Rzecznik praw obywatelskich poprosił minister finansów Magdalenę Rzeczkowską o zainicjowanie zmian, które miałyby przeciwdziałać instrumentalnemu wszczynaniu postępowań karnych skarbowych. Chodzi o art. 70 par. 6 pkt 1 ordynacji podatkowej. Przewiduje on zawieszenie biegu terminu przedawnienia zobowiązania podatkowego w przypadku wszczęcia postępowania w sprawie o przestępstwo lub wykroczenie skarbowe związane z niewykonaniem danego zobowiązania podatkowego.
Podatnicy od dawna skarżą się RPO, że skarbówka wykorzystuje ten przepis tylko po to, aby nie doszło do przedawnienia. Dlatego już w 2014 r. został on skarżony przez RPO do Trybunału Konstytucyjnego (sygn. akt K 31/14). W styczniu 2017 r. TK rozpoznawał ten wniosek, ale postanowił zamknąć rozprawę i otworzyć ją na nowo bez wyznaczania nowego terminu. Sprawa pozostaje więc nierozstrzygnięta od ośmiu lat, a resort finansów uzależnia ewentualne działania legislacyjne od stanowiska TK.
Rzecznik przyznał, że sytuacja podatników jest nieco lepsza po uchwale Naczelnego Sądu Administracyjnego z 24 maja 2021 r. (sygn. akt I FPS 1/21). NSA potwierdził w niej, że sądy administracyjne mogą badać, czy organy podatkowe wszczęły postępowania karne skarbowe instrumentalnie, a więc nie ze względu na prawdopodobieństwo wykroczenia lub przestępstwa skarbowego, lecz jedynie w celu zawieszenia biegu terminu przedawnienia.
RPO uważa, że choć uchwała powinna się przyczynić do ograniczenia negatywnego zjawiska, nie wyeliminuje go całkowicie. Potrzebne są zmiany w przepisach. Były one już inicjowane podczas prac nad nową ordynacją podatkową, ale MF zmieniło zdanie i chce czekać na rozstrzygnięcie TK. Dlatego RPO kolejny już raz prosi o zainicjowanie prac legislacyjnych.
Wystąpienie RPO z 20 czerwca 2022 r. do ministra finansów Magdaleny Rzeczkowskiej, nr V.511.659.2022.EG
