Problem
Alfa sp. o.o. z siedzibą w Krakowie podpisała 12 grudnia 2014 r. umowę ze spółką Beta z siedzibą w Katowicach (podatnik VAT czynny). Na jej podstawie ma świadczyć usługi marketingowe obejmujące badanie rynku zabawek dla dzieci w Polsce, których dystrybucją w Polsce zajmuje się spółka Beta od 1 stycznia 2015 r. do 31 grudnia 2017 r. Umowa przewiduje kwartalne okresy rozliczeniowe. Najpóźniej w ostatnim dniu kwartału spółka Alfa zobowiązana jest przesłać spółce Beta raport z przeprowadzonych badań. Zgodnie z umową spółce Alfa przysługuje kwartalne wynagrodzenie w wysokości netto 12 000 zł (za kwartał) płatne w terminie 21 dni od otrzymania faktury. Fakturę za I kwartał spółka Alfa wystawiła 7 kwietnia 2015 r. i przesłała łącznie z raportem z badań spółce Beta. Jak spółka Alfa powinna rozliczyć świadczone usługi na gruncie VAT i CIT? Spółka Alfa rozlicza VAT i zaliczki na CIT w okresach miesięcznych.
ODPOWIEDŹ
Opodatkowaniu VAT podlegają m.in. odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju (art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy o VAT). Przez odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7 ustawy o VAT (zob. art. 8 ust. 1 in principio ustawy o VAT).
VAT
Aby ustalić, czy dana usługa podlega opodatkowaniu na terytorium kraju, należy ustalić miejsce świadczenia tej usługi. Z przedstawionego stanu faktycznego wynika, że nabywca usług marketingowych spółka Beta jest podatnikiem VAT czynnym, a zatem jest także podatnikiem na potrzeby stosowania przepisów o miejscu świadczenia usług stosownie do art. 28a pkt 1 lit. a ustawy o VAT.
Siedziba działalności gospodarczej spółki Beta znajduje się w Katowicach, czyli tam, gdzie spółka ma swą siedzibę rejestrową. Stosownie do art. 28b ust. 1 ustawy o VAT miejscem świadczenia usług w przypadku świadczenia usług na rzecz podatnika jest miejsce, w którym podatnik będący usługobiorcą ma siedzibę działalności gospodarczej, z zastrzeżeniem art. 28b ust. 2–4 oraz art. 28e, art. 28f ust. 1 i 1a, art. 28g ust. 1, art. 28i, art. 28j ust. 1 i 2 oraz art. 28n ustawy o VAT.
Rozumiem, że przedmiotowe usługi nie są świadczone dla stałego miejsca prowadzenia spółki Beta, które znajdowałoby się poza Polską. Przeciwko temu świadczy charakter tych usług, są to bowiem badania rynku zabawek dla dzieci w Polsce.
Miejscem świadczenia przedmiotowych usług marketingowych jest zatem Polska, tj. państwo, gdzie znajduje się siedziba działalności gospodarczej usługobiorcy, tj. spółki Beta. Oznacza to, że świadczenie tej usługi stanowi dla usługodawcy (spółki Alfa) odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju.
W przypadku usług marketingowych świadczonych przez podatnika rozliczającego się na zasadach ogólnych ustawodawca nie przewidział szczególnego sposobu powstania obowiązku podatkowego. Oznacza to, że obowiązek podatkowy powstaje z chwilą ich wykonania.
Obowiązek podatkowy powstaje z chwilą dokonania dostawy towarów lub wykonania usługi, z zastrzeżeniem art. 19a ust. 5 i 7–11, art. 14 ust. 6, art. 20 i art. 21 ust. 1 ustawy o VAT (art. 19a ust. 1 ustawy o VAT).
Z przedstawionego stanu faktycznego wynika, że świadczone usługi marketingowe mają być rozliczane w kwartalnych okresach rozliczeniowych.
Usługę, dla której w związku z jej świadczeniem ustalane są następujące po sobie terminy płatności lub rozliczeń, uznaje się za wykonaną z upływem każdego okresu, do którego odnoszą się te płatności lub rozliczenia, do momentu zakończenia świadczenia tej usługi. Usługę świadczoną w sposób ciągły przez okres dłuższy niż rok, dla której w związku z jej świadczeniem w danym roku nie upływają terminy płatności lub rozliczeń, uznaje się za wykonaną z upływem każdego roku podatkowego, do momentu zakończenia świadczenia tej usługi (art. 19a ust. 3 ustawy o VAT).
Zatem należy przyjąć, że obowiązek podatkowy w odniesieniu do tych usług powstawać będzie z końcem każdego kwartału. W stosunku do usług wykonanych w I kwartale 2015 r. wykonanie usługi i moment powstania obowiązku podatkowego będzie miał miejsce 31 marca 2015 r. Nie zmienia tego późniejsze wystawienie faktury (7 kwietnia 2015 r.) ani otrzymanie zapłaty. Możliwość stosowania do usług marketingowych art. 19a ust. 3 ustawy o VAT akceptują organy podatkowe (interpretacja indywidualna dyrektora Izby Skarbowej w Katowicach z 25 marca 2014 r., IBPP2/443-1141/13/WN; interpretacja indywidualna dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie z 19 stycznia 2014 r., IPPP1/443-1089/13-2/JL).
W przypadku usług marketingowych wykonanych w I kwartale 2015 r. obowiązek podatkowy powstanie zatem 31 marca 2015 r.
Uwaga: W przedstawionym stanie faktycznym nie doszło do otrzymania zapłaty przed wykonaniem usług. Nie znajdzie zatem zastosowania art. 19a ust. 8 ustawy o VAT, zgodnie z którym, jeżeli przed dokonaniem dostawy towaru lub wykonaniem usługi otrzymano całość lub część zapłaty, w szczególności: przedpłatę, zaliczkę, zadatek, ratę, wkład budowlany lub mieszkaniowy przed ustanowieniem spółdzielczego prawa do lokalu mieszkalnego lub lokalu o innym przeznaczeniu, obowiązek podatkowy powstaje z chwilą jej otrzymania w odniesieniu do otrzymanej kwoty, z zastrzeżeniem art. 19a ust. 5 pkt 4 ustawy o VAT.
Fakturę wystawia się nie później niż 15. dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym dokonano dostawy towaru lub wykonano usługę (art. 106i ust. 1 in principio ustawy o VAT). Faktury nie mogą być wystawione wcześniej niż 30. dnia przed dokonaniem dostawy towaru lub wykonaniem usługi. Nie dotyczy to wystawiania faktur w zakresie dostawy i świadczenia usług, o których mowa w art. 19a ust. 3, 4 i ust. 5 pkt 4, jeżeli faktura zawiera informację, jakiego okresu rozliczeniowego dotyczy (zob. art. 106 ust. 7 pkt 1 i ust. 8 ustawy o VAT).
Należy zatem uznać, że wystawienie faktury 7 kwietnia 2015 r. przez spółkę Alfa za wykonane w I kwartale 2015 r. usługi marketingowej było prawidłowe.
Podstawą opodatkowania, z zastrzeżeniem art. 29a ust. 2–5, art. 30a–30c, art. 32, art. 119 oraz art. 120 ust. 4 i 5 ustawy o VAT, jest wszystko, co stanowi zapłatę, którą dokonujący dostawy towarów lub usługodawca otrzymał lub ma otrzymać z tytułu sprzedaży od nabywcy, usługobiorcy lub osoby trzeciej, włącznie z otrzymanymi dotacjami, subwencjami i innymi dopłatami o podobnym charakterze mającymi bezpośredni wpływ na cenę towarów dostarczanych lub usług świadczonych przez podatnika (art. 29a ust. 1 ustawy o VAT).
W myśl art. 29a ust. 1 ustawy o VAT podstawa opodatkowania obejmuje:
1) podatki, cła, opłaty i inne należności o podobnym charakterze, z wyjątkiem kwoty podatku;
2) koszty dodatkowe, takie jak prowizje, koszty opakowania, transportu i ubezpieczenia, pobierane przez dokonującego dostawy lub usługodawcę od nabywcy lub usługobiorcy.
Z opisu stanu faktycznego nie wynika, aby zachodziły okoliczności powodujące konieczność wyłączenia niektórych kwot z podstawy opodatkowania stosownie do art. 29a ust. 7 ustawy o VAT. W myśl art. 29a ust. 7 ustawy o VAT podstawa opodatkowania nie obejmuje kwot:
1) stanowiących obniżkę cen w formie rabatu z tytułu wcześniejszej zapłaty;
2) udzielonych nabywcy lub usługobiorcy opustów i obniżek cen, uwzględnionych w momencie sprzedaży;
3) otrzymanych od nabywcy lub usługobiorcy jako zwrot udokumentowanych wydatków poniesionych w imieniu i na rzecz nabywcy lub usługobiorcy i ujmowanych przejściowo przez podatnika w prowadzonej przez niego ewidencji na potrzeby podatku.
Podstawą opodatkowania przedmiotowych usług marketingowych wykonanych w I kwartale 2015 r. będzie zatem ustalona kwota netto 12 000 zł.
Dla usług marketingowych właściwa jest podstawowa stawka podatku VAT wynosząca obecnie 23 proc. (art. 41 ust. 1 w zw. z art. 146a pkt 1 ustawy o VAT).
Podatek należny od tych usług wykonanych w I kwartale 2015 r. wyniesie zatem 2760 zł.
Podsumowując, spółka Alfa w deklaracji VAT-7 za marzec 2015 r. powinna wykazać podatek należny z tytułu nabytych usług marketingowych wykonanych w I kwartale 2015 r. w wysokości 2760 zł.
CIT
Ustawa o CIT nie zawiera ogólnej definicji przychodu. Przyjmuje się, że przychodem – tj. źródłem dochodu – jest tylko ta wartość, która wchodząc do majątku podatnika, może powiększyć jego aktywa. Przychodem są wszelkie przysporzenia majątkowe o charakterze trwałym, których rzeczywiste otrzymanie, a w niektórych przypadkach już sam fakt, że są należne, powoduje obowiązek zapłaty podatku dochodowego. Zasadniczo o zaliczeniu danego przysporzenia majątkowego do przychodów decyduje definitywny charakter tego przysporzenia w tym sensie, że w sposób ostateczny faktycznie powiększa ono aktywa. Ustawa o CIT zawiera w art. 12 ust. 1 otwarty katalog przysporzeń majątkowych stanowiących przychody podatkowe (por. interpretacja dyrektora Izby Skarbowej w Bydgoszczy z 9 lutego 2011 r., nr ITPB3/415-620/10/MK).
Przychodami są w szczególności otrzymane pieniądze, wartości pieniężne, w tym różnice kursowe (zob. art. 12 ust. 1 pkt 1 ustawy o CIT). Do przychodów nie zalicza się należnego VAT (art. 12 ust. 4 pkt 9 ustawy o CIT).
Zatem przychodem spółki Alfa z tytułu przedmiotowych usług marketingowych wykonanych w I kwartale 2015 r. będzie ustalona kwota netto, tj. 12 000 zł.
Za przychody związane z działalnością gospodarczą i z działami specjalnymi produkcji rolnej, osiągnięte w roku podatkowym, uważa się także należne przychody, choćby nie zostały jeszcze faktycznie otrzymane, po wyłączeniu wartości zwróconych towarów, udzielonych bonifikat i skont (art. 12 ust. 3 ustawy o CIT).
Zasadniczo w myśl art. 12 ust. 3a ustawy o CIT za datę powstania przychodu, o którym mowa w art. 12 ust. 3 ustawy o CIT, uważa się, z zastrzeżeniem art. 12 ust. 3c–3e ustawy o CIT, dzień wydania rzeczy, zbycia prawa majątkowego lub wykonania usługi albo częściowego wykonania usługi, nie później niż dzień wystawienia faktury albo uregulowania należności.
Jednak jeżeli strony ustalą, iż usługa jest rozliczana w umówionych okresach, za datę powstania przychodu uznaje się ostatni dzień okresu rozliczeniowego określonego w umowie lub na wystawionej fakturze, nie rzadziej niż raz w roku (art. 12 ust. 3c ustawy o CIT).
Wydaje się, że na podstawie art. 12 ust. 3c ustawy o CIT może zostać określona data powstania przychodu z tytułu świadczenia usług marketingowych rozliczanych w okresach rozliczeniowych.
W zawartej umowie strony przyjęły kwartalny sposób rozliczania usługi marketingowych, zatem w myśl art. 12 ust. 3c ustawy o CIT za datę powstania przychodu należy uznać ostatni dzień kwartalnego okresu rozliczeniowego określonego w umowie, bez względu na dzień dokonania zapłaty. W przedstawionym stanie faktycznym w stosunku do usług marketingowych wykonanych w I kwartale 2015 r. będzie to 31 marca 2015 r.
Ustawa o CIT nie definiuje pojęcia okresu rozliczeniowego. Wobec tego organy podatkowe przyjmują, że wykładnia tego terminu wymaga odniesienia się do jego znaczenia funkcjonującego w języku powszechnym. I tak, przywołując internetowy słownik języka polskiego (http://sjp.pwn.pl) – „okres” to czas trwania czegoś, przedział czasowy, wyodrębniony ze względu na określone wydarzenie, czas, w którym ma miejsce jakieś zjawisko cykliczne i po jego upływie powtarza się jego przebieg. Z kolei „rozliczenie” to uregulowanie wzajemnych należności, załatwienie z kimś spraw finansowych. Okres rozliczeniowy oznacza zatem przedział czasowy wyodrębniony ze względu na obowiązek uregulowania przez dane podmioty spraw finansowych. Istotną okolicznością w tym wypadku świadczącą o momencie powstania przychodu jest określenie w łączącej strony umowie lub na wystawionej fakturze, jakiego okresu dotyczy czynność będąca jej przedmiotem. Wynika z tego, że określenie okresu rozliczeniowego pozostaje wyłącznie w gestii stron, które łączy stosunek cywilnoprawny (zob. interpretacja dyrektora Izby Skarbowej w Poznaniu z 18 czerwca 2012 r., nr ILPB3/423-97/12-2/JG; interpretacja dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie z 8 kwietnia 2011 r., nr IPPB5/423-45/11-3/JC). Z kolei, jak wskazał dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach w interpretacji z 5 lutego 2010 r., nr IBPBI/2/423-1258/09/MS, „rozpoznanie przychodu winno następować nie rzadziej niż raz w roku. Sformułowanie «nie rzadziej niż raz w roku» oznacza, iż okres rozliczeniowy nie może być dłuższy niż 12 miesięcy”.
Stawka CIT wynosi 19 proc. Należny CIT od usług marketingowych wykonanych w I kwartale 2015 r. wyniesie zatem 2280 zł (12 000 zł x 19 proc.).
Schemat rozliczenia spółki Alfa*
1. Jaki podatek należałoby zapłacić:
VAT: 2760 zł
CIT : 2280 zł
2. Jaka powinna być podstawa opodatkowania:
VAT: 12 000 zł
CIT: 12 000 zł
3. Jaka jest stawka podatku:
VAT: 23 proc.
CIT: 19 proc.
4. Ile wynosi podatek:
VAT: 2760 zł (12 000 zł x 23 proc.)
CIT: 2280 zł (12 000 zł x 19 proc.)
5. Czy można skorzystać ze zwolnienia:
VAT – nie
6. W jakiej deklaracji wykazać podatek:
VAT: deklaracja VAT-7 (poz. 19: 12 000 zł, poz. 20: 2760 zł)
CIT: nie ma obowiązku składania deklaracji zaliczkowej; spółka powinna jednak uwzględnić przychody przy obliczeniu zaliczki na podatek dochodowy podlegający wpłacie do urzędu skarbowego, a po zakończeniu roku podatkowego uwzględnić w zeznaniu rocznym CIT-8 po stronie przychodów
7. Termin złożenia deklaracji:
VAT-7: 27 kwietnia 2015 r. (25 kwietnia przypada w sobotę)
CIT-8: do 31 marca 2016 r. (zakładam, że rokiem podatkowym spółki Alfa jest rok kalendarzowy)
* Schemat rozliczenia nie uwzględnia wydatków ponoszonych przez spółkę Alfa w związku z realizacją umowy – zarówno w CIT, jak i VAT, ani innych czynności dokonanych przez spółkę Alfa.