Dorian Jabłoński, starszy konsultant w zespole podatków osobistych i doradztwa dla pracodawców MDDP Michalik Dłuska Dziedzic i Partnerzy
Sejm przegłosował 27 stycznia 2022 r. ustawę o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, ustawy o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych oraz ustawy o podatku od wydobycia niektórych kopalin. Ustawa ta nie weszła jeszcze w życie. Obecnie znajduje się w Senacie. Nowelizacja ta zakłada m.in. przeniesienie zapisów rozporządzenia ministra finansów z 7 stycznia 2022 r. w sprawie przedłużenia terminów poboru i przekazania przez niektórych płatników zaliczek na podatek dochodowy od osób fizycznych (Dz.U. poz. 28; dalej: rozporządzenie MF) na poziom ustawowy. W ustawie tej brak jest jednak przepisów przejściowych dotyczących złożonych już wniosków o niestosowanie rozporządzenia. W takiej sytuacji wątpliwe wydaje się, aby wnioski złożone na podstawie rozporządzenia MF znalazły zastosowanie na gruncie znowelizowanej ustawy z 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t.j. Dz.U. z 2021 r. poz. 1128; ost.zm. Dz.U. z 2022 r. poz. 64; dalej: ustawa o PIT). Do odmiennych wniosków doszedł projektodawca, który w uzasadnieniu do projektu omawianej nowelizacji wskazał, że w związku z tym, że ustawa „przejmuje” regulacje zawarte w rozporządzeniu MF, wnioski złożone na podstawie rozporządzenia MF pozostaną aktualne po wejściu w życie ustawy.
Podkreślamy jednak, że nowelizacja nie weszła jeszcze w życie, zatem aktualnie nie może ona stanowić źródła praw i obowiązków dla podatników i płatników. Jednocześnie rozporządzenie MF nadal obowiązuje. W konsekwencji jeśli podatnik złożył płatnikowi wniosek o niestosowanie rozporządzenia, to na chwilę obecną płatnik nie powinien stosować jego zapisów.
►Pracownik zrezygnował z ulgi dla klasy średniej, ale przy wypłacie zgodnie z rozporządzeniem ministra finansów odroczono różnicę podatku. Czy jeżeli teraz pracownik złoży wniosek o niestosowanie tego rozporządzenia, to będzie możliwy pobór tej różnicy zaliczki na podatek z następnego wynagrodzenia, czy dopiero w rozliczeniu rocznym?
Zgodnie z par. 5 rozporządzenia MF przepisów tego rozporządzenia (w tym w części dotyczącej upływu przedłużonego terminu pobrania zaliczki na podatek) nie stosuje się, jeżeli podatnik złoży płatnikowi sporządzony na piśmie wniosek o nieprzedłużanie terminów. Wniosek taki złożyć może wyłącznie podatnik, który w trakcie roku nie korzysta z kwoty zmniejszającej podatek (nie złożył PIT-2). W takim przypadku płatnik nie stosuje przepisów rozporządzenia najpóźniej od miesiąca następującego po miesiącu, w którym taki wniosek otrzymał.
Literalne brzmienie przepisów rozporządzenia MF nie pozwala w sytuacji opisanej w pytaniu na pobór tej różnicy z zaliczki na podatek z następnego wynagrodzenia. Wynika to z tego, że przepisy rozporządzenia nie znajdą w takim przypadku zastosowania, a zaliczka na podatek powinna zostać obliczona zgodnie z zasadami obowiązującymi w 2022 r. z pominięciem rozporządzenia.
►Pracownica jest na zasiłku macierzyńskim i jednocześnie ma zawartą umowę zlecenie z własnym pracodawcą (tylko zdrowotne, skoro na macierzyńskim). Czy może zrezygnować ze stosowania rozporządzenia MF przy zleceniu?
Zgodnie z par. 5 rozporządzenia MF ze stosowania rozporządzenia zrezygnować może wyłącznie podatnik uzyskujący przychody od danego płatnika, który nie odlicza kwoty zmniejszającej podatek (425 zł miesięcznie).
Literalna wykładnia przepisów rozporządzenia prowadzi do wniosku, że wyłącznie w przypadku, w którym płatnik wypłacając pracownicy wynagrodzenie nie stosuje do żadnego z tytułów, z których dokonuje wypłat, kwoty zmniejszającej podatek, to pracownica ma prawo do zrezygnowania ze stosowania przepisów rozporządzenia MF.
Ministerstwo Finansów stoi jednak na stanowisku, zgodnie z którym kluczowe jest w takiej sytuacji źródło przychodów (zasiłki i umowy zlecenia to dwa odrębne źródła przychodów). Zdaniem resortu w takim przypadku zleceniobiorca ma prawo do zrezygnowania ze stosowania przepisów rozporządzenia w odniesieniu do umowy zlecenia.
►Czy dla pracującego emeryta lepiej jest złożyć rezygnację ze stosowania rozporządzenia MF? Chodzi głównie o to, że wtedy będzie niższe wynagrodzenie, ale powstaje niedopłata podatku. Czy ta niedopłata jest pewna, tzn. czy w rozliczeniu razem z emeryturą nie zostanie to zrównane?
Jeżeli pracownik pobiera emeryturę, to ma on dwóch płatników: zakład pracy i zakład emerytalny. Każdy z tych podmiotów jest zobowiązany stosować przepisy rozporządzenia. Jednocześnie emeryt z kwoty zmniejszającej podatek (425 zł miesięcznie) będzie mógł skorzystać wyłącznie u jednego płatnika.
Przyjmując, że kwotę zmniejszającą podatek stosuje zakład emerytalny (zazwyczaj tak jest), to miesięczne wynagrodzenie z umowy o pracę emeryta w 2022 r. może być niższe, niż to, jakie uzyskiwałby w 2021 r. Stosowanie rozporządzenia MF może w takim przypadku uchronić emeryta przed takimi stratami. W takiej sytuacji powstałby jednak obowiązek dopłaty podatku w zeznaniu rocznym. Odpowiadałby on różnicy między niepobranymi zaliczkami na podatek a finalną kwotą podatku za dany rok podatkowy. Należy jednak zwrócić uwagę, że kwestia potencjalnego obowiązku dopłaty podatku po zakończeniu roku podatkowego w związku ze stosowaniem przepisów rozporządzenia MF nie jest jednoznacznie przesądzona. Zapowiedzi płynące z resortu finansów są takie, że podatnik uzyskujący przychody poniżej 12 800 zł brutto miesięcznie, który w rozliczeniu rocznym za 2022 r. sporządzonym według zasad obowiązujących w 2022 r. poniósłby stratę w stosunku do rozliczenia za 2021 r., będzie mógł rozliczyć się na zasadach z 2021 r. Oznaczałoby to, że taki pracujący emeryt nie straciłby na zmianach wynikających z Polskiego Ładu. Na razie brak jest jednak jakichkolwiek rozwiązań legislacyjnych w powyższym zakresie.
►Czy wypłata dla zleceniobiorców, która została zrobiona 4 stycznia na nowych zasadach, powinna być skorygowana i obliczona zgodnie z rozporządzeniem MF?
Zgodnie z par. 4 rozporządzenia MF w przypadku gdy płatnik w styczniu 2022 r. pobrał zaliczkę na podatek w wysokości wyższej od zaliczki wyliczonej zgodnie z zasadami obowiązującymi w 2021 r. i nie przekazał tej zaliczki na rachunek urzędu skarbowego, płatnik ten niezwłocznie zwraca tę nadwyżkę podatnikowi. Z literalnego brzmienia rozporządzenia wynika zatem, że wypłaty zleceniobiorców dokonane przed wejściem w życie rozporządzenia (8 stycznia 2022 r.) powinny być skorygowane. Odnosi się to jednak wyłącznie do zleceniobiorców:
  • których zaliczka na podatek za styczeń 2022 r. byłaby wyższa niż zaliczka obliczona zgodnie z zasadami obowiązującymi w 2021 r.,
  • których przychód brutto z umowy zlecenia nie przekraczał 12 800 zł,
  • którzy nie zrezygnowali ze stosowania rozporządzenia.