Prawo do kosztu może być przedmiotem sukcesji podatkowej, bo pojęcie „majątkowe prawa i obowiązki” powinno być rozumiane jak najszerzej – orzekł Naczelny Sąd Administracyjny.
Chodziło o mężczyznę, który przejął spadek po ojcu. Ojciec prowadził za życia firmę budowlaną. Planował inwestycję na dwóch niezabudowanych działkach, które nabył przed śmiercią. Ojciec nie zaliczył wydatków na nabycie tych działek do kosztów uzyskania przychodów. Nie ujął ich w ewidencji środków trwałych ani nie wprowadził do firmy jako towar handlowy.
Formalnie jego działalność gospodarcza została zamknięta (wykreślenie wpisu w CEiDG), ale na mocy działu spadku i zniesienia współwłasności (między synem, bratem a matką) syn odziedziczył wszystkie składniki majątkowe stanowiące przedsiębiorstwo i kontynuował rozpoczęty przez ojca proces inwestycyjny.
Sądził, że jeśli sprzeda w przyszłości wybudowane przez siebie domy jednorodzinne, to będzie mógł zaliczyć do podatkowych kosztów cenę zakupu działek, którą zapłacił ojciec. Twierdził, że będzie to możliwe na podstawie art. 97 par. 1 ordynacji podatkowej, który mówi, że spadkobiercy podatnika przejmują przewidziane w przepisach prawa podatkowego majątkowe prawa i obowiązki spadkodawcy.
Innego zdania był dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej. Stwierdził, że dziedziczenie jest nieodpłatne, więc nie można mówić o poniesieniu kosztu.
Interpretację tę uchylił WSA w Gliwicach (sygn. akt I SA/Gl 795/19). Orzekł, że skoro prawo do rozpoznania kosztów z tytułu nabycia nieruchomości przysługiwało spadkodawcy, to powinno przysługiwać również spadkobiercy. Podkreślił, że art. 97 par. 1 ordynacji mówi o wszelkich prawach majątkowych przewidzianych w przepisach prawa podatkowego. Chodzi więc o takie prawa, które za życia zmarłego kształtowały jego sytuację z punktu widzenia ekonomicznego i prowadziły do wyeliminowania obciążenia spadkodawcy podatkiem – wyjaśnił WSA.
Przywołał również uzasadnienie uchwały NSA z 17 listopada 2014 r. (sygn. akt II FPS 3/14). Wynikało z niego, że również przy zbyciu nieruchomości spadkobierca ma prawo do pomniejszenia przychodu o poniesione przez spadkodawcę koszty.
Stanowisko to podzielił NSA. Uzasadniając wyrok, sędzia Zbigniew Romała podkreślił, że choć dziedziczenie kosztów uzyskania przychodu nie było wcześniej przedmiotem sądowego orzecznictwa, to wielokrotnie podkreślano, że prawo do preferencji podatkowej, takiej jak ulga lub zwolnienie podatkowe, może być – jako prawo majątkowe – przedmiotem sukcesji podatkowej.
NSA wziął tu pod uwagę nie tylko uchwałę z 2014 r., lecz także wykładnię funkcjonalną i systemową art. 22 ust. 1 ustawy o PIT (dotyczącego ogólnej zasady potrącalności kosztów) oraz art. 97 par. 1 ordynacji.
– Artykuł 97 par. 1 ordynacji miał zastosowanie do praw wynikających z regulacji podatkowych, które kształtowały sytuację zmarłego za życia i prowadziły do zmniejszenia bądź wyeliminowania obciążenia podatkiem – podkreślił sędzia Romała.
Przywołał również wyrok z 3 lutego 2021 r. (sygn. akt II FSK 2892/18), w którym NSA orzekł, że pojęcie „majątkowe prawa i obowiązki” powinno być rozumiane jak najszerzej. Obejmuje ono zatem wszelkie korzystne dla podatnika sytuacje prawne, w tym nawet ekspektatywę nabycia praw majątkowych. ©℗
orzecznictwo
Wyrok NSA z 17 maja 2022 r., sygn. akt II FSK 249/20 www.serwisy.gazetaprawna.pl/orzeczenia
