W ciągu dwóch lat złożono szefowi Krajowej Informacji Skarbowej prawie 19 tys. informacji o schematach podatkowych. Nie wiadomo, jaki jest tego skutek, bo wiele podmiotów zgłasza schematy na wyrost, z ostrożności.

Ministerstwo Finansów opublikowało właśnie statystyki dotyczące raportowania schematów podatkowych (MDR). Informują o nich zarówno promotorzy (czyli np. doradcy podatkowi, adwokaci, radcowie prawni), korzystający ze schematów, jak i ewentualnie wspomagający (np. biura rachunkowe). Najwięcej raportów zostało złożonych na formularzach|MDR-1 i MDR-3, najmniej na drukach MDR-2 i MDR-4.
Zdaniem ekspertów z opublikowanych danych można wyciągnąć kilka istotnych wniosków.
– Po pierwsze widać, że łączna liczba schematów zgłoszonych w ciągu dwóch lat obowiązywania przepisów o MDR-ach nie jest duża. Średnio nie przekracza 10 tys. rocznie – zauważa Michał Nielepkowicz, doradca podatkowy i wspólnik w Thedy & Partners.
NSA: Interpretacje mogą dotyczyć MDR-ów
NSA: Interpretacje mogą dotyczyć MDR-ów

Zobacz również
Pandemia nie sprzyja
Jego zdaniem nie są to liczby imponujące, jeśli weźmiemy pod uwagę wielkość naszego kraju oraz to, że wielu podatników raportuje schematy podatkowe z ostrożności, z uwagi na niejasne przepisy.
Ponadto wpływ na statystyki ma niewątpliwie pandemia i zawieszenie terminów raportowania schematów podatkowych. – To z pewnością sprawiło, że liczba zgłoszonych w zeszłym roku schematów zmalała – komentuje Michał Nielepkowicz.
Ekspert przypomina, że terminy raportowania tzw. schematów transgranicznych zostały już odwieszone. Natomiast terminy raportowania schematów krajowych mają zostać odwieszone dopiero po upływie 30 dni od odwołania stanu zagrożenia epidemicznego.
Nieznany skutek
Zdaniem Piotra Wojciechowskiego, radcy prawnego z BTTP, w statystykach MF brakuje właśnie podziału na schematy krajowe i transgraniczne.
– Przedstawione dane nie wskazują też, w jaki sposób zgłoszone schematy wpłynęły na poprawę jakości systemu podatkowego czy na zmiany legislacyjne – komentuje ekspert. Przypomina, że MF w wydanych objaśnieniach podatkowych dotyczących MDR wskazywało, że taki był cel wprowadzenia przepisów MDR, obok walki z agresywną optymalizacją podatkową.
Przyspieszenie nadawania numerów
Ze statystyk wynika natomiast, że w okresie pandemii koronawirusa szef KAS znacząco przyspieszył proces nadawania numerów schematów podatkowych (NSP). – Jest to o tyle istotne, że dzięki posiadaniu NSP korzystający zaoszczędzą czas przy wypełnieniu informacji MDR-3 – mówi Piotr Wojciechowski, radca prawny z BTTP.
Zdaniem Michała Nielepkowicza pomogło również włączenie w proces nadawania numerów innych jednostek KAS. – Widać to w praktyce. Obecnie NSP można otrzymać dosłownie po kilku dniach od zaraportowania schematu podatkowego – wskazuje ekspert. Przypomina, że początkowo czas oczekiwania na NSP przekraczał rok.
Niejasne przepisy
Zdaniem Michała Nielepkowicza nadal największym problemem w zgłaszaniu schematów podatkowych są przepisy. – Zawierają one otwarte, nieprecyzyjne definicje, co skutkuje raportowaniem wielu MDR-ów z ostrożności – uważa ekspert.
Zgadza się z tym Piotr Wojciechowski. W jego ocenie fiskus uzyskał wiele niepotrzebnych danych, które w żaden sposób nie przełożą się na poprawę jakości systemu podatkowego.
– Można zaryzykować tezę, że obecny model jest po prostu nadmiernym, nieproporcjonalnym obowiązkiem sprawozdawczym – komentuje Wojciechowski.
Na dodatek – jak mówi Michał Nielepkowicz – dopełnienie tego obowiązku nadal zajmuje podatnikom sporo czasu. W ocenie eksperta zaciera to obraz sytuacji. W wielu przypadkach bowiem nie wiadomo, czy dane zdarzenie lub czynność stanowi schemat podatkowy i czy należy je zaraportować fiskusowi.
Korzystający i promotorzy czekają też na aktualizację objaśnień podatkowych w sprawie raportowania schematów podatkowych, a także na zmianę przepisów. Zaktualizowane objaśnienia miały zostać wydane na początku 2020 r., ale przyszła pandemia COVID-19 i plan się nie powiódł.
– Dobrze byłoby, gdyby minister finansów wrócił do niego i jak najszybciej wydał zaktualizowane objaśnienia, uwzględniające przekazane do MF wskazówki podatników i ekspertów podatkowych – podsumowuje Nielepkowicz.
Ile MDR-ów zostało założonych od 1 stycznia 2019 r.
Co oznaczają te symbole
MDR-1 – podstawowy formularz do zgłaszania schematu podatkowego. Zasadniczo składa go do szefa KAS promotor (np. doradca podatkowy, adwokat, radca prawny), pod warunkiem że został przez podatnika zwolniony z tajemnicy zawodowej (np. tajemnicy doradcy podatkowego, tajemnicy adwokackiej). Jeśli nie został zwolniony z tajemnicy, to obowiązek zgłoszenia schematu przechodzi na korzystającego (podatnika). W takiej sytuacji to on składa MDR-1. Ten sam formularz może złożyć również wspomagający (np. biuro rachunkowe), jeśli obowiązku nie wykona promotor ani korzystający.
MDR-2 – składa promotor. Informuje w nim szefa KAS jedynie o udostępnieniu lub wdrożeniu uzgodnienia korzystającemu (bez ujawnienia jego danych).
MDR-3 – składa korzystający. Informuje w nim szefa KAS o uzyskiwaniu korzyści podatkowych w związku z wdrożonym już schematem podatkowym.
MDR-4 – dotyczy schematów podatkowych standaryzowanych. Składają go promotorzy co kwartał.
NSP – numer schematu podatkowego, który nadaje szef KAS po otrzymaniu informacji o MDR