O problemie pisaliśmy szczegółowo m.in. w artykule „Najbogatsi płacą, nawet gdy tracą” (DGP nr 130/2021). Od tego czasu tylko się pogłębił.
Chodzi o prawidłową wykładnię obowiązujących od początku 2019 r. przepisów art. 30h–30i ustawy o PIT. Wynika z nich, że od nadwyżki dochodów powyżej 1 mln zł trzeba płacić 4-proc. daninę solidarnościową. Przy jej obliczaniu należy uwzględniać zgodnie z art. 30h ust. 2 ustawy o PIT sumę dochodów:
  • opodatkowanych według skali podatkowej (np. z pracy),
  • z odpłatnego zbycia papierów wartościowych lub pochodnych instrumentów finansowych,
  • z działalności gospodarczej opodatkowanej podatkiem liniowym (art. 30c ustawy o PIT) i z zagranicznej spółki kontrolowanej (art. 30f ustawy o PIT).
Takie dochody należy pomniejszyć o składki na ubezpieczenie społeczne (o których mowa w art. 26 ust. 1 pkt 2 i 2a ustawy o PIT) oraz o kwoty wymienione w art. 30f ust. 5 ustawy o PIT (związane z zagranicznymi spółkami kontrolowanymi).

A co ze stratą?

Podatnicy chcą jednak mieć możliwość odliczenia również straty poniesionej w latach ubiegłych. Zwracają uwagę, że w art. 30h ust. 2 ustawy o PIT jest mowa o tym, że podstawą opodatkowania daniną solidarnościową jest suma dochodów podlegających opodatkowaniu na zasadach określonych w art. 27 ust. 1, 9 i 9a, art. 30b, art. 30c oraz art. 30f ustawy o PIT. Zgodnie zaś z art. 30c ust. 2 podstawą obliczenia 19-proc. podatku liniowego jest dochód ustalony na zasadach określonych m.in. w art. 9 ust. 1 ust. 2–3b i ust. 5 ustawy o PIT. Z przepisów tych wynika z kolei, że podatnik, który poniósł stratę w latach ubiegłych, może ją odliczyć od bieżących dochodów z tego samego źródła.
Przy ustalaniu podstawy obliczenia daniny solidarnościowej, należałoby zatem stosować te same zasady – argumentują podatnicy. Przyjęcie takiego stanowiska mogłoby zaś oznaczać, że w wielu przypadkach suma wykazywanych przez nich dochodów byłaby niższa niż 1 mln zł, a więc nie musieliby płacić daniny solidarnościowej.

Fiskus mówi „nie”

Organy skarbowe na to się nie godzą i upierają się, że art. 30h ust. 2 ustawy o PIT nie pozwala na odliczenie strat z lat ubiegłych od podstawy wyliczenia daniny solidarnościowej. W wydawanych interpretacjach indywidualnych podkreślają też, że przepisy regulujące pobór daniny solidarnościowej są regulacjami autonomicznymi od pozostałych przepisów dotyczących podstawy opodatkowania PIT. Nie ma więc znaczenia, że te ostatnie pozwalają na odliczenie straty, bo w przypadku daniny solidarnościowej takiego prawa nie ma.
Takiego zdania był dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej m.in. w interpretacjach z 22 czerwca 2021 r. (sygn. 0115-KDIT3.4011. 401.2021.2.AW) i z 10 listopada 2020 r. (sygn. 0115-KDIT3.4011. 497.2020.2.JG). Nie zmienił wykładni również w najnowszej interpretacji.

Sprzeczne wyroki sądów

Równie negatywne stanowisko prezentował Wojewódzki Sąd Administracyjny w Gliwicach w wyroku z 2 czerwca 2022 r. (sygn. akt I SA/Gl 237/22), WSA w Bydgoszczy w wyrokach z 12 grudnia 2021 r. (I SA/Bd 477/21) i z 23 lutego 2021 r. (I SA/Bd 21/21), WSA w Krakowie w wyroku z 8 lutego 2021 r. (I SA/Kr 1626/21) i WSA w Warszawie w wyroku z 7 lipca 2021 r. (III SA/Wa 2497/20).
Na rozliczenie straty przez milionerów pozwolił za to gliwicki WSA w wyrokach z 29 grudnia 2020 r. (I SA/Go 398/20) i z 24 lutego 2022 r. (I SA/Gl 455/21) oraz WSA w Rzeszowie w wyroku z 21 czerwca 2022 r. (I SA/Rz 229/22). Sądy zgadzały się, że skoro w art. 30c ust. 2 (który przywołuje art. 30h ust. 2 ustawy o PIT) odwołano się m.in. do art. 9 ust. 2 i 3 ustawy o PIT i dodatkowo nie wyłączono odliczania straty od podstawy opodatkowania daniną solidarnościową w innych przepisach, to podatnicy mogą dokonać takiego pomniejszenia.

Skarbówka nie zmienia zdania

Nie zgodził się z tym dyrektor KIS w najnowszej interpretacji. Podatnik, który złożył wniosek, wykazywał stratę z tytułu odpłatnego zbycia papierów wartościowych w zeznaniach rocznych składanych za lata 2018–2020. W 2021 r. osiągnął jednak wysoki dochód, który w zeznaniu rocznym pomniejszył o połowę łącznej kwoty strat poniesionych w latach ubiegłych. Suma jego dochodów bez uwzględnienia strat z lat ubiegłych przekraczała 1 mln zł. Podatnik twierdził, że ma prawo pomniejszyć podstawę opodatkowania daniną solidarnościową o straty z lat ubiegłych. To zaś oznaczałoby, że w 2021 r. suma jego dochodów określona zgodnie z art. 30h ust. 2 ustawy o PIT byłaby niższa niż 1 mln zł i nie miałby obowiązku wpłacania daniny solidarnościowej. Podatnik na poparcie swojego stanowiska przywołał wspomniane już wyroki gorzowskiego WSA z 29 grudnia 2020 r. i 24 lutego 2022 r.
Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej był innego zdania. Stwierdził, że w art. 30h ust. 2 ustawy o PIT ustawodawca posłużył się pojęciem dochodów podlegających opodatkowaniu i nie odniósł się szczegółowo do regulacji dotyczących podstawy obliczania podatku dochodowego. Ustawodawca nie chciał więc regulować podstawy opodatkowania daniną solidarnościową podobnie do podstawy obliczania PIT – tłumaczył dyrektor KIS. To zaś oznacza, że podatnik powinien zapłacić daninę solidarnościową za 2021 r. od dochodu obliczonego przed pomniejszeniem o stratę z lat ubiegłych – podsumował. ©℗
Interpretacja dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej z 15 lipca 2022 r., sygn. 0115-KDIT1.4011.348.2022.1.MST