Do zastosowania 50-proc. kosztów uzyskania przychodów nie jest konieczne kwotowe wyodrębnienie honorarium twórcy utworu – orzekł Naczelny Sąd Administracyjny w dwóch wyrokach.
Oba dotyczyły możliwości zastosowania podwyższonych kosztów (na podstawie art. 22 ust. 9 ustawy o PIT), gdy honorarium za korzystanie z praw autorskich nie zostało wyodrębnione kwotowo z całości wynagrodzenia pracownika, a tylko określone jako pewna jego część.
Przedmiotem sporu nie było natomiast samo zakwalifikowanie poszczególnych prac jako działalności twórczej.
W pierwszej sprawie chodziło o uczelnię, która wartość honorarium (m.in. za publikacje naukowe) ustalała ryczałtowo – jako procent od całego wynagrodzenia określonego kwotowo. Jeżeli uczelnię i twórcę wiązała umowa o pracę, to procent ten był określany w oświadczeniu składanym na piśmie przez pracownika i kierownika danej jednostki. Jeżeli obie strony wiązała umowa cywilnoprawna, to procent wynagrodzenia stanowiący honorarium był wskazywany w treści umowy.
Druga sprawa dotyczyła inżyniera zatrudnionego na pełen etat na stanowisku głównego projektanta instalacji sanitarnych. Honoraria za tworzone przez niego dzieła (m.in. projekty techniczne) były ustalane na podstawie ewidencji czasu pracy; odrębnie był ewidencjonowany czas poświęcony na pracę twórczą, a osobno na pozostałe obowiązki. Inżynier był zdania, że to w zupełności wystarczy do ustalenia, do jakiej części wynagrodzenia należy zastosować 50-proc. koszty.
Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej zakwestionował obie metody wyodrębniania honorariów. Stwierdził, że niezbędne jest jednoznaczne określenie wartości wynagrodzenia – w sprecyzowanej kwocie z tytułu rzeczywiście wykonanej pracy twórczej. Tymczasem – jak stwierdził dyrektor KIS – metoda procentowa wylicza wynagrodzenie za pracę twórczą jedynie w sposób hipotetyczny. Z kolei ewidencja czasu pracy, choć pozwala określić udział prac twórczych w całości obowiązków danego pracownika, to jednak nie wskazuje wysokości honorarium za przeniesienie praw autorskich do powstałych utworów – uznał organ (interpretacje indywidualne o sygn. akt 0114-KDIP3-3.4011.76.2018.2.LZ, 0114-KDIP3-3.4011.564.--2017.2.IM).
WSA w Warszawie był innego zdania. Zgodził się z fiskusem co do tego, że dla zastosowania podwyższonych kosztów konieczne jest wyodrębnienie tej części wynagrodzenia, która jest związana z przeniesieniem lub korzystaniem z praw autorskich. Zwrócił jednak uwagę, że art. 22 ust. 9 pkt 3 ustawy o PIT nie reguluje, w jaki sposób należy to zrobić (sygn. akt. III SA/Wa 1701/18, III SA/Wa 1211/18).
NSA również nie miał wątpliwości, że przyjęte w obu sprawach metody wyodrębnienia wynagrodzenia za pracę twórczą nie stoją na przeszkodzie zastosowaniu 50-proc. kosztów.
– Żaden przepis nie wymaga, aby dla zastosowania podwyższonych kosztów uzyskania przychodów trzeba było wyodrębnić kwotę honorarium – podkreśliła sędzia Renata Kantecka, odnosząc się do modelu przyjętego przez uczelnię.
Z kolei w drugiej sprawie sędzia Tomasz Kolanowski wyjaśnił, że możliwe jest wyodrębnienie honorarium za pracę twórczą poprzez ewidencjonowanie przez pracodawcę czasu poświęconego na wykonywanie przez pracownika czynności o takim charakterze.
orzecznictwo
Wyroki NSA z 8 marca 2022 r., sygn. akt II FSK 1552/19, II FSK 1510/19 www.serwisy.gazetaprawna.pl/orzeczenia
