Szymon Kozłowski: Zmieniając po zakończeniu 2022 r. formę opodatkowania dochodów z działalności gospodarczej z ryczałtu na skalę podatkową, przedsiębiorca odzyskuje możliwość amortyzacji mieszkań nabytych przez niego lub wybudowanych w latach poprzednich
/>
Za 2022 r. będzie można zmienić formę opodatkowania najmu - z ryczałtu na zasady ogólne. Czy to ostatni moment na skorzystanie z amortyzacji mieszkań? Formę opodatkowania będzie można zmienić dopiero po zakończeniu 2022 r., a więc pytanie, co z amortyzacją: czy można ją zastosować wstecz?
W wyniku nowelizacji ustawy o PIT (Polski Ład 1.0) gruntownie zmieniły się zasady amortyzacji nieruchomości wykorzystywanych w ramach działalności gospodarczej oraz do tzw. najmu prywatnego. Zgodnie ze znowelizowanym art. 22c ustawy o PIT od 1 stycznia 2022 r. amortyzacji nie podlegają już budynki mieszkalne wraz ze znajdującymi się w nich dźwigami, lokale mieszkalne stanowiące odrębną nieruchomość, spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu mieszkalnego oraz prawo do domu jednorodzinnego w spółdzielni mieszkaniowej, służące prowadzonej działalności gospodarczej lub wydzierżawiane albo wynajmowane na podstawie umowy. Tym samym podatnicy nie mogą już zaliczać amortyzacji mieszkań do kosztów uzyskania przychodów. Wyjątkowo jednak, na mocy przepisów przejściowych (art. 71 ust. 2 ustawy wprowadzającej Polski Ład), podatnicy PIT i CIT mogą, nie dłużej niż do 31 grudnia 2022 r., zaliczać do kosztów uzyskania przychodów odpisy amortyzacyjne od środków trwałych i wartości niematerialnych i prawnych będących odpowiednio budynkami mieszkalnymi, lokalami mieszkalnymi stanowiącymi odrębną nieruchomość, spółdzielczym własnościowym prawem do lokalu mieszkalnego lub prawem do domu jednorodzinnego w spółdzielni mieszkaniowej, nabytych lub wytworzonych przed 1 stycznia 2022 r.
Czyli to jest ostatni moment, żeby skorzystać z amortyzacji…
Tak. Podatnicy mogą rozliczyć amortyzację mieszkań w kosztach wyłącznie do końca 2022 r., o ile nabyli lub wytworzyli dane mieszkanie w latach ubiegłych. Powyższe ograniczenie obowiązuje również podatników, którzy rozpoczęli amortyzację przed 2022 r., choć w ich przypadku wątpliwości budzi zgodność przepisów odbierających prawo do amortyzacji mieszkań z konstytucyjną zasadą ochrony praw nabytych. Jak jednak wynika z bieżących interpretacji podatkowych (np. interpretacja dyrektora KIS z 2 sierpnia 2022 r., nr 0115-KDIT3.4011.544.2022.1.KP), takich wątpliwości nie mają organy podatkowe.
Zmiana formy opodatkowania to możliwość uwzględnienia amortyzacji za 2022 r.?
Ostatnia duża nowelizacja ustawy o PIT (Polski Ład 2.0.) umożliwia przedsiębiorcom, którzy w 2022 r. stosowali opodatkowanie w formie ryczałtu od przychodów, zmianę formy opodatkowania na skalę podatkową. Zmiana będzie możliwa ze skutkiem na 1 lipca 2022 r. lub nawet na 1 stycznia 2022 r. W tym drugim przypadku zgłoszenie zmiany powinno nastąpić w ramach rozliczenia rocznego za 2022 r.
Należy pamiętać, że podatnicy stosujący ryczałt są zobowiązani do prowadzenia wykazu środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych (art. 15 ust. 1 ustawy z 20 listopada 1998 r. o zryczałtowanym podatku dochodowym od niektórych przychodów osiąganych przez osoby fizyczne; Dz.U. z 2021 r. poz. 1993; ost.zm. Dz.U. z 2022 r. poz. 1301). Natomiast zgodnie z art. 22n ust. 5 ustawy o PIT w razie zmiany formy opodatkowania z ryczałtu na skalę podatkową lub podatek liniowy przedsiębiorca ma obowiązek założenia ewidencji środków trwałych i wartości niematerialnych i prawnych uwzględniającej odpisy amortyzacyjne przypadające za okres opodatkowania w formie zryczałtowanego podatku dochodowego. Jak wynika zatem z powyższego przepisu, odpisy amortyzacyjne naliczone w okresie rozliczania się ryczałtem należy uwzględnić w prowadzonej ewidencji środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych. Przy czym takie odpisy za okres opodatkowania ryczałtem nie stanowią kosztów uzyskania przychodu, co w przeszłości potwierdzały wielokrotnie organy skarbowe.
Polski Ład 2.0 wprowadził jednak wyjątkową sytuację. To jak jest z amortyzacją za 2022 r., jeśli podatnik na początku roku wybrał ryczałt a po zakończeniu zmieni formę na zasady ogólne?
Brak jest przepisów szczególnych, które wskazywałyby, jakimi zasadami należy kierować się w sytuacji wstecznej zmiany formy opodatkowania z ryczałtu na skalę podatkową za 2022 r. Wydaje się jednak, że skoro ustawodawca pozwala na zmianę formy opodatkowania ze skutkiem na cały 2022 r., to należy spojrzeć na sytuację przedsiębiorcy tak, jakby od początku 2022 r. stosował opodatkowanie według skali podatkowej. Skoro tak, to miał prawo do amortyzacji mieszkań, zaliczanych do środków trwałych, nabytych lub wybudowanych przed 1 stycznia 2022 r. Tym samym, zmieniając po zakończeniu 2022 r. formę opodatkowania dochodów z działalności gospodarczej z ryczałtu na skalę podatkową, przedsiębiorca odzyskuje możliwość amortyzacji mieszkań, nabytych przez niego lub wybudowanych w latach poprzednich.
Z informacji udzielanych aktualnie przez Krajową Informację Skarbową wynika, że taki też kierunek powinien być akceptowany przez organy podatkowe. Przyjęcie bowiem odmiennej wykładni prowadziłoby do wypaczenia sensu przepisów wprowadzających możliwość zmiany ryczałtu na skalę podatkową.
Czy możliwość zmiany formy opodatkowania dotyczy jedynie właścicieli opodatkowujących najem prywatny, czy również w ramach działalności gospodarczej? Wiadomo, że obecnie ryczałt można stosować w obu przypadkach.
Do końca 2021 r. najem prywatny można było rozliczać na zasadach ogólnych, czyli według skali podatkowej - 17 proc. i 32 proc., obliczając podatek od przychodu pomniejszonego o koszty uzyskania przychodu, bądź według stawek ryczałtowych - 8,5 proc. i 12 proc. bez uwzględniania odliczenia kosztów.
Zgodnie z Polskim Ładem 1.0 od 1 stycznia 2022 r. najem prywatny może być opodatkowany jedynie ryczałtem. Niemniej jednak ustawodawca zdecydował się na wprowadzenie przepisu przejściowego (art. 71 ust. 1 i 2 Polskiego Ładu 1.0), który umożliwia podatnikom rozliczanie najmu na starych zasadach jeszcze do końca 2022 r. Wybór formy opodatkowania podatnicy zadeklarują dopiero w zeznaniu za 2022 r.
Podobnie, jeżeli podatnicy uzyskują przychody z najmu w ramach działalności gospodarczej i opodatkowują je w 2022 r. ryczałtem, to są uprawnieni do zmiany formy opodatkowania na skalę podatkową. Mogą dokonać tego bądź w odniesieniu do przychodów uzyskanych między 1 lipca a 31 grudnia 2022 r., bądź też do przychodów za cały 2022 r.
Należy przy tym pamiętać, że zmiana formy opodatkowania przychodów z działalności gospodarczej skutkuje koniecznością zastosowania innych zasad obliczenia składek na ubezpieczenie zdrowotne, co może stanowić ważny czynnik co do oceny opłacalności zmiany formy opodatkowania.
Co z zaliczkami na podatek u podatników ryczałtu? Czy dobrze rozumiem, że oni za miesiące do końca 2022 r. nadal płacą zaliczki jak dotychczas, a dopiero po zakończeniu roku będą mogli je rozliczyć, nawet jeśli zdecydują się przejść na skalę PIT?
W razie przejścia z ryczałtu na zasady ogólne po zakończeniu roku podatnik w trakcie 2022 r. powinien wpłacać ryczałt na dotychczasowych zasadach. Po zakończeniu roku ryczałt miesięczny musi wykazać w zeznaniu jako zaliczki zapłacone w poszczególnych miesiącach.
Rozmawiał Łukasz Zalewski
