odpowiedź

Obowiązkowi ubezpieczenia zdrowotnego podlegają m.in. osoby prowadzące działalność pozarolniczą lub osoby z nimi współpracujące, z wyłączeniem osób, które zawiesiły wykonywanie działalności gospodarczej na podstawie prawa przedsiębiorców lub przepisów o ubezpieczeniach społecznych lub ubezpieczeniu społecznym rolników. Przy czym od 1 stycznia 2022 r. nie obowiązuje już jedna, zryczałtowana, minimalna podstawa wymiaru składki zdrowotnej z tytułu działalności. Każdy przedsiębiorca musi samodzielnie ustalić swoją podstawę oraz wysokość składki na poziomie miesięcznym, a potem skonfrontować z podstawą roczną. I tak miesięczną podstawę wymiaru składki zdrowotnej z jednoosobowej działalności gospodarczej opodatkowanej liniowym podatkiem dochodowym od osób fizycznych stanowi dochód z działalności gospodarczej uzyskany w miesiącu poprzedzającym miesiąc, za który opłacana jest składka, ustalony w następujący sposób:
  • dochód za pierwszy miesiąc podlegania ubezpieczeniu w roku składkowym to różnica między osiągniętymi przychodami a poniesionymi kosztami uzyskania tych przychodów;
  • dochód ten jest pomniejszany o kwotę składek na ubezpieczenia emerytalne, rentowe, chorobowe i wypadkowe opłaconych w tym miesiącu, jeżeli nie zostały zaliczone do kosztów uzyskania przychodów;
  • dochód za kolejne miesiące ustala się jako różnicę między sumą przychodów podatkowych, osiągniętych od początku roku, i sumą kosztów uzyskania tych przychodów poniesionych od początku roku.
Dochód ustalony w powyższy sposób jest pomniejszany o sumę dochodów ustalonych za miesiące poprzedzające i o różnicę między sumą składek na ubezpieczenia emerytalne, rentowe, chorobowe i wypadkowe zapłaconych od początku roku a sumą składek odliczonych w poprzednich miesiącach; dochód nie jest pomniejszany o składki, które zostały zaliczone do kosztów uzyskania przychodów.
Co istotne, u przedsiębiorców rozliczających się podatkiem liniowym składka zdrowotna wynosi 4,9 proc. podstawy wymiaru, przy czym nie może być niższa od kwoty stanowiącej 9 proc. kwoty minimalnego wynagrodzenia za pracę (w 2022 r. – 270,90 zł; 3010 zł x 9 proc.). Zatem w przypadku działalności gospodarczej składka miesięczna jest zróżnicowana w zależności od wyników. Za styczeń 2022 r. przedsiębiorcy płacili jeszcze składkę w wysokości 9 proc. podstawy, którą stanowiło 75 proc. przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia, tj. 419,92 zł. Natomiast składki za kolejne miesiące należy już obliczać samodzielnie od dochodów lub przychodów, w zależności od formy opodatkowania. ©℗
Ile do zapłaty
W opisywanym przypadku przedsiębiorca do 20 kwietnia będzie musiał zapłacić składkę zdrowotną za marzec, którą obliczy, uwzględniając przychody i koszty ze stycznia oraz lutego. Dla lepszego zobrazowania zasady zakładam, że w marcu uzyska przychód w wysokości 25 860 zł, a koszty wyniosą 23 900 zł.
Miesiąc 2022 Przychody Koszty Dochód bieżący Dochód narastająco Składka zdrowotna
styczeń 10 000 zł 12 800 zł 0 zł (−2800 zł) 419,92 zł
luty 23 450 zł 10 400 zł 13 050 zł 10 250 zł 270,90 zł
marzec 25 860 zł 23 900 zł 1960 zł 12 210 zł 502,25 zł (10 250 zł x 4,9 proc.)
Podstawa wymiaru składki na ubezpieczenie zdrowotne wynosi:
• za luty – kwota minimalnego wynagrodzenia, tj. 3010 zł, bo dochód ustalony za styczeń jest zerowy (strata);
• za marzec – kwota dochodu za luty, tj. 10 250 zł ustalonego w następujący sposób: suma przychodów za styczeń i luty minus suma kosztów za te miesiące minus dochód za styczeń, tj. [(10 000 zł + 23 450 zł) − (12 800 zł + 10 400 zł) − 0 zł] = 10 250 zł
• za kwiecień (przy założeniu przychodów i kosztów z tabeli) – kwota minimalnego wynagrodzenia 3010 zł, ponieważ dochód za marzec wyniósł 1960 zł (< 3010 zł) i został ustalony w następujący sposób: suma przychodów za styczeń, luty i marzec minus suma kosztów za te miesiące minus dochód za styczeń i luty, tj.: [(10 000 zł + 23 450 zł + 25 860 zł) − (12 800 zł + 10 400 zł + 23 900 zł) − (0 zł + 10 250 zł] = 1960 zł.
Artykuł dotyczy stanu prawnego aktualnego na dzień 24 marca 2022 r. Nie porusza tematyki projektowanych zmian w składce zdrowotnej dla liniowców, zapowiedzianych tego dnia przez premiera.
Podstawa prawna:
•art. 66 ust. 1 pkt 1 lit. c, art. 79a, art. 81 ust. 2c ustawy z 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych (Dz.U. z 2021 r. poz. 1285; t.j. Dz.U. z 2021 r. poz. 1621)