Spółka jawna osób fizycznych zamiast wypłaty zysku zamierza przekazać swoim wspólnikom posiadaną nieruchomość niezabudowaną. Jakie to wywoła skutki w podatku dochodowym?

Na podstawie art. 52 par. 1 kodeksu spółek handlowych wspólnik spółki jawnej może żądać podziału i wypłaty całości zysku z końcem każdego roku obrotowego. Dopuszczalne jest przy tym, aby w związku z wypłatą zysku spółka jawna oraz wspólnicy skorzystali z instytucji świadczenia w miejsce wykonania (art. 453 kodeksu cywilnego) i zamiast wypłaty zysku w pieniądzu uzgodnili przekazanie składników majątku spółki, np. lokalu użytkowego. Mając to na uwadze, należy wyjaśnić, że spółki jawne osób fizycznych nie są podatnikami podatku dochodowego. Podatnikami tego podatku są z tytułu działalności spółek jawnych wspólnicy tych spółek. W konsekwencji przychody osiągane przez spółki jawne są z podatkowego punktu widzenia przychodami wspólników tych spółek (proporcjonalnie do ich praw do udziału w zysku – art. 8 ust. 1 ustawy o PIT), a ponoszone przez spółki jawne koszty są kosztami uzyskania przychodów wspólników (także proporcjonalnie do ich praw do udziału w zysku – art. 8 ust. 2 pkt 1 w zw. z art. 8 ust. 1 ustawy o PIT). Powoduje to, że z podatkowego punktu widzenia zysk spółek jawnych jest zawsze zyskiem już opodatkowanym. Jego wypłata wspólnikom spółek jawnych nie wywołuje zatem żadnych skutków w podatku dochodowym, w szczególności nie stanowi dla wspólników przychodów podlegających opodatkowaniu tym podatkiem (zob. interpretację indywidualną dyrektora Izby Skarbowej w Łodzi z 1 czerwca 2015 r., nr IPTPB1/4511-95/15-4/AP).
Należy jednak zauważyć, że art. 14 ust. 2e ustawy o PIT stanowi, iż w przypadku gdy podatnik przez wykonanie świadczenia niepieniężnego reguluje w całości lub w części zobowiązanie, w tym z tytułu zaciągniętej pożyczki (kredytu), przychodem takiego podatnika jest wysokość zobowiązania uregulowanego w następstwie takiego świadczenia. Jeżeli wartość rynkowa świadczenia niepieniężnego jest wyższa niż wysokość zobowiązania uregulowanego tym świadczeniem, przychód określa się w wysokości wartości rynkowej świadczenia niepieniężnego (odpowiednio stosuje się w takim przypadku art. 19 ustawy o PIT). Co ważne, przepis ten stosuje się odpowiednio w przypadku wykonania świadczenia niepieniężnego przez spółkę niebędącą osobą prawną (art. 14 ust. 2f ustawy o PIT).
Istnienie tych przepisów powoduje, że przy wypłacie zysku w formie niepieniężnej u wspólników spółki jawnej powstają przychody z działalności gospodarczej (zob. wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gliwicach z 24 kwietnia 2017 r., sygn. akt I SA/Gl 1417/16 czy wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z 16 lipca 2019 r., sygn. akt II FSK 2598/17). W związku z tym uważam, że w przedstawionej sytuacji u wspólników spółki jawnej powstaną podlegające opodatkowaniu podatkiem dochodowym przychody z pozarolniczej działalności gospodarczej (proporcjonalnie do prawa wspólników do udziału w zysku spółki jawnej – art. 8 ust. 1 ustawy o PIT) w łącznej wysokości kwoty należnego wspólnikom zysku, a jeżeli kwota ta byłaby niższa od wartości rynkowej przekazanej nieruchomości – w wysokości wartości tej nieruchomości. Kosztem uzyskania tego przychodu będzie u poszczególnych wspólników (również proporcjonalnie do ich prawa do udziału w zysku spółki jawnej – art. 8 ust. 1 ustawy o PIT) kwota należnego wspólnikom zysku (art. 22 ust. 1d pkt 3 ustawy o PIT).©℗
Podstawa prawna
art. 8 ust. 1 i 2, art. 14 ust. 2e i 2f, art. 19, art. 22 ust. 1d pkt 3 ustawy z 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t.j. Dz.U. z 2021 r. poz. 1128; ost.zm. Dz.U. z 2022 r. poz. 2180)
art. 52 par. 1 ustawy z 15 września 2000 r. – Kodeks spółek handlowych (t.j. Dz.U. z 2022 r. poz. 1467; ost.zm. Dz.U. z 2022 r. poz. 2436)
art. 453 ustawy z 23 kwietnia 1964 r. – Kodeks cywilny (t.j. Dz.U. z 2022 r. poz. 1360; ost.zm. Dz.U. z 2022 r. poz. 2339)