Kto zbywa podarowane mu wcześniej certyfikaty funduszu inwestycyjnego, płaci 19-proc. podatek od całości przychodu. Nie zalicza wydatków poniesionych przez darczyńcę do kosztów podatkowych. Takie prawo przysługuje wyłącznie w sytuacji spadkobrania – orzekł NSA.
Chodziło o podatnika, który otrzymane w darowiźnie certyfikaty inwestycyjne sprzedał za cenę niższą, niż wynosiła pierwotna cena ich nabycia przez darczyńcę.
Dom maklerski, który odkupił certyfikaty, pobrał jako płatnik i wpłacił do urzędu skarbowego zryczałtowany 19-proc. podatek zgodnie z art. 30a ust. 1 pkt 5 i art. 41 ust. 4 ustawy o PIT. Wyliczył go od całości przychodu ze sprzedaży, bo uważał, że skoro sprzedający nabył certyfikaty w drodze darowizny, to nie ma możliwości potrącenia kosztów uzyskania przychodu.
Podatnik nie zgadzał się z takim stanowiskiem. Twierdził, że dom maklerski powinien był uwzględnić wydatki poniesione na nabycie certyfikatów przez darczyńcę. W rezultacie sprzedaż certyfikatów byłaby ze stratą i nie byłoby PIT.
Na poparcie swojego stanowiska podatnik przywołał wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z 5 marca 2015 r. (sygn. akt II FSK 2450/12) oraz pismo rzecznika praw obywatelskich do ministra finansów z 12 marca 2013 r. (sygn. RPO-673013-V/11/AB). W obu mowa była wprawdzie o zaliczaniu do kosztów uzyskania przychodu wydatków poniesionych przez spadkodawcę, a nie przez darczyńcę, ale podatnik uważał, że w jego sprawie zarówno wyrok NSA, jak i stanowisko RPO należy stosować na zasadzie analogii.
Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej uznał inaczej. Wyjaśnił, że w świetle art. 22 ust. 1m i art. 23 ust. 1 pkt 38 ustawy o PIT przychód z odkupienia certyfikatów inwestycyjnych można pomniejszyć wyłącznie o wydatki poniesione przez spadkodawcę. Skoro podatnik otrzymał certyfikaty w darowiźnie, to dom maklerski słusznie potrącił i wpłacił podatek od całości przychodu ze sprzedaży – stwierdził dyrektor KIS.
Nie zgodził się z tym WSA w Warszawie (sygn. III SA/Wa 3466/17). Przypomniał, że jedną z głównych zasad, które wynikają z ustawy o PIT, jest to, że podatek jest od dochodu. Wykładnia dyrektora KIS zaprzecza natomiast tej zasadzie i w rezultacie prawa do odliczenia wydatków na zakup certyfikatów inwestycyjnych nie miałby ani obdarowany, ani darczyńca (który w chwili ich odkupu nie był już podatnikiem).
Argumentem WSA było też to, że sytuacja obdarowanego nie powinna być gorsza od sytuacji, w której znajduje się spadkobierca mający prawo do odliczenia kosztów uzyskania przychodu. W przeciwnym razie naruszona jest zasada równości, o której mowa w art. 32 Konstytucji RP.
WSA dodał również, że wskutek wykładni fiskusa obie strony darowizny mogłyby wręcz zostać zachęcone do podejmowania sztucznych zabiegów prawnych. Polegałyby one na tym, że najpierw darczyńca sam przedstawiałby certyfikaty do wykupu w domu maklerskim, rozliczał PIT od uzyskanego dochodu, a następnie przekazywał w darowiźnie uzyskane po wykupie wynagrodzenie.
Wyrok ten uchylił Naczelny Sąd Administracyjny. W uzasadnieniu sędzia Jerzy Płusa podkreślił, że sąd orzeka na gruncie obowiązujących przepisów, a nie z uwagi na względy słusznościowe. Nie powinien również zastępować ustawodawcy. Skoro więc przepisy ustawy o PIT pozwalają rozliczyć wydatek poniesiony na nabycie certyfikatów tylko przy ich spadkobraniu, to dom maklerski słusznie potrącił podatek od przychodu, bez potrącania kosztów poniesionych przez darczyńcę.
orzecznictwo
Wyrok NSA z 30 listopada 2021 r., sygn. akt II FSK 618/19. www.serwisy.gazetaprawna.pl/orzeczenia
