Moment ujęcia w księgach rachunkowych wydatków jako kosztów dla celów bilansowych nie decyduje o momencie rozpoznania ich dla celów podatkowych
Tak stwierdził Naczelny Sąd Administracyjny w wyroku z 26 listopada 2014 r. (sygn. akt II FSK 115/13). Koszty pośrednie powinny być bowiem rozpoznawane dla celów podatkowych jednorazowo w momencie ich poniesienia – rozumianego jako jakiekolwiek (niekoniecznie kosztowe) ujęcie takich wydatków dla celów bilansowych.
Dwa sposoby
W sprawie, która znalazła swój finał na wokandzie NSA, spółka w ramach prowadzonej działalności gospodarczej dokonuje okresowych remontów posiadanego wyposażenia. Jednocześnie spółka wskazała, że w przyszłości wydatki na te remonty będą rozliczane dla celów bilansowych w czasie – przez dokonywane odpisy amortyzacyjne (na co pozwalają standardy rachunkowości, które spółka planuje przyjąć).
W związku z tym pojawiła się wątpliwość, czy pomimo przyjętego przez spółkę sposobu rozliczania tych kosztów dla celów bilansowych, spółka będzie mogła ujmować opisane wydatki w kosztach podatkowych jednorazowo w momencie ich poniesienia rozumianego jako jakiekolwiek zaksięgowanie/zaewidencjonowanie tych wydatków w księgach rachunkowych.
Zdaniem spółki odpowiedź na to pytanie powinna być twierdząca. Ze stanowiskiem tym nie zgodził się jednak dyrektor Izby Skarbowej w Poznaniu w wydanej interpretacji.
Przyczyną sporu była wykładnia art. 15 ust. 4d i 4e ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych, zgodnie z którymi tzw. koszty pośrednie należy rozpoznawać dla celów podatkowych w dacie ich poniesienia, przy czym za poniesienie należy uznać, zgodnie z literalnym brzmieniem tego przepisu, dzień, na który ujęto koszt w księgach rachunkowych.
Literalne brzmienie przepisu
Zdaniem organu podatkowego wskazany przepis oznacza że moment ujęcia kosztów pośrednich dla celów podatkowych uzależniony jest od momentu ujęcia ich jako kosztów dla celów bilansowych. A zatem, aby dany wydatek mógł stanowić koszt podatkowy, nie wystarczy samo zaksięgowanie/zaewidencjonowanie tego wydatku w księgach rachunkowych – konieczne jest jego bilansowe zaewidencjonowanie jako kosztu.
Idąc za tym rozumowaniem, organ podatkowy stwierdził, że skoro ujęcie wydatków remontowych ponoszonych przez spółkę jako kosztów dla celów bilansowych rozłożone jest w czasie, analogiczną zasadę należy zastosować do ujęcia tych wydatków w ciężar kosztów podatkowych.
Sąd po stronie podatnika
Sąd pierwszej instancji nie zgodził się ze stanowiskiem organu podatkowego. Wojewódzki Sąd Administracyjny w Poznaniu uznał, że organ podatkowy dokonał błędnej interpretacji powołanych przepisów. Zdaniem sądu za datę poniesienia kosztu (będącego datą rozpoznania takiego kosztu dla celów podatkowych) należy uznać dzień ujęcia tego kosztu w księgach rachunkowych. Przy czym dzień ujęcia takiego kosztu nie musi być tożsamy z dniem jego ujęcia jako kosztu dla celów bilansowych.
W konsekwencji sąd stanął po stronie podatnika i potwierdził, że wydatki remontowe ponoszone przez spółkę mogą być ujmowane w ciężar kosztów podatkowych jednorazowo, w momencie ich poniesienia rozumianego jako jakiekolwiek zaewidencjonowanie tych wydatków w księgach rachunkowych.
Sprawa trafiła do Naczelnego Sądu Administracyjnego, który oddalił skargę organu podatkowego i opowiedział się po stronie spółki. Poza argumentami przytoczonymi przez sąd administracyjny w Poznaniu NSA zwrócił uwagę na autonomiczny charakter prawa podatkowego i jego niezależność w stosunku do przepisów rachunkowych.
Opłaty leasingowe także
Komentowany wyrok wpisuje się w prezentowaną w ostatnim czasie linię orzeczniczą, zgodnie z którą moment ujęcia kosztów pośrednich dla celów podatkowych powinien pozostawać niezależny od momentu takiego ujęcia dla celów bilansowych.
Problem ten, poza sytuacją przytoczoną powyżej, może również dotyczyć np. kwestii rozliczania przez przedsiębirstwa wstępnych opłat leasingowych czy też prowizji od kredytów i pożyczek (por. wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z 5 maja 2014 r., sygn. akt II FSK 1443/12).
Podstawa prawna
Ustawa z 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych (t.j. Dz.U. z 2014 r. poz. 851).