Agenci IATA – w Polsce działa ich obecnie ok. 350 – sprzedają bilety regularnych linii lotniczych zrzeszonych w Międzynarodowym Zrzeszeniu Przewoźników Powietrznych (IATA). Na podstawie umowy z IATA sprzedają bilety w imieniu i na rzecz linii lotniczych. Za swoje usługi pobierają od klientów dodatkową należność w postaci opłaty transakcyjnej.
Na podstawie przesyłanego przez IATA rozliczenia (dokument invoice oraz billing) agent ma obowiązek przelać na rachunek zrzeszenia IATA łączną kwotę należności na rzecz przewoźników za sprzedane bilety.
Taki sposób rozliczeń wywołuje wątpliwości odnośnie do sposobu fakturowania biletów lotniczych sprzedawanych za pośrednictwem agentów. Klienci oczekują otrzymania jednej faktury, obejmującej zarówno wartość biletu, jak i kwotę doliczanej opłaty transakcyjnej. Z ich punktu widzenia kupują oni jedno świadczenie w postaci usługi transportu lotniczego, którego nieodzownym elementem jest również dokument przewozowy (bilet) wystawiany przez agenta.
Problem polega na tym, że usługę transportową świadczy przewoźnik, a nie agent, a umowa agencyjna nie daje agentowi upoważnienia do wystawiania w imieniu przewoźników faktur dokumentujących sprzedaż biletów lotniczych.

Dwie usługi na fakturze

Niektórzy agenci, wychodząc naprzeciw oczekiwaniom klientów, wystawiają jedną fakturę, na której widnieją dwie pozycje. Pierwsza obejmuje wartość biletu lotniczego z adnotacją, że sprzedaż jest dokonywana w imieniu i na rzecz linii lotniczej. Kwota ta nie jest uwzględniana w podstawie opodatkowania VAT agenta IATA na podstawie art. 29a ust. 7 pkt 3 ustawy o VAT.
Druga pozycja na fakturze dotyczy opłaty transakcyjnej pobieranej przez agenta we własnym imieniu i na własną rzecz, która jest deklarowana jako obrót opodatkowany agenta.
Fiskus może się domagać podatku od odszkodowania za zmarnowany urlop
Fiskus może się domagać podatku od odszkodowania za zmarnowany urlop

Zobacz również
Takie rozwiązanie nie jest jednak prawidłowe, ponieważ nie jest możliwe wystawienie jednej faktury sprzedaży, która dokumentowałaby obrót dwóch różnych dostawców, tj. przewoźnika za usługę transportową oraz agenta za czynność wystawienia biletu. Wskazał na to m.in. dyrektor Izby Skarbowej w Poznaniu w interpretacji z 8 marca 2010 r. (nr ILPP2/443-1758/09-2/MN).
Ponadto w przypadku faktury dokumentującej sprzedaż biletu krajowego opodatkowanego stawką 8 proc. istnieje ryzyko pozbawienia nabywcy usługi prawa do odliczenia podatku naliczonego na podstawie art. 88 ust. 1a ustawy o VAT. Zgodnie z tym przepisem obniżenia kwoty lub zwrotu różnicy podatku należnego nie stosuje się do wydatków, o których mowa we wspomnianym art. 29a ust. 7 pkt 3 ustawy.
Niewykluczone jest również ryzyko powstania zaległości podatkowej po stronie agenta na podstawie art. 108 ust. 1 ustawy w związku z wykazaniem na fakturze podatku od wartości biletu lotniczego krajowego nieuwzględnionego w rozliczeniach VAT agenta.

Całość ze stawką 8 proc.

Wszystko to zmusza agentów IATA do poszukiwania alternatywnej metody dokumentowania i rozliczania biletów lotniczych sprzedawanych za ich pośrednictwem.
Rozwiązanie znajdziemy w interpretacji dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie z 23 grudnia 2013 r. (nr IPPP2/443-1129/13-2/MM). Organ stwierdził w niej, że mimo zapisu w umowie agencyjnej, iż agent pośredniczy w sprzedaży biletów lotniczych w imieniu przewoźników z ekonomicznego punktu widzenia sprzedaży biletów w formie kompleksowej usługi dokonuje agent. Tym samym podstawa opodatkowania z tytułu sprzedaży dokonywanej przez agenta IATA obejmuje całość należności pobieranej od klienta nabywającego bilet lotniczy (pomniejszonej o VAT), tj. zarówno należność za usługę wystawienia biletu (opłata transakcyjna), jak i należność za usługę transportową. To oznacza, że agent jest uprawniony do zastosowania w odniesieniu do pobieranej opłaty transakcyjnej stawki podatku właściwej dla usługi transportowej (przykładowo 8 proc. przy transporcie krajowym).
Jednocześnie organ podatkowy potwierdził, że agentowi przysługuje prawo do odliczenia podatku naliczonego z dokumentu invoice (uzupełnionego o billing) wystawionego przez zrzeszenie IATA, mimo że dokument ten nie zawiera wielu obligatoryjnych dla faktury VAT elementów.

Nie jest możliwe wystawienie jednej faktury dokumentującej obrót dwóch różnych dostawców

Jerzy Kuprianowicz doradca podatkowy, nr wpisu 11980