Nieodpłatne użyczenie maszyn i materiałów budowlanych bratu do jego działalności gospodarczej jest opodatkowane VAT. Użyczający nie musi jednak wystawiać faktur, bo to świadczenie usług pod tytułem darmym oraz darowizna – potwierdził dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej.
Chodziło o dwóch braci prowadzących – każdy z osobna – taki sam rodzaj działalności gospodarczej (budowa dróg). Obaj posługują się takimi samymi maszynami i wykorzystują takie same surowce: korzystają z wytwórni mas bitumicznych, zużywają kruszywa, piach, korzystają z koparek, maszyn transportowych, walców i innego specjalistycznego sprzętu.
Bracia podpisali umowę nieodpłatnego użyczenia. Raz jeden będzie drugiemu użyczał nieodpłatnie maszyny budowlane, kruszywo itp., a innym razem na odwrót.
Ich wątpliwości dotyczyły tego, czy muszą wzajemnie wystawiać sobie faktury, skoro użyczenia będą bezpłatne i będą uwarunkowane obowiązkiem zwrotu maszyn budowlanych oraz kruszyw w takiej samej ilości i o takich samych parametrach. Obawiali się, że gdyby wystawiali faktury, to fiskus mógłby je uznać w przyszłości za fikcyjne.
Dyrektor KIS wyjaśnił, że jeśli chodzi o użyczenie maszyn budowlanych to co prawda nie dochodzi do przeniesienia prawa do rozporządzania towarami jak właściciel, ale mamy do czynienia z odpłatnym świadczeniem usług, podlegającym opodatkowaniu VAT. Jeden brat użycza bowiem nieodpłatnie maszyny budowlane do celów działalności drugiego brata prowadzącego własną firmę. Użyczający musi więc zapłacić VAT od użyczenia.
Skoro jednak użyczenie jest usługą nieodpłatną, to nie należy dokumentować jej fakturą – dodał dyrektor KIS. Co w takiej sytuacji będzie podstawą opodatkowania – tłumaczy Radosław Kowalski, doradca podatkowy, prowadzący własną kancelarię (patrz opinia).
Podobnie – wyjaśnił organ – jest z użyczeniem grysu i masy bitumicznej. Jest to nieodpłatna dostawa towaru, bo towary zostaną zużyte przez brata w jego działalności gospodarczej. Później oczywiście brat odkupi zużyte materiały, ale nie będą to te same towary, które wcześniej odebrał. Skoro więc zwróci inne materiały (mimo że w takiej samej ilości i o takich samych parametrach), to nie można mówić o użyczeniu. Będzie to nieodpłatna dostawa towaru. Nie trzeba jej jednak dokumentować fakturą, bo to darowizna.©℗
OPINIA
Podstawa opodatkowania zależy od poniesionych kosztów, względnie ceny nabycia
Radosław Kowalski doradca podatkowy prowadzący własną kancelarię
Biorąc pod uwagę zasady fakturowania, w tym zakres danych, jakie muszą być zamieszczone w fakturze, należy ponad wszelką wątpliwość stwierdzić, że w przypadku świadczeń nieodpłatnych, a opodatkowanych VAT brak jest podstaw do wystawiania faktur. Dotyczy to zarówno nieodpłatnych dostaw towarów, jak i świadczenia usług pod tytułem darmym.
W przeszłości tego rodzaju czynności dokumentowane były fakturami wewnętrznym (przepisy nie obowiązują od 2014 r., wcześniej przez rok wystawianie faktury wewnętrznych było działaniem fakultatywnym), a obecnie zagadnienie takie nie jest normowane w żaden sposób. W JPK_V7 nieodpłatne dostawy i usługi, tj. czynności wskazane w art. 7 ust. 2 i art. 8 ust. 2 ustawy o VAT, są uwzględniane na podstawie dokumentu oznaczonego jako „WEW”.
Zasady ustalania podstawy opodatkowania dla nieodpłatnych usług są zapisane w art. 29a ust. 5 ustawy o VAT. Zgodnie z tym przepisem, należy wziąć pod uwagę koszt świadczenia takich usług. Z kolei przy darmowej dostawie decyduje cena nabycia, względnie koszt wytworzenia – w obu przypadkach ustalone na moment dostawy. Są to kwoty netto.
Warto też zwrócić uwagę, że w stanie faktycznym, którego dotyczy omawiana interpretacja, w części dotyczącej udostępnienia masy bitumicznej należałoby dokładnie zbadać i ustalić, czy na pewno jest to darmowa dostawa czy może świadczenie barterowe, względnie darmowa pożyczka masy, czyli nieodpłatne świadczenie usług.
Interpretacja indywidualna dyrektora KIS z 14 kwietnia 2021 r., sygn. 0114-KDIP1-3.4012.152.2021.2.JG
