Subskrybuj nas na Youtube
Podatnik, który zbywa wierzytelność o wartości wynikającej z korekty uwzględniającej ulgę na złe długi, musi doliczyć do podstawy opodatkowania i podatku należnego tę niższą wartość, a nie pierwotną – uznał Naczelny Sąd Administracyjny.
Sprawa dotyczyła fundacji, która jest czynnym podatnikiem VAT. Wystąpiła ona o interpretację indywidualną i wskazała we wniosku, że będzie świadczyła usługi na rzecz zarówno innych podatników VAT, jak i podatników zwolnionych z podatku. Usługi będzie dokumentować fakturami. Jeśli kontrahenci ich nie opłacą, a więc powstaną nieściągalne wierzytelności, będzie korzystała z ulgi na złe długi przewidzianej w art. 89a ustawy o VAT. Będzie więc korygowała podstawę opodatkowania i kwotę podatku należnego. Nie wyklucza jednak, że już po skorzystaniu z ulgi na złe długi (a więc korekcie VAT) dokona cesji wierzytelności, a więc sprzeda nieściągalne wierzytelności. W takich przypadkach ustawa o VAT nakazuje podatnikowi powiększyć podstawę opodatkowania i podatek należny VAT.
Spór sprowadzał się do tego, jak określić podstawę opodatkowania VAT po skorzystaniu z ulgi na złe długi i w związku z cesją wierzytelności.
Fundacja stanęła na stanowisku, że jeśli dokona cesji wierzytelności po skorzystaniu z ulgi na złe długi, która zmniejsza należność dla fundacji, będzie musiała zwiększyć swój podatek należny, ale tylko o kwotę wynikającą z faktury korygującej. Innymi słowy fundacja uważała, że jeśli dokona cesji, powinna zwiększyć podstawę opodatkowania VAT i podatek należny nie o kwotę podatku wynikającą z faktury pierwotnej (przed skorzystaniem z ulgi na złe długi), ale o kwotę podatku wynikającą z faktury korygującej (po skorzystaniu z ulgi na złe długi).
Fundacja dodała, że gdyby organ nie zgodził się z tym rozwiązaniem, to jej zdaniem powinna najpierw podwyższyć swój podatek należny o kwotę VAT wynikającą z faktury pierwotnej, a następnie i tak będzie mogła go skorygować (znów obniżyć) w związku z wystawieniem faktury korygującej.
Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej nie zgodził się ze spółką. Uznał, że fundacja po skorzystaniu z ulgi na złe długi i dokonaniu cesji wierzytelności musi doliczyć podatek wynikający z faktury pierwotnej, bez uwzględnienia korekty. Nie będzie też mogła później rozliczyć faktury korygującej.
WSA we Wrocławiu zgodził się z organem. Wyjaśnił, że zgodnie z art. 89a ust. 4 ustawy o VAT w przypadku gdy podatnik skorzysta z ulgi na złe długi (obniży podstawę opodatkowania i podatek należny), a następnie należność zostanie uregulowana lub zbyta w jakiejkolwiek formie, wierzyciel jest obowiązany do zwiększenia podstawy opodatkowania oraz kwoty podatku należnego w rozliczeniu za okres, w którym należność została uregulowana lub zbyta. W przypadku częściowego uregulowania należności podstawę opodatkowania oraz kwotę podatku należnego zwiększa się w odniesieniu do tej części.
WSA uznał, że skoro podatnik dokona cesji, a więc zbędzie wierzytelność, musi zwiększyć podstawę opodatkowania oraz kwotę podatku należnego o kwotę VAT wynikającą z faktury pierwotnej. Nie ma bowiem znaczenia, po jakiej cenie zbył wierzytelność. Podatnik, zbywając ją, przestał być bowiem wierzycielem. Prawa wierzyciela przechodzą bowiem na nabywcę wierzytelności. Zdaniem WSA w takim przypadku nie ma zastosowania zasada stosowana przy częściowym uregulowaniu należności, bo zbycie wierzytelności, nawet po cenie niższej od jej faktyczne wartości, wyklucza częściowe zwiększenie podstawy opodatkowania oraz kwoty podatku należnego, skoro dotychczasowy wierzyciel zrezygnował z praw związanych z egzekwowaniem tej wierzytelności.
Spółka wniosła skargę kasacyjną od wyroku WSA. Wskazała, że dokonuje cesji wierzytelności nie w wartości pierwotnej (100), a o wartości obniżonej o korektę VAT (100 minus VAT). Dlatego po cesji korekta w górę powinna dotyczyć podatku od wartości po cesji, po korekcie.
NSA stanął na stanowisku, że skoro fundacja zbyła wierzytelność po korekcie (po skorzystaniu z ulgi na złe długi), należy brać to pod uwagę. Sąd kasacyjny nie zgodził się więc z organem ani z WSA.
– Po skorzystaniu z ulgi na złe długi transakcja (cesja) miała już inną wartość. I z takim przypadkiem mamy do czynienia. Fundacja nie zbyła bowiem wierzytelności o wartości początkowej za niższą cenę – podkreślił sędzia Hieronim Sęk.
W takiej sytuacji, zdaniem NSA, podatnik, który zbył wierzytelność po skorzystaniu z ulgi na złe długi, powinien podwyższyć podstawę opodatkowania i podatek należny o kwotę wynikającą z faktury korygującej, a nie pierwotnej. Bo to faktura korygująca odnosi się do zbywanej wartości wierzytelności z cesji.
Na marginesie NSA zauważył, że również w przypadku zbycia wierzytelności należy doliczyć podatek od wartości zbytej, a nie pierwotnej.
orzecznictwo
Wyrok NSA z 2 września 2021 r., sygn. akt I FSK 1383/18 www.serwisy.gazetaprawna.pl/orzeczenia
