więc również taka stawka powinna zostać zastosowana dla obliczenia wysokości ulgi na innowacyjnych pracowników. Nie ma przy tym znaczenia – według dyrektora KIS – że spółka może jednocześnie korzystać z 5 proc. CIT.

Pozostały wątpliwości

Liczne interpretacje indywidualne wydane przez dyrektora KIS w 2022 r. nie rozwiały jednak wszystkich wątpliwości. Najlepiej byłoby, zdaniem Grzegorza Kusia, gdyby resort finansów wydał w tym zakresie objaśnienia podatkowe i wyjaśnił m.in., jak liczyć wspomnianą 50-proc. proporcję czasu pracy na działalność B+R, gdy pracownik np. jest na zwolnieniu lekarskim albo na urlopie.
Przydałyby się też wyjaśnienia, jak postępować z ulgą przy różnego rodzaju korektach zapłaconych zaliczek na PIT.
Zdaniem eksperta warto byłoby też znowelizować przepisy tak, aby ulgę na innowacyjnych pracowników można było przenosić na kolejne lata. Obecnie, mimo systematycznego prowadzenia działalności B+R przez cały rok, podatnik musi czekać z nową preferencją aż do miesiąca po złożeniu rocznego CIT lub PIT, a potrąceń może dokonywać tylko do końca tego roku podatkowego.
– Obecne regulacje skłaniają więc raczej do tego, żeby jak najwcześniej składać robocze deklaracje CIT lub PIT tylko po to, by jak najszybciej móc skorzystać z ulgi na preferencyjnych pracowników. Dopiero potem przychodzi czas na korygowanie danych, co tylko przysparza podatnikom oraz urzędom skarbowym dodatkowej pracy. ©℗
Odpowiedź MF na pytanie DGP
Ulgę na innowacyjnych pracowników będzie można wykazać w formularzu PIT-4R – „Deklaracja roczna o zaliczkach na podatek dochodowy”, składanym przez płatnika podatku dochodowego od osób fizycznych do końca stycznia roku następującego po roku podatkowym, w którym dokonywał on pomniejszeń zaliczek na podatek PIT oraz zryczałtowanego podatku, czyli do końca stycznia 2024 r.
Fakt skorzystania z ulgi płatnik wskazuje w części D formularza „Wyjaśnienie dotyczące wpłat” w poz. 158 „Wyjaśnienie różnicy pomiędzy kwotą pobranego podatku a kwotą wpłaconego podatku”.
Złożenie przez płatnika deklaracji PIT-4R do właściwego urzędu skarbowego jest jednoznaczne z poinformowaniem urzędu o skorzystaniu przez płatnika ze wspomnianej ulgi.