Do 30 czerwca darowizny dla uchodźców oraz walczących w Ukrainie, przekazane za pośrednictwem określonych organizacji, będą z 0 proc. VAT

Wynika tak z opublikowanej w piątek nowelizacji z 3 marca 2022 r. rozporządzenia w sprawie towarów i usług, dla których obniża się stawkę VAT, oraz warunków stosowania stawek obniżonych (Dz.U. poz. 531). Zmiany już obowiązują, bo weszły w życie w sobotę.
Zgodnie z nowelizacją zerowa stawka ma zastosowanie dla darowizn i nieodpłatnych świadczeń na rzecz organizacji określonych w rozporządzeniu; Rządowej Agencji Rezerw Strategicznych, podmiotów leczniczych oraz jednostek samorządu terytorialnego. Na liście nie ma organizacji pozarządowych.
Zerowa stawka VAT będzie miała zastosowanie do końca czerwca 2022 r. i obejmie też dotychczasowe dostawy, dokonane w okresie od 24 lutego br. do 4 marca 2022 r., a więc do dnia wejścia w życie rozporządzenia.
O potrzebie wprowadzenia tego rozwiązania pisaliśmy w artykule „Większy problem z kosztami niż z odliczeniem darowizny” (DGP nr 47/2022).
Podatek dochodowy i od darowizn
To niejedyna preferencja planowana przez Ministerstwo Finansów. W ubiegłym tygodniu resort poinformował, że pracuje też nad innymi zmianami: w podatkach dochodowych oraz w podatku od spadków i darowizn. Tu potrzebna będzie zmiana ustawy, prawdopodobnie projekt nowelizacji trafi w przyszłym tygodniu do Sejmu.
Chodzi m.in. o możliwość zaliczenia do kosztów uzyskania przychodu towarów i usług przekazywanych i świadczonych na rzecz określonych w ustawie organizacji pomocowych.
Natomiast osoby przybywające z Ukrainy do Polski nie będą do końca roku płacić podatku od spadków i darowizn od otrzymanych rzeczy. Nie będą też płacić PIT od świadczeń otrzymanych od firm i obywateli.
Zgodnie z ubiegłotygodniowym komunikatem MF nowe przepisy zwolnią z PIT wszelkie świadczenia, niezależnie od ich rodzaju (pieniężne, rzeczowe oraz nieodpłatne). Ustawa nie będzie tych świadczeń szczegółowo wymieniać ze względu na ich dużą różnorodność, uzależnioną od sytuacji, w jakiej znalazł się uchodźca.
– Taką nieopodatkowaną pomocą może być np. udostępnienie lokalu mieszkalnego, zapewnienie żywności, sfinansowanie leczenia czy też opłacenie nauki i kursów pozwalających na zmianę kwalifikacji zawodowych – wyjaśnił cytowany w komunikacie wiceminister finansów Artur Soboń.
Dotychczasowe rozwiązania
Przypomnijmy, że w przepisach funkcjonują już rozwiązania podatkowe, które można wykorzystać, niosąc pomoc uchodźcom i walczącym.
Są to m.in. ulgi pozwalające odliczyć od podstawy opodatkowania darowizny rzeczowe i pieniężne na działalność pożytku publicznego. Swój podatkowy dochód mogą też pomniejszyć honorowi dawcy krwi.
Z kolei organizacje charytatywne mogą korzystać przy imporcie towarów ze zwolnienia z cła i z VAT.
Preferencje, zarówno planowane, jak i już istniejące przedstawiamy w tabeli.
Więcej rozwiązań dla uchodźców…
Eksperci uważają, że zmian powinno być więcej. Należałoby rozszerzyć ulgę na powrót. O takiej potrzebie pisaliśmy w artykule „Prawo sprzyja obywatelom wielu krajów, lecz nie Ukrainy” (DGP nr 42/2022). Wskazywaliśmy, że wprawdzie z preferencji wprowadzonej Polskim Ładem może korzystać wielu cudzoziemców, np. Meksykanie, Koreańczycy, ale nie obywatele Ukrainy.
Zdaniem ekspertów konieczne są też zmiany w rozliczaniu umów zleceń i umów o dzieło zawieranych z uchodźcami.
– Dziś, jeżeli obywatel Ukrainy nie przedstawi certyfikatu rezydencji ze swojego państwa, to zleceniodawca musi pobrać 20-proc. zryczałtowany podatek dochodowy – przypomina Rafał Sidorowicz, doradca podatkowy i starszy menedżer w zespole podatków osobistych i doradztwa dla pracodawców w MDDP.
Na problem ten zwróciliśmy uwagę w artykule „Wojna przewartościowuje pojęcia. Także podatkowe” (DGP nr 43/2022).
Zdaniem Sidorowicza należałoby wprowadzić w tym zakresie dwie zmiany. Po pierwsze, należałoby czasowo umożliwić zastąpienie certyfikatu oświadczeniem o ukraińskiej rezydencji podatkowej, uprawdopodobnionym np. kopią dowodu osobistego.
Po drugie, zleceniobiorcom z Ukrainy opodatkowanym już 20-proc. zryczałtowanym podatkiem należałoby umożliwić po zakończeniu roku rozliczenie się według skali podatkowej (na wzór rozliczeń rezydentów UE).
– To pozwoliłoby Ukraińcom skorzystać z kwoty wolnej od podatku w wysokości 30 tys. zł, a także niższej stawki opodatkowania dochodów, wynoszącej 17 proc. (pierwszy próg skali podatkowej) – wyjaśnia Rafał Sidorowicz.
…i firm
Zdaniem ekspertów niewystarczające są też rozwiązania dla biznesu wspierającego uchodźców i walczących na Ukrainie.
– Firmy powinny móc zaliczyć do kosztów podatkowych wydatki na świadczenia (rzeczowe, nieodpłatne usługi) przekazywane bezpośrednio na rzecz obywateli Ukrainy (osób fizycznych), a nie tylko za pośrednictwem organizacji pozarządowych – uważa Magdalena Zamoyska, doradca podatkowy i partner w MDDP.
Dodaje, że powinno to również dotyczyć prywatnych podmiotów leczniczych i ratownictwa medycznego, jeżeli wykonują nieodpłatne świadczenia (np. badania medyczne) bezpośrednio na rzecz Ukraińców.
Ponadto, według Magdaleny Zamoyskiej, potrzebne są dodatkowe preferencje, czyli nie tylko zaliczanie udzielanej pomocy do kosztów w PIT i CIT, ale również odliczenie ekstra od podstawy opodatkowania – tak jak wprowadzono w przypadku darowizn na walkę z COVID-19. ©℗
Preferencje podatkowe dla obdarowujących w związku z wojną w Ukrainie
Jaka preferencja Z czego wynika Czas stosowania
Podatki dochodowe
PIT i CIT – możliwość zaliczenia do kosztów uzyskania przychodu wydatków na wytworzenie lub ceny nabycia rzeczy i praw będących przedmiotem darowizny przekazywanej:– organizacjom pozarządowym (również z Ukrainy),– jednostkom samorządu terytorialnego,– Rządowej Agencji Rezerw Strategicznych,– podmiotom wykonującym działalność leczniczą oraz z zakresu ratownictwa medycznego na terytorium Polski i Ukrainy. Możliwość zaliczenia do kosztów uzyskania przychodów również wydatków poniesionych z tytułu nieodpłatnych świadczeń, a więc np. darmowej pomocy medycznej (lekarze, weterynarze) na rzecz organizacji pozarządowych oraz bezpośrednio obywatelom Ukrainy. MF pracuje nad zmianami w tym zakresie od 24 lutego do 31 grudnia 2022 r.
PIT i CIT – odliczenie określonych darowizn przekazywanych zarówno w formie pieniężnej, jak i rzeczowej na działalność pożytku publicznego. Taką działalność prowadzą organizacje pozarządowe (NGO), którymi są zarówno organizacje pożytku publicznego (OPP), jak i niemające takiego statusu fundacje i stowarzyszenia. Preferencja podatkowa dotyczy darowizn przekazywanych na rzecz takich organizacji działających na terenie UE i EOG. Przekazaną im wartość darowizny odlicza się od podstawy opodatkowania, którą jest kwota dochodu: maksymalnie do 6 proc. dochodu u podatników PIT i do 10 proc. dochodu u podatników CIT. art. 26 ustawy o PIT i art. 18 ustawy o CIT bezterminowo
PIT – ulga na krew; od dochodu można odliczyć 130 zł za każdy litr pobranej krwi lub 200 zł za każdy litr osocza. art. 26 ustawy o PIT bezterminowo
Cło
Zwolnienie z cła towarów importowanych do Polski przez organizacje charytatywne i dobroczynne. Chodzi m.in. o fundacje i stowarzyszenia.Zwolnienie dotyczy:– artykułów pierwszej potrzeby, tj. towarów niezbędnych do zaspokojenia najważniejszych potrzeb ludzkich, np. artykułów żywnościowych, lekarstw, odzieży i pościeli; artykuły te nie mogą być odpłatnie przekazywane,– wszelkiego rodzaju towarów przekazywanych nieodpłatnie przez osoby lub organizacje spoza UE, wykorzystywanych do zbierania funduszy w trakcie zbiórek publicznych organizowanych na rzecz osób potrzebujących,– wyposażenia i materiałów biurowych przekazywanych nieodpłatnie przez osoby lub organizacje spoza UE, które są wykorzystywane przez organizacje charytatywne lub dobroczynne. rozporządzenie ministra pracy i polityki społecznej z 10 marca 2011 r. (Dz.U. nr 61 poz. 310) bezterminowo
VAT
Zwolnienie z VAT towarów sprowadzanych przez organizacje charytatywne, które jednocześnie są zwolnione z cła. art. 61 ust. 3–8 ustawy o VAT bezterminowo
Zerowa stawka VAT dla darowizn i nieodpłatnych świadczeń przekazywanych na rzecz:– Rządowej Agencji Rezerw Strategicznych,– podmiotów leczniczych,– jednostek samorządu terytorialnego. Obniżoną stawkę podatku stosuje się pod warunkiem zawarcia pisemnej umowy, z której wynika, że dostarczane towary lub świadczone usługi będą wykorzystane na cele związane z pomocą ofiarom skutków działań wojennych na terytorium Ukrainy.Zerowa stawka VAT może być stosowana również do dostaw towarów lub świadczenia usług, sprzed wejścia w życie przepisów, czyli dokonanych w okresie od 24 lutego 2022 r. do 4 marca 2022 r. rozporządzenie ministra finansów z 3 marca 2022 r. (Dz.U. poz. 531) od 24 lutego do 30 czerwca 2022 r.
Preferencje podatkowe dla uchodźców z Ukrainy
Jaka preferencja Z czego wynika Czas stosowania
Podatki dochodowe
Możliwość zwolnienia z podatku dochodowego (PIT) świadczeń uzyskiwanych od obywateli (osób fizycznych) i firm przez obywateli Ukrainy przybywających na terytorium Polski z Ukrainy.Obecnie jest nim objęta tylko pomoc otrzymana za pośrednictwem organizacji pozarządowych. MF pracuje nad zmianami w tym zakresie brak informacji
Podatek od spadków i darowizn
Możliwość zwolnienia z podatku od spadków i darowizn obywateli Ukrainy przybywających na terytorium Polski z Ukrainy. MF pracuje nad zmianami w tym zakresie od 24 lutego do 31 grudnia 2022 r.