Niewykluczone, że podatnicy opłacający ryczałt od przychodów ewidencjonowanych, którzy od 1 lipca przeszli na skalę podatkową, będą musieli na koniec roku dopłacić składkę zdrowotną za pierwsze półrocze.

- Tak wynika z nieprecyzyjnego przepisu ustawy o świadczeniach opieki zdrowotnej - mówi Michał Rodak, doradca podatkowy w Grant Thornton.
Dlatego głos w tej sprawie powinno zabrać Ministerstwo Zdrowia. W przeciwnym wypadku nie będzie pewności, czy o wysokości składki ryczałtowca za pierwsze półrocze będą decydowały przychody z całego 2022 r. - nawet wtedy gdy w drugim półroczu będzie się już rozliczał według skali podatkowej (12 proc. i 32 proc.) - czy tylko te uzyskane w pierwszych sześciu miesiącach roku.

Nowe zasady…

Przypomnijmy, że możliwość powrotu na zasady ogólne - nawet w trakcie roku - wynika z nowelizacji z 9 czerwca 2022 r. ustawy o PIT oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. poz. 1265), zwanej potocznie korektą Polskiego Ładu. Weszła ona w życie 1 lipca br.
Wprowadzono ją w związku z innymi zmianami w rozliczeniach - likwidacją ulgi dla klasy średniej i obniżką dolnej stawki skali podatkowej z 17 proc. do 12 proc. Jednocześnie pozostawiono wprowadzoną od początku roku kwotę wolną od podatku na poziomie 30 tys. zł oraz próg skali na poziomie 120 tys. zł.
Mimo że nowelizacja PŁ wprowadziła możliwość częściowego potrącenia składki zdrowotnej przez podatników na liniowym PIT, ryczałcie i karcie podatkowej, to zasady ogólne PIT mogą się jednak okazać korzystniejszą formą opodatkowania dochodów przedsiębiorcy. Stosujący skalę mogą bowiem skorzystać dodatkowo z ulg, takich jak wspólne rozliczenie małżonków i ulga na dzieci.

…i możliwość zmiany rozliczeń

Ryczałtowcy oraz przedsiębiorcy płacący liniowy PIT mogą zmienić wybraną już na 2022 r. formę opodatkowania, z tym że tylko na rozliczenie według skali podatkowej. Nie mogą wybrać na 2022 r. innego sposobu rozliczeń. Mogą też zdecydować, że chcą rozliczać się według skali za cały rok, czyli od dochodów uzyskanych od 1 stycznia do 31 grudnia 2022 r. Wówczas o swoim wyborze poinformują w zeznaniu rocznym złożonym do 2 maja 2023 r. (bo 30 kwietnia przypadnie w niedzielę, a 1 maja jest świętem).
Ryczałtowcy dodatkowo mogą stosować skalę do drugiego półrocza 2022 r., jeżeli poinformują o tym urząd skarbowy do 22 sierpnia br. Wówczas za pół roku rozliczą się z ryczałtu ewidencjonowanego, a za drugie pół według zasad ogólnych, czyli skali podatkowej. Nie będą jednak mogli wówczas rozliczyć się wspólnie z małżonkiem ani z samotnie wychowywanym dzieckiem - w przeciwieństwie do podatników, którzy wybiorą skalę podatkową za cały 2022 r.
To rozwiązanie może być dla nich jednak korzystniejsze niż zmiana za cały rok. W tym drugim przypadku warunkiem przejścia z ryczałtu na rozliczenie według skali podatkowej jest założenie podatkowej księgi przychodów i rozchodów wstecz - również za pierwsze pół roku.

Składki zdrowotne…

Jeżeli ryczałtowiec zdecyduje się na zmianę sposobu opodatkowania od 1 lipca br., od tego momentu będzie płacił składkę zdrowotną w wysokości 9 proc. od dochodu (nadal nie będzie mógł jej odliczyć od dochodu ani podatku). Wysokość składki za pierwsze pół roku, tj. gdy podatnik rozliczał się jako ryczałtowiec, będzie natomiast uzależniona od uzyskanego przychodu. Jest to:
  • 335,94 zł - przy rocznych przychodach nieprzekraczających 60 tys. zł,
  • 559,89 zł - przy rocznych przychodach w przedziale od 60 tys. do 300 tys. zł,
  • 1007,81 zł - przy rocznych przychodach przekraczających 300 tys. zł.
Zgodnie z nowelizacją Polskiego Ładu, która weszła w życie 1 lipca r., ryczałtowiec będzie mógł odliczać od przychodu połowę zapłaconej składki zarówno za siebie, jak i za osoby współpracujące.

…z korektą roczną

Pojawia się jednak wątpliwość, jaka będzie ostateczna kwota miesięcznej składki za pierwsze pół roku. Michał Rodak zwraca uwagę, że jej wysokość jest uzależniona od rocznego przychodu. Natomiast w art. 81 ust. 2e ustawy o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych (t.j. Dz.U. z 2021 r. poz. 1285 ze zm.) mowa jest o przychodach osiągniętych „z działalności gospodarczej w rozumieniu ustawy z 20 listopada 1998 r. o zryczałtowanym podatku dochodowym od niektórych”. Wprawdzie w przepisie jest odesłanie do ustawy o ryczałcie, ale tylko w odniesieniu do terminu „działalność gospodarcza”.
- Z literalnej wykładni art. 81 ust. 2e ustawy nie wynika natomiast, że chodzi tylko o przychody opodatkowane ryczałtem - podkreśla ekspert.
W związku z tym zapytaliśmy Ministerstwo Zdrowia o to, czy podatnik przechodzący z ryczałtu na skalę w ciągu roku dla określenia składki zdrowotnej powinien wziąć pod uwagę przychody tylko za pierwsze półrocze, czy za cały rok. Czekamy na odpowiedź. ©℗
Przykład
Podatnik przeszedł na skalę podatkową od 1 lipca br.
W okresie styczeń-czerwiec osiągnął przychody w wysokości 50 tys. zł, dlatego płacił miesięczną składkę zdrowotną w wysokości 335,94 zł.
Po przejściu na skalę za okres lipiec-grudzień osiągnie przychody 100 tys. zł.
Możliwe są dwa warianty:
• jeżeli będzie mógł wziąć pod uwagę przychody jedynie z pierwszego półrocza (50 tys. zł), ostatecznie zapłaci składkę zdrowotną za ten okres w łącznej wysokości 2015,64 zł (335,94 zł x 6 miesięcy):
• jeżeli po zakończeniu roku na potrzeby składki zdrowotnej będzie musiał wziąć pod uwagę przychody z całego roku, czyli również te, gdy był na skali (150 tys. zł), ostatecznie zapłaci składkę zdrowotną za pierwsze półrocze w łącznej wysokości 3359,34 zł (559,89 zł x 6 miesięcy).
Więcej na ten temat czytaj w dodatku dla prenumeratorów Podatki i Księgowość
Czytaj też: Jak przygotować się do zmian od 1 lipca 2022 r. Podatki. Wynagrodzenia