Chodzi o przepis przejściowy, który miał być wyjątkiem od zasady, że od 2022 r. nie będzie można amortyzować budynków i lokali mieszkalnych. Posłowie zgodzili się, aby jeszcze przez rok podatnicy mogli potrącać od przychodu odpisy amortyzacyjne dokonywane od posiadanych już teraz nieruchomości. Ale popełnili legislacyjny błąd.

– Pozwolili bowiem zaliczać odpisy amortyzacyjne do podatkowych kosztów, a zarazem zabronili samej amortyzacji – wskazuje dr Adam Bartosiewicz z kancelarii EOL. To oznacza, że odpisy amortyzacyjne będą wynosiły 0 zł.

To efekt źle skonstruowanego przepisu przejściowego – art. 71 ust. 2 nowelizacji zwanej potocznie Polskim Ładem (nowelizacja czeka na podpis prezydenta i opublikowanie w Dzienniku Ustaw).
– Minister finansów z pewnością tak zinterpretuje ten przepis, aby podatnicy mogli jeszcze potrącić amortyzację na dotychczasowych zasadach – spodziewa się dr Adam Bartosiewicz, doradca podatkowy i partner w kancelarii EOL. Jego zdaniem jednak nie tak powinno się stanowić prawo.
To już kolejny błąd w Polskim Ładzie, na który wskazujemy. Wcześniej pisaliśmy m.in. o luce dotyczącej możliwości zaliczania do kosztów podatkowych wydatków na usługi materialne („Podmioty powiązane zaoszczędzą w 2022 roku miliony złotych”, DGP nr 202/2021), a także o braku składki zdrowotnej dla trzech grup społecznych: rodziców co najmniej czwórki dzieci, aktywnych zawodowo seniorów, którzy zawieszą pobieranie emerytury, oraz dla osób powracających z zagranicy („Luka w przepisach. PIT zero to także 0 zł składki zdrowotnej”, DGP nr 213/2021).
We wszystkich opisanych przez nas dotychczas przypadkach błędy w Polskim Ładzie okazały się korzystne dla podatników. Inaczej jest przy zmianie dotyczącej amortyzacji budynków i lokali mieszkalnych. Co prawda przepis przejściowy umożliwi zaliczenie do kosztów uzyskania przychodu odpisów amortyzacyjnych od nieruchomości mieszkalnych kupionych lub wybudowanych do końca 2021 r., ale w świetle innego przepisu PŁ odpis będzie wynosił 0 zł, czy też mówiąc inaczej: w ogóle go nie będzie.

Bez amortyzacji

Co do zasady bowiem od 2022 r. Polski Ład wykluczy amortyzację nieruchomości mieszkalnych oraz praw o charakterze mieszkalnym (podobnie jak już dziś nie można amortyzować dla celów podatkowych gruntów i prawa wieczystego użytkowania gruntów).
Zakaz amortyzacji będzie wynikał ze zmienionego art. 22c pkt 2 ustawy o PIT oraz z dodanego w art. 16c ustawy o CIT punktu 2a. Nadal będzie można amortyzować dla celów podatkowych budynki i lokale użytkowe.
Zmiana w Polskim Ładzie uderzy nie tylko w wynajmujących mieszkania, lecz także w indywidualnych przedsiębiorców, którzy prowadzą biznes we własnym domu lub mieszkaniu, chyba że wykorzystują do tego wyodrębniony lokal – o charakterze użytkowym (np. gabinet lekarski, gabinet masażu, kancelarię adwokacką). Pisaliśmy o tym w artykule „Na zakazie amortyzacji stracą nie tylko wynajmujący” (DGP nr 147/2021).

Przepis przejściowy…

Wprowadzenie od 2022 r. zakazu amortyzacji nieruchomości mieszkalnych wzbudziło, już na etapie prac w parlamencie, wątpliwości co do zgodności z zasadą ochrony praw nabytych. Zasada ta jest wywodzona z konstytucyjnej zasady demokratycznego państwa prawnego (art. 2 konstytucji).
Swoje ultimatum postawił też prezydent, który zapowiedział, że podpisze nowelizację, jeżeli zostanie wprowadzonych do niej kilka zmian.
W związku z tym, po drugim czytaniu projektu Polskiego Ładu, posłowie PiS zgłosili poprawkę na posiedzeniu sejmowej komisji finansów publicznych. Miała ona umożliwiać dalsze amortyzowanie nieruchomości mieszkalnych, jeżeli zostały one nabyte lub wytworzone do końca 2021 r.
Dodano więc przepis przejściowy – art. 71 ust. 2, zgodnie z którym podatnicy PIT i CIT „mogą, nie dłużej niż do dnia 31 grudnia 2022 r., zaliczać do kosztów uzyskania przychodów odpisy amortyzacyjne od środków trwałych i wartości niematerialnych i prawnych będących odpowiednio budynkami mieszkalnymi, lokalami mieszkalnymi stanowiącymi odrębną nieruchomość, spółdzielczym własnościowym prawem do lokalu mieszkalnego lub prawem do domu jednorodzinnego w spółdzielni mieszkaniowej, nabytych lub wytworzonych przed dniem 1 stycznia 2022 r.”.
Odwrotne połączenie nie wyklucza rozliczenia straty podatkowej
Odwrotne połączenie nie wyklucza rozliczenia straty podatkowej

Zobacz również

…ale z błędem

– Konstruując ten przepis, ustawodawca popełnił błąd. Zamiast bowiem, w drodze wyjątku, umożliwić podatnikowi amortyzowanie w 2022 r. nieruchomości mieszkalnych, pozwolił jedynie na zaliczanie odpisów amortyzacyjnych do kosztów uzyskania przychodu. Natomiast zakaz amortyzacji będzie już obowiązywał, bo będzie wynikał z art. 22c pkt 2 ustawy o PIT oraz z art. 16c pkt 2a ustawy o CIT – zwraca uwagę Adam Bartosiewicz.
To oznacza, że co prawda będzie można potrącić odpisy, ale wyniosą one 0 zł (bowiem nieruchomości nie można już amortyzować). W efekcie przepis przejściowy (art. 71 ust. 2 nowelizacji) będzie martwy.

Konieczna interpretacja

Adam Bartosiewicz nie ma wątpliwości, że minister finansów inaczej to zinterpretuje, np. w objaśnieniach podatkowych. Wyjaśnia, że przepis nie może być martwy i w związku z tym należy przyjąć, iż w 2022 r. będzie można amortyzować nieruchomości mieszkalne kupione lub wytworzone do końca 2021 r., a dokonywane odpisy amortyzacyjne zaliczać do kosztów uzyskania przychodów.
– Niestety, od co najmniej kilkunastu miesięcy mamy taki system prawa podatkowego, który coraz mniej wynika z ustaw, a coraz bardziej z mniej lub bardziej oficjalnych wypowiedzi przedstawicieli Ministerstwa Finansów – ubolewa ekspert.
Jego zdaniem nawet jeśli objaśnienia podatkowe rozwiążą problem od strony praktycznej, to nie tak powinno się stanowić prawo.

Najem prywatny

Przypomnijmy, że dzięki innemu przepisowi przejściowemu – art. 71 ust. 1 nowelizacji podatnicy nadal będą mogli jeszcze w 2022 r. stosować dotychczasowe zasady opodatkowania najmu prywatnego. Dopiero od 2023 r. wejdzie w życie zasada, że przychody z najmu, podnajmu, dzierżawy mogą być opodatkowane wyłącznie ryczałtem od przychodów ewidencjonowanych, jeżeli będą uzyskiwane poza biznesem. ©℗
Nadal będzie można odliczać od przychodu odpisy amortyzacyjne od nieruchomości mieszkalnych, ale samych tych nieruchomości nie będzie już można amortyzować
Etap legislacyjny
Nowelizacja ustawy o PIT, CIT oraz niektórych innych ustaw – czeka na podpis prezydenta i opublikowanie w Dz.U.