Kolejna spółka Skarbu Państwa nie pomniejszy swojego dochodu podatkowego o wpłaty na Polską Fundację Narodową. Naczelny Sąd Administracyjny ponownie orzekł, że zobowiązanie fundatora w akcie założycielskim, a następnie w statucie fundacji, do wpłat na jej majątek jest czynnością jednostronną i nie można utożsamiać go z umową darowizny.
Linię orzeczniczą NSA w tej kwestii zapoczątkował wyrok z 10 marca 2020 r. (sygn. akt II FSK 3179/18), kiedy to z fiskusem przegrała grupa kapitałowa PGE. Niekorzystny werdykt usłyszała też Energa. O obu orzeczeniach pisaliśmy w artykułach: „Nie można darować komuś bez jego wiedzy” (DGP nr 49/2020) i „Wpłaty na rzecz PFN to nie darowizny” (DGP nr 30/2022).
W najnowszej sprawie chodziło o Polską Grupę Zbrojeniową, która – podobnie jak m.in. PZU, Tauron, PKP, PGNiG, Polska Wytwórnia Papierów Wartościowych, Orlen, Energa, PGE – zobowiązała się w 2016 r. do corocznych wpłat na PFN, począwszy od 2017 r.
Uważała, że będzie mogła odliczyć od podstawy opodatkowania środki przekazane na fundusz założycielski PFN oraz coroczne, dokonywane przez 10 lat, wpłaty na rzecz tej fundacji, do których zobowiązała się w jej statucie. Argumentowała, że są to darowizny, które można odliczać zgodnie z art. 18 ust. 1 pkt 1 ustawy o CIT.
Innego zdania był dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej. Zwrócił uwagę na to, że do zawarcia umowy darowizny dochodzi z chwilą złożenia oświadczenia woli przez obdarowanego o jej przyjęciu. Co innego akt fundacyjny; jest on jednostronną czynnością prawną o charakterze zobowiązującym, wskazał organ. Uznał więc, że wpłaty na PFN są wypełnieniem przez spółkę tego zobowiązania, przez co nie są świadczeniem nieekwiwalentnym, bo mają na celu wykonanie pierwotnego świadczenia. Nie mogą więc być uznane za darowizny w rozumieniu art. 888 kodeksu cywilnego (interpretacja indywidualna 0114-KDIP2-1.4010.339.2018.1.MR).
WSA w Warszawie przyznał rację spółce. Nie zgodził się z twierdzeniem, że wpłaty na rzecz fundacji mają charakter ekwiwalentny, bo spółka zobowiązała się do ich cyklicznego uiszczania już w akcie założycielskim PFN, i tym samym nie są one darowizną. Sąd zarzucił dyrektorowi KIS brak wskazania, jakie konkretnie świadczenie wzajemne miałaby otrzymać spółka od fundacji (sygn. akt VIII SA/Wa 892/18).
Innego zdania był jednak NSA, choć wskazał zarazem na błędną argumentację dyrektora KIS.
– To rzeczywiście jest ze strony fundacji świadczenie bez ekwiwalentu, ale jest ono dokonane na podstawie jednostronnego oświadczenia woli (akt założycielski PFN) i z tego powodu nie może to być uznane za darowiznę – wyjaśniła sędzia Aleksandra Wrzesińska-Nowacka.
Dodała, że darowizną nie są również cykliczne wpłaty na podstawie statutu fundacji, ponieważ brak jest tu obdarowanego, który mógłby je przyjąć.
orzecznictwo
Wyrok NSA z 16 marca 2022 r., sygn. akt II FSK 1664/19. www.serwisy.gazetaprawna.pl/orzeczenia
