Taki wniosek wypływa z webinarium zorganizowanego przez Ministerstwo Finansów. Co prawda było ono poświęcone temu, jak reforma podatkowa wpłynęła na wynagrodzenia nauczycieli, ale omawiane zagadnienia dotyczą też innych grup zawodowych.
Webinarium prowadziła Anna Zacharków-Leja, zastępca dyrektora w Izbie Administracji Skarbowej w Opolu.
Przypomnijmy, że to nauczyciele jako jedna z pierwszych grup pierwsi odczuli negatywne skutki Polskiego Ładu, bo otrzymują wynagrodzenie na początku miesiąca, czyli z góry. Już kilka dni po wejściu w życie nowych przepisów okazało się więc, że niektórzy otrzymali nawet o kilkaset złotych mniej niż dotychczas. W związku z tym naprędce stworzono rozporządzenie ministra finansów z 7 stycznia br. zmieniające sposób obliczania zaliczek na PIT (Dz.U. poz. 28), które miało wyrównać te straty.
Minister zobowiązał w nim płatników do równoległego obliczania zaliczek na PIT według nowych zasad i obowiązujących na koniec 2021 r. Jeżeli okaże się, że obciążenia podatkowo-składkowe według dotychczasowych zasad są niższe, to zaliczkę trzeba odprowadzić do urzędu skarbowego w tej obniżonej wysokości. Pozostała jej część ma być potrącana w miesiącach, w których pracownik odczułby korzyści z Polskiego Ładu. Pisaliśmy o tym w artykule „Rok ma 12 miesięcy, ale obliczyć trzeba 24 zaliczki” (DGP nr 5/2022).
Anna Zacharków-Leja na webinarium podkreśliła, że stosowanie rozporządzenia jest obowiązkowe. Nie można go nie stosować, powołując się na jego niekonstytucyjność, bo to może stwierdzić jedynie Trybunał Konstytucyjny.
Przypomnijmy, że w parlamencie jest nowelizacja przepisów, która ma przenieść postanowienia rozporządzenia do ustawy „Sejm uchwalił nowelizację Polskiego Ładu” (DGP nr 20/2022).
Należy też pamiętać, że zaliczki odprowadzane w ciągu roku i ostateczne rozliczenie to dwie różne kwestie. Na razie bowiem - mimo zapowiedzi premiera - nie ma przepisów, które umożliwiałyby po zakończeniu roku zastosowanie podatnikom zasad obowiązujących do końca ub.r., jeżeli te okazałby się korzystniejsze niż zasady wynikające z Polskiego Ładu.
Zmiana zasad
Problem dotyczący wypłat - nie tylko u nauczycieli, lecz także wielu innych podatników - powstał, ponieważ wprawdzie wzrosła kwota wolna od podatku do 30 tys. zł (która przekłada się na kwotę zmniejszającą podatek w wysokości 5100 zł rocznie, czyli 425 zł miesięcznie), ale nie można już od podatku odliczać składki zdrowotnej. Te zasady często powodują, że w praktyce wynagrodzenia są niższe niż dotychczas.
Wprawdzie aby zniwelować negatywne skutki związane z likwidacją prawa odliczenia składki zdrowotnej, została wprowadzona ulga dla klasy średniej, ale nie dotyczy ona wszystkich podatników. Skorzystać z niej mogą, zgodnie z obecnie obowiązującymi przepisami, wyłącznie pracownicy oraz przedsiębiorcy rozliczający się według skali podatkowej. Ma ona zastosowanie, jeśli suma przychodów podatnika będzie się mieściła w przedziale od 68 412 zł do 133 692 zł rocznie (czyli dla celów obliczania zaliczki na podatek przez pracodawcę - od 5701 zł do 11 141 zł miesięcznie).
Wybór podatnika
Szczególny problem mógł się pojawić u nauczycieli, których wynagrodzenia łącznie miesięcznie mieszczą się w tych widełkach, ale poszczególne kwoty dostają od różnych pracodawców, przykładowo od dwóch po 3 tys. zł. W takim przypadku płatnicy nie mogą zastosować ulgi dla klasy średniej. Podatnik będzie mógł z niej skorzystać dopiero w rozliczeniu rocznym.
Anna Zacharków-Leja na webinarze zwróciła uwagę na sytuację, w której pracownik u dwóch pracodawców zarabia miesięcznie po 6 tys. zł. Wówczas obaj płatnicy naliczą ulgę, chyba że pracownik sam z niej zrezygnuje. Jak podkreśliła przedstawicielka IAS w Opolu, podatnik może z niej zrezygnować w każdym czasie, składając pracodawcy oświadczenia. Przekazuje się je co roku i w razie potrzeby można je wycofać w każdym momencie.
Ekspertka przypomniała też, że do ulgi nie zalicza się m.in. kwot:
- zasiłków pieniężnych z ubezpieczenia społecznego, również gdy są wypłacane przez zakład pracy,
- podlegających opodatkowaniu zryczałtowanym podatkiem dochodowym (wygrane),
- zwolnionych z podatku dochodowego (np. dopłat do wczasów pod gruszą).
Przypomniała też zasady rozliczenia ulgi, gdy u jednego płatnika w miesiącu są np. dwie wypłaty. W takiej sytuacji, gdy pierwsza wypłata nie mieści się w ustawowych widełkach, nie uwzględnia się ulgi, ale płatnik robi to od całej kwoty (pierwszej i drugiej wypłaty), gdy okaże się, że łączne przychody w danym miesiącu uprawniają do preferencji. Jeżeli natomiast pierwsza wypłata uprawnia do ulgi, należy ją uwzględnić, a gdy cały przychód w danym miesiącu jest zbyt wysoki, ulgę należy skorygować przy drugiej wypłacie.
Anna Zacharków-Leja poradziła też nauczycielom, żeby oszacowali, czy ich przychód łącznie zmieści się w ustawowych limitach, i zadecydowali, czy wolą w trakcie roku otrzymać większą kwotę, a potem oddać przy rozliczeniu rocznym, czy teraz dostać mniej (składając oświadczenie o niestosowaniu ulgi), a po zakończeniu roku otrzymać ewentualnie zwrot podatku.
Kwota wolna
Zastępca dyrektora IAS w Opolu przypomniała też, że kwotę zmniejszającą podatek może odliczyć jeden pracodawca. Odliczenia dokonuje wtedy, gdy został mu złożony formularz PIT-2, który się składa tylko raz (nie trzeba go składać co roku).
Jeżeli pracownik w ogóle nie złoży PIT-2 (żadnemu z pracodawców), to dostanie miesięcznie kwotę mniejszą o 425 zł miesięcznie. Płatnik nie będzie miał możliwości pomniejszyć podatku zatrudnionego o tę kwotę. Anna Zacharków-Leja podkreśliła natomiast, że jeżeli pracownik złożył PIT-2 u więcej niż jednego pracodawcy, powinien pozostawić ten dokument tylko u jednego z nich, a u pozostałych wycofać. W przeciwnym razie w zeznaniu rocznym może powstać niedopłata.
Wnioski do pracodawcy
Koleją kwestią, o której decyduje podatnik i która przekłada się na kwotę wypłacanego wynagrodzenia, jest wniosek o zastosowanie 32-proc. stawki PIT.
Anna Zacharków-Leja zwróciła uwagę, że jest to ważne dla podatników, którzy są zatrudnieni u kilku pracodawców bądź prowadzą równolegle działalność gospodarczą. Jeżeli bowiem okaże się, że przekroczą łącznie dochód o wartości 120 tys. zł, dobrym rozwiązaniem może się okazać złożenie wniosku do pracodawcy o naliczaniu 32 proc. podatku.
Ekspertka z IAS przypomniała też, że podatnicy, którzy nie złożyli PIT-2 (co oznacza, że pracodawca nie uwzględnia im kwoty pomniejszającej podatek), mogą złożyć też wniosek o niestosowanie mechanizmu z rozporządzenia z 7 stycznia br. Mogą go złożyć więc przykładowo pracownicy, który pracują na dwóch etatach (do tej firmy, która nie uwzględnia kwoty wolnej).
Możliwe ulgi
Anna Zacharków-Leja zwróciła uwagę, że ostateczny podatek będzie zależał od wielu czynników, np. od zastosowanych ulg. Trudno więc z góry przesądzić, czy w zeznaniu rocznym powstanie niedopłata, czy nadpłata.
Przykładowo może się okazać, że małżonkowie, którym pracodawcy nie naliczali ulgi dla klasy średniej, bo jeden z nich miał przychód zbyt niski, a drugi zbyt wysoki, będą mogli z niej skorzystać w rozliczeniu rocznym. Ministerstwo Finansów wielokrotnie podkreślało bowiem, że „z ulgi dla klasy średniej mogą korzystać obydwoje małżonkowie nawet wówczas, gdy przychód np. z pracy na etacie uzyskuje tylko jeden z nich. Warunkiem jest złożenie wspólnego zeznania podatkowego oraz to, aby po podziale kwoty przychodów na pół podzielony przychód mieścił się w przedziale od 68 412 zł do 133 692 zł”.
Pisaliśmy o tym m.in. w artykule „MF: Podwójna ulga, nawet gdy małżonek nie ma żadnych dochodów” (DGP nr 12/2022).
Nauczyciele tak jak i inni podatnicy mogą też korzystać z wielu innych ulg, np. zero PIT dla młodych, seniorów, którzy nie przeszli na emeryturę, rodziców z co najmniej czwórką dzieci, a także powracających z zagranicy. Podatnikom może też przysługiwać wiele dotychczasowych ulg, np. ulga na dzieci, ulga rehabilitacyjna itp.©℗
| DWIE UMOWY (obaj pracodawcy uwzględnili kwotę zmniejszającą podatek, tylko pracodawca A zastosował KUP i UKŚ) | ||||
| Miesiąc 2022 | PIT -2 (pracodawca A) | PIT-2 (pracodawca B) | Podatek, którzy przekażą w roku pracodawcy | Zeznanie roczne |
| Wynagrodzenie brutto | 6000 | 3000 | 4884 (392+15) x 12 | 108 000 |
| Razem składki społeczne | 822,60 | 411,30 | 14 806,80 | |
| Koszty uzyskania przychodu | 250 | 0 | 4500 | |
| Podstawa wymiaru składki zdrowotnej | 5177,40 | 2588,70 | 93 193,20 | |
| Składka zdrowotna (9 proc.) | 465,97 | 232,98 | 8387,39 | |
| Ulga dla klasy średniej | 119,41 | 0 | 11 123,53 | |
| Podstawa obliczenia zaliczki | 4808 | 2589 | 77 570 | |
| Zaliczka na podatek | 392 (4808 x 17 proc. - 425) | 15 (2589 x 17 proc. - 425) | 8087 | |
| Do wypłaty | 4319,43 | 2340,72 | Różnica do wpłaty | 3203 |
| DWIE UMOWY (tylko pracodawca A uwzględnił kwotę zmniejszającą podatek, zastosował KUP i UKŚ) | ||||
| Miesiąc 2022 | PIT -2 (pracodawca A) | Pracodawca B | Pracodawcy wpłacą w roku podatek | Zeznanie roczne |
| Wynagrodzenie brutto | 6000 | 3000 | 9984 (392+440) x 12 | 108 000 |
| Razem składki społeczne | 822,60 | 411,30 | 14 806,80 | |
| Koszty uzyskania przychodu | 250 | 0 | 4500 | |
| Podstawa wymiaru składki zdrowotnej | 5177,40 | 2588,70 | 93 193,20 | |
| Składka zdrowotna (9 proc.) | 465,97 | 232,98 | 8387,39 | |
| Ulga dla klasy średniej | 119,41 | 0 | 11 123,53 | |
| Podstawa obliczenia zaliczki | 4808 | 2589 | 77 570 | |
| Zaliczka na podatek | 392 (4808 x 17 proc. - 425) | 440 (2589 x 17 proc.) | 8087 | |
| Do wypłaty | 4319,43 | 2340,72 | Nadpłata | 1897 |
| JEDEN ETAT (PIT-2 złożony) | |||||
| Miesiąc 2022 | Z ulgą dla klasy średniej | Bez ulgi dla klasy średniej | Z ulgą - roczny podatek | Bez ulgi- roczny podatek | Zeznanie roczne z należną ulgą |
| Wynagrodzenie brutto | 6000 | 6000 | 4704 (392 x 12)Podatek roczny = suma zaliczek w roku z ulgą | 4956 (413 x 12) | 72 000 |
| Razem składki społeczne | 822,60 | 822,60 | 9871,20 | ||
| Koszty uzyskania przychodu | 250 | 250 | 3000 | ||
| Podstawa wymiaru składki zdrowotnej | 5177,40 | 5177,40 | |||
| Składka zdrowotna (9 proc.) | 465,97 | 465,97 | 5591,91 | ||
| Ulga dla klasy średniej | 119,41 | 0 | 1432,94 | ||
| Podstawa obliczenia zaliczki | 4808 | 4927 | 57 696 | ||
| Zaliczka na podatek | 392 (4808 x 17 proc. - 425) | 413 (4927 x 17 proc. - 425) | 4704 | ||
| Do wypłaty | 4319,43 | 4298,43 | |||
Źródło: Prezentacja do webinaru (KAS)
MF odpowiada uczestnikom webinaium
1 lutego nauczyciele otrzymali wynagrodzenie za luty 2022 r. Podczas przygotowywania listy płac do wypłaty dodatkowego wynagrodzenia rocznego dla nauczycieli (trzynastki) okazało się, że w lutym wynagrodzenie niektórych nauczycieli przekroczy 12 800 zł brutto. Czy w takim przypadku należy sporządzić korektę listy płac wynagrodzenia za luty, a następnie z trzynastki pobrać zaliczkę powiększoną o zaliczkę z korekty wynagrodzenia? Czy należy wtedy pobrać zgodę od pracownika na potrącenie zaliczki z wynagrodzenia trzynastki (zgodnie z art. 91 par. 1 kodeksu pracy: należności inne niż wymienione w art. 87 par. 1 i 7 mogą być potrącane z wynagrodzenia pracownika tylko za jego zgodą wyrażoną na piśmie)? Czy też nie robić korekty i od razu pobrać większą zaliczkę na podatek z trzynastki? Co z godzinami ponadwymiarowymi, które będą wypłacane na koniec miesiąca?
Podstawą obliczenia miesięcznej zaliczki na podatek z zastosowaniem rozporządzenia jest miesięczny przychód. Limit przychodów określony w rozporządzeniu (12 800 zł) nie pozwala na jego zastosowanie, gdy miesięczny przychód pracownika go przekracza i wynosi np. 12 900 zł. A zatem od całości przychodu należy obliczyć zaliczkę z Polskiego Ładu. Każda kolejna wypłata w danym miesiącu musi uwzględniać wcześniejsze i każda kolejna zaliczka musi uwzględniać wcześniej pobraną. Tym samym w ostatniej liście płac, która spowodowała przekroczenie kwoty przychodu 12 800 zł, należy obliczyć zaliczkę na podatek narastająco od całości dochodu uzyskanego w danym miesiącu i pomniejszyć go o zaliczki pobrane w poprzednich listach płac.
W lutym pracownik jednorazowo przekroczy 12 800 z uwagi na wypłatę wynagrodzenia i dodatkowego wynagrodzenia rocznego, a więc podatek od trzynastki zostanie pobrany w całości. Czy w rozliczeniu rocznym podatek zostanie zwrócony, jeśli pracownik nie przekroczy 120 000?
Ostateczne rozliczenie podatku zawsze nastąpi w rozliczeniu rocznym.
Nauczyciel dostaje wynagrodzenie pierwszego dnia miesiąca, ma prawo do ulgi dla klasy średniej i o tę ulgę ma pomniejszony podatek. Następnie dostaje trzynastkę, nadal załapuje się na ulgę dla klasy średniej i ma o nią pomniejszony podatek. W tym samym miesiącu dostaje jednak wynagrodzenie za godziny ponadwymiarowe, co powoduje, że przekracza już w tym miesiącu limit dla ulgi dla klasy średniej oraz limit, kiedy działa rozporządzenie z 7 stycznia. Co w takiej sytuacji, kiedy na końcu miesiąca okazuje się, że pracownik ma pobrany w skali miesiąca zbyt mały podatek, ponieważ jednak ulga dla klasy średniej się nie należy? Wynagrodzenie netto wychodzi w tym przypadku na minus. Pracownik ma zwrócić tę kwotę na konto czy ma mieć potrącone z następnego wynagrodzenia? A co kiedy nie zgodzi się na potrącenie?
Podatnik niczego nie zwraca na konto ani nie jest mu potrącane powyżej kwoty zaliczki. Rozporządzenie jedynie przesuwa terminy poboru zaliczek. Ostateczne rozliczenie podatku zawsze następuje w rozliczeniu rocznym.
Nauczyciele złożyli wnioski o nieprzedłużanie terminów poboru zaliczek na podatek. Czy w związku z tym mogę pobierać podatek w faktycznej wysokości, jaka jest w 2022 r., aby nie dopłacali w przyszłym roku przy rozliczeniu?
Jeśli pracownicy nie mają złożonych PIT-2 i złożyli oświadczenie o rezygnacji ze stosowania rozporządzenia, należy naliczać zaliczki na podatek według nowych zasad.
Pracownik złożył PIT-2 już po otrzymaniu pierwszego wynagrodzenia w 2022 r. Czy można zastosować PIT-2 już po dokonaniu pierwszego przelewu wynagrodzenia w tym roku? Czy PIT-2 możemy zastosować dopiero w 2023 r.?
PIT-2 można złożyć w dowolnym momencie roku podatkowego, także po otrzymaniu wynagrodzenia.
/>
