O skutkach korekty Polskiego Ładu zdecyduje nie tylko wysokość wynagrodzenia, ale również to, jaką część stanowi honorarium autorskie.
Korekta Polskiego Ładu zakłada obniżkę stawki PIT z 17 do 12 proc., ale zarazem likwidację ulgi dla klasy średniej. Obie te zmiany przełożą się na kwotę wynagrodzenia netto twórców zatrudnionych na etatach, którzy uzyskują część pensji w postaci honorarium autorskiego, do którego stosujemy 50-proc. koszty uzyskania przychodu.
W tabelach pokazujemy, jak kwota brutto (przed opodatkowaniem i oskładkowaniem) przedkłada się na kwotę netto (do ręki) w zależności od przyjętych zasad, tj. obowiązujących: do końca 2021 r., od początku 2022 r. (czyli według Polskiego Ładu), a także jak będzie to wyglądać po korekcie Polskiego Ładu (za 2022 r.).
Co się zmieniło
Przypomnijmy, że Polski Ład wprowadził od stycznia br. istotne zmiany dla twórców korzystających z 50-proc. kosztów uzyskania przychodów:
- zlikwidowane zostało odliczenie składki zdrowotnej od podatku,
- w uldze dla klasy średniej, która miała zrekompensować brak możliwości odliczenia składki zdrowotnej, nie uwzględniono wyższych kosztów podatkowych niż pracownicze.
W rezultacie twórcom nie zrekompensowano w pełni straty, którą ponieśli w wyniku braku możliwości odliczenia od podatku składki zdrowotnej.
Lepsze wyższe koszty
Zasadą jest, że im wyższy udział honorarium autorskiego, tym niższy dochód podatkowy (i szerzej ‒ podstawa opodatkowania). Słowem, im wyższy udział 50-proc. kosztów uzyskania przychodu, tym niższa podstawa opodatkowania, a więc wyższe wynagrodzenie netto (więcej na rękę).
Przykładowo, jeśli przychód twórcy wynosi 6000 zł brutto miesięcznie, w tym honorarium autorskie stanowi:
- 50 proc. wynagrodzenia brutto, to obecnie, zgodnie z Polskim Ładem, otrzymuje on 54 469 zł netto rocznie (4539,10 zł miesięcznie);
- 90 proc. wynagrodzenia brutto, to obecnie, zgodnie z Polskim Ładem, otrzymuje on 56 537 zł netto rocznie (4711,41 zł miesięcznie).
Jak jest teraz
Z wyliczeń przygotowanych na prośbę DGP przez firmę PwC wynika, że jeśli honorarium stanowi tylko połowę całego wynagrodzenia twórcy, to do poziomu ok. 8500 zł przychodu brutto miesięcznie Polski Ład wychodzi twórcom na plus. Wynika to z tego, że częściowo (w uproszczeniu do połowy wynagrodzenia nieautorskiego) działa ulga dla klasy średniej oraz twórca uwzględnia wyższą kwotę wolną od podatku.
Natomiast powyżej 8500 zł twórcy tracą, bo ulga dla klasy średniej przestaje rekompensować brak odliczenia składki zdrowotnej.
Jeszcze bardziej skutki Polskiego Ładu odczuły osoby z honorarium stanowiącym aż 90 proc. całości wynagrodzenia. One również zyskały na wyższej kwocie wolnej od podatku, ale tylko znikoma część ich wynagrodzenia jest objęta ulgą dla klasy średniej.
Co po korekcie
Korekta Polskiego Ładu oznacza dwie zmiany. Po pierwsze, obniżona zostanie stawka PIT z 17 proc. do 12 proc. Będzie to oczywiście dotyczyć tylko dochodu, a zatem kwoty podlegającej opodatkowaniu. Im większa część wynagrodzenia jest objęta honorariami autorskimi, tym mniej odczuwalne będą skutki obniżenia stawki.
Po drugie, korekta PŁ zakłada likwidację ulgi dla klasy średniej. Tu będzie na odwrót ‒ im większa część wynagrodzenia jest objęta zryczałtowanymi kosztami pracowniczymi, tym większa będzie odczuwalność likwidacji ulgi.
Nadal istotny wpływ na wynagrodzenia twórców będzie miała składka zdrowotna ‒ naliczana od całego dochodu - honorarium i pozostałej części wynagrodzenia.
Jak korekta PŁ wpłynie na zarobki twórców?
‒ Najwięcej zyskają osoby z wyższym wynagrodzeniem - powyżej 9100 zł (w grupie twórców z 50 proc. honorarium) i 9900 zł (w grupie twórców z 90 proc. honorarium) ‒ wyjaśnia Joanna Narkiewicz-Tarłowska, dyrektor w PwC.
Połowa to honorarium
Zasadniczo korekta będzie korzystniejsza dla tych, którzy mniej tracili na Polskim Ładzie, czyli dla twórców, u których honorarium autorskie stanowi połowę wynagrodzenia miesięcznego. Jest to przede wszystkim efekt obniżki stawki PIT z 17 proc. do 12 proc. Korzyść wynikająca z obniżki stawki jest bowiem większa niż strata wynikająca z likwidacji ulgi dla klasy średniej, która jedynie częściowo działa na korzyść twórców.
‒ Po korekcie Polskiego Ładu osoby uzyskujące połowę przychodu miesięcznego z praw autorskich zyskają w porównaniu do obecnej sytuacji, jeśli ich cały przychód miesięczny przekroczy 4200 zł (bo do takiego poziomu zmiana będzie neutralna), ale nie przekroczy ok. 7000 zł, a także gdy przekroczy 9100 zł. Stracą, ale zaledwie kilkadziesiąt złotych miesięcznie, jeśli ich przychód znajdzie się w przedziale powyżej 7000 do 9100 zł - wyjaśnia Joanna Narkiewicz-Tarłowska.
90 proc. to honorarium
Dla twórców, u których honorarium autorskie stanowi 90 proc. wynagrodzenia miesięcznego, samo zastąpienie ulgi dla klasy średniej niższą 12-proc. stawką PIT nie wystarczy. Ulga i tak daje im obecnie niewielką korzyść, a i to zostanie im odebrane. W tej grupie zatem jeszcze bardziej wzmocni się efekt wynikający z braku odliczenia składki zdrowotnej. Obniżka stawki do 12 proc. niewiele tu pomoże. W efekcie twórcy z 90-proc. honorarium autorskim dodatkowo stracą na korekcie. Słowem, ich obciążenie PIT wzrośnie.
‒ W grupie osób z 90-proc. honorarium autorskim korekta będzie neutralna w stosunku do stanu obecnego do przychodów na poziomie ok. 5750 zł brutto miesięcznie i korzystna od ok. 9900 zł. Na korekcie stracą natomiast twórcy uzyskujący od 5750 zł brutto miesięcznie do ok. 9900 zł - wyjaśnia Joanna Narkiewicz-Tarłowska.
Warto też pamiętać - dodaje ‒ że zgodnie z projektem ustawy, gdyby przy rozliczeniu rocznym (za 2022 r.) okazało się, że podatnik, mimo obniżonych stawek podatku, stracił na likwidacji ulgi dla klasy średniej, to naczelnik urzędu skarbowego zwróci tę różnicę. ©℗
Korekta Polskiego Ładu - skutki dla nauczycieli akademickich i twórców zatrudnionych na podstawie umowy o pracę i korzystających z 50-proc. kosztów uzyskania przychodu
| Honorarium autorskie = połowa wynagrodzenia miesięcznego brutto | ||||||||||
| Wynagrodzenie brutto miesięcznie (50 proc. to honorarium autorskie) | Wynagrodzenie brutto rocznie (50 proc. to honorarium autorskie) | Wynagrodzenie netto rocznie | Różnica w wynagrodzeniu netto rocznie | Różnica w wynagrodzeniu netto średniomiesiecznie | ||||||
| w 2021 | od 2022 - Polski Ład | 2022 - po zmianach do Polskiego Ładu | Polski Ład vs. 2021 | Polski Ład vs. zmiany do Polskiego Ładu | Zmiany do Polskiego Ładu vs. 2021 | Polski Ład vs. 2021 | Polski Ład vs. zmiany do Polskiego Ładu (od lipca) | Zmiany do Polskiego Ładu (od lipca) vs. 2021 | ||
| 4 000 | 48 000 | 36 655 | 37 691 | 37 691 | 1 036 | 0 | 1 036 | 86 | 0 | 86 |
| 6 000 | 72 000 | 54 466 | 54 469 | 54 905 | 3 | 436 | 439 | 0 | 36 | 37 |
| 7 000 | 84 000 | 63 371 | 63 374 | 63 396 | 3 | 22 | 25 | 0 | 2 | 2 |
| 8 000 | 96 000 | 72 276 | 72 278 | 71 888 | 2 | -390 | -388 | 0 | -33 | -32 |
| 9 000 | 108 000 | 81 181 | 80 425 | 80 379 | -756 | -46 | -802 | -63 | -4 | -67 |
| 10 000 | 120 000 | 90 087 | 87 646 | 88 870 | -2 441 | 1 224 | -1 217 | -203 | 102 | -101 |
| 12 000 | 144 000 | 107 137 | 102 841 | 105 851 | -4 296 | 3 010 | -1 286 | -358 | 251 | -107 |
| 16 000 | 192 000 | 140 363 | 136 145 | 140 645 | -4 218 | 4 500 | 282 | -352 | 375 | 23 |
| 20 000 | 240 000 | 175 335 | 167 517 | 172 017 | -7 818 | 4 500 | -3 318 | -652 | 375 | -277 |
| Honorarium autorskie = 90 proc. wynagrodzenia miesięcznego brutto | ||||||||||
| Wynagrodzenie brutto miesięcznie (90 proc. to honorarium autorskie) | Wynagrodzenie brutto rocznie (90 proc. to honorarium autorskie) | Wynagrodzenie netto rocznie | Różnica w wynagrodzeniu netto rocznie | Różnica w wynagrodzeniu netto średniomiesiecznie | ||||||
| w 2021 | od 2022 - Polski Ład | 2022 - po zmianach do Polskiego Ładu | Polski Ład vs. 2021 | Polski Ład vs. zmiany do Polskiego Ładu | Zmiany do Polskiego Ładu vs. 2021 | Polski Ład vs. 2021 | Polski Ład vs. zmiany do Polskiego Ładu (od lipca) | Zmiany do Polskiego Ładu (od lipca) vs. 2021 | ||
| 4 000 | 48 000 | 38 063 | 37 691 | 37 691 | -372 | 0 | -372 | -31 | 0 | -31 |
| 6 000 | 72 000 | 56 578 | 56 537 | 56 396 | -41 | -141 | -182 | -3 | -12 | -15 |
| 7 000 | 84 000 | 65 835 | 65 838 | 65 136 | 3 | -702 | -699 | 0 | -59 | -58 |
| 8 000 | 96 000 | 75 093 | 75 094 | 73 876 | 1 | -1 218 | -1 217 | 0 | -102 | -101 |
| 9 000 | 108 000 | 84 350 | 83 593 | 82 615 | -757 | -978 | -1 735 | -63 | -82 | -145 |
| 10 000 | 120 000 | 93 607 | 91 166 | 91 355 | -2 441 | 189 | -2 252 | -203 | 16 | -188 |
| 12 000 | 144 000 | 112 121 | 107 066 | 108 833 | -5 055 | 1 767 | -3 288 | -421 | 147 | -274 |
| 16 000 | 192 000 | 151 494 | 142 203 | 145 154 | -9 291 | 2 951 | -6 340 | -774 | 246 | -528 |
| 20 000 | 240 000 | 185 575 | 180 435 | 184 673 | -5 140 | 4 238 | -902 | -428 | 353 | -75 |
Opr. Joanna Narkiewicz-Tarłowska, PwC
