Strata powstała w wyniku likwidacji nie w pełni umorzonego budynku jest, z chwilą jego wyburzenia, jednorazowym kosztem uzyskania przychodu, jeżeli budynek ten nie utracił przydatności gospodarczej na skutek zmiany rodzaju działalności – orzekł Naczelny Sąd Administracyjny
Wyjaśnił, że w takiej sytuacji niezamortyzowana wartość starego budynku nie powiększa wartości początkowej nowego.
Spytała o to spółka prowadząca działalność deweloperską, która wraz z podmiotem powiązanym była współużytkownikiem wieczystym dwóch działek oraz współwłaścicielem posadowionych na nich budynków i budowli. Na jednej z nich znajdował się budynek biurowy, który w obu spółkach był środkiem trwałym i podlegał amortyzacji podatkowej (z wyjątkiem użytkowania wieczystego).
Miał on jednak zostać wyburzony, by ustąpić miejsca nowemu budynkowi, który należałby wyłącznie do podmiotu powiązanego. Nie podjęto przy tym wiążącej decyzji, czy byłby on zakwalifikowany jako środek trwały tego podmiotu, czy zostałby sprzedany.
Na drugiej działce miał powstać hotel, który należałby do spółki.
W związku z tym oba podmioty złożyły do sądu wniosek o zniesienie współużytkowania wieczystego obu działek i współwłasności budynków. Zniesienie współużytkowania wieczystego odbyło się bez żadnych spłat i dopłat, ponieważ powierzchnie nowo wydzielonych działek odpowiadały powierzchni liczonej według dotychczasowych udziałów spółki i podmiotu powiązanego we współużytkowaniu wieczystym.
Rozliczany w czasie
Spółka uważała, że jeśli nowy budynek zostałby uznany za środek trwały, to jego wartość początkowa mogłaby zostać powiększona o niezamortyzowaną wartość starego budynku. Zależało jej na tym, ponieważ planowano wykorzystywać nowy budynek w prowadzonej działalności przez długi czas i najbardziej korzystne byłoby uwzględnienie kosztu wyburzenia starego biurowca w wartości początkowej nowego budynku. Słowem, niezamortyzowana wartość wyburzonego budynku byłaby zaliczona do kosztów wytworzenia nowej inwestycji i rozpoznana w kosztach podatkowych poprzez odpisy amortyzacyjne.
Jeżeli natomiast nowy budynek zostałby sprzedany, to – zdaniem spółki – strata z tytułu likwidacji nie w pełni umorzonego budynku mogłaby być uznana za bezpośredni koszt uzyskania przychodu, potrącany w dacie transakcji.
Koszt jednorazowy
Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej stwierdził jednak, że skoro strata z tytułu likwidacji nie w pełni umorzonego środka trwałego jest spowodowana zdarzeniem niezwiązanym ze zmianą rodzaju działalności, to powinna być uznana jednorazowo za koszt podatkowy (w wysokości niezamortyzowanej wartości tego budynku). Nie ma tu bowiem zastosowania art. 16 ust. 1 pkt 6, który nie uznaje za koszty strat powstałych w wyniku likwidacji nie w pełni umorzonych środków trwałych, jeżeli środki te utraciły przydatność gospodarczą na skutek zmiany rodzaju działalności.
Koszt ten powinien być zatem rozpoznany w momencie faktycznej likwidacji środka trwałego (data sporządzenia protokołu zakończenia fizycznej likwidacji środka trwałego) pod warunkiem ujęcia tego zdarzenia w księgach – stwierdził dyrektor KIS.
Wykładnię tę podzieliły sądy obu instancji. WSA w Warszawie (sygn. akt III SA/Wa 1920/18) uznał, że jest ona zgodna z przepisami ustawy o CIT, a w szczególności z art. 15 ust. 4, art. 16g ust. 1 pkt 2 i art. 16g ust. 4.
Wyjaśnił, że art. 16 ust. 1 pkt 6 ustawy o CIT ma zastosowanie, jeżeli z powodu likwidacji środki trwałe utraciły przydatność na skutek zmiany rodzaju działalności. Zatem – a contrario – jeżeli likwidacja środka trwałego nie jest związana ze zmianą rodzaju działalności, to strata z tego tytułu (w wysokości nieumorzonej wartości środka trwałego) powinna stanowić bezpośrednio i jednorazowo koszt uzyskania przychodów – stwierdził WSA.
Niezależnie od przeznaczenia
WSA orzekł więc, że niezależnie od tego, czy nowy budynek będzie przeznaczony do sprzedaży, czy będzie nowym środkiem trwałym, moment rozpoznania kosztu z tytułu niezamortyzowanej wartości starego budynku będzie taki sam – będzie to koszt jednorazowy, w dacie jego poniesienia.
Wątpliwości co do tego nie miał również Naczelny Sąd Administracyjny. Potwierdził, że strata z tytułu likwidacji nie w pełni umorzonego środka trwałego jest nierozerwalnie związana ze starym budynkiem i nie może powiększać wartości początkowej nowego budynku.
– Przepisy pozwalają na szybkie rozliczenie takiej straty już w momencie likwidacji starego budynku i tak też powinny być interpretowane w tej sprawie – podsumował sędzia Jerzy Płusa.©℗
Współpraca Katarzyna Jędrzejewska
orzecznictwo
Wyrok NSA z 5 lipca 2022 r., sygn. akt II FSK 2978/19 www.serwisy.gazetaprawna.pl/orzeczenia
