Organizacje podejrzewają, że przyczyną zmniejszenia kwot darowizn mógł być koronawirus. W ubiegłym roku podatnicy mogli wyjątkowo składać zeznania PIT do 1 czerwca 2020 r. Pieniądze z 1 proc. miały więc trafić na konta OPP do końca lipca 2020 r.
Jednak warunkiem przekazania 1 proc. na rzecz OPP była – tak jak dotychczas – zapłata przez darczyńcę całego podatku w terminie. Tymczasem z uwagi na skutki pandemii wielu podatników, obawiając się utraty płynności finansowej, występowało do urzędów skarbowych o ulgi w zapłacie daniny (wydłużenie terminu na wpłatę, rozłożenie jej na raty itp.).
Wskutek tego pieniądze z 1 proc. PIT od takich osób nie zostały przekazane organizacjom, nawet jeśli podatnicy sobie tego życzyli.
W sprawie problemów zgłaszanych przez część OPP interweniowali już parlamentarzyści. Złożyli do ministra finansów kilkanaście interpelacji poselskich.
Na część z nich odpowiedziała ostatnio (12 i 13 stycznia br.) wiceminister finansów Anna Chałupa. Przyznała, że uzyskanie przez podatnika ulgi pozwalającej na późniejszą wpłatę podatku uniemożliwia przekazanie środków z 1 proc. PIT na rzecz OPP. Zwróciła jednak uwagę na to, że w rozliczeniu za ubiegły rok wzrosła zarówno sama liczba darczyńców, jak i przekazanego przez nich wsparcia.

Problemów nie ma

W rozliczeniu za 2019 r. OPP otrzymały łącznie 907 mln zł od 14,8 mln podatników PIT. Dla porównania, w rozliczeniu za 2018 r. było to 874,4 mln zł od 14,5 mln podatników PIT.
Wzrosty potwierdzają też dane dotyczące dziesięciu przykładowych OPP. Przekazała je redakcji DGP Izba Administracji Skarbowej w Bydgoszczy, która nadzoruje urząd odpowiedzialny za dystrybucję środków. Z danych wynika (patrz infografika), że tylko dwie z dziesięciu OPP otrzymały mniejsze wsparcie niż rok wcześniej.
– W zakresie przekazywania 1 proc. nie wystąpiły żadne problemy po stronie Centrum Kompetencyjnego Rozliczeń – zapewnia Kinga Błaszczyńska, główny specjalista IAS w Bydgoszczy. Zwróciła też uwagę, że urząd w Bydgoszczy „wykonuje tylko czynności materialno-techniczne, czyli przygotowuje przelewy na podstawie zleceń przekazanych przez urzędy skarbowe z całego kraju”. Urzędy te nadal odpowiadają za prawidłowość obsługi zeznań, m.in. w zakresie przekazania 1 proc. PIT – podkreśla.
Zapewnia też, że w zakresie przekazanych kwot istnieje pełna transparentność, bo na stronie www.gov.pl można znaleźć dane o przekazywaniu 1 proc. począwszy od 2004 r.

Boli centralizacja

OPP widzą problem nie tylko w sytuacji epidemicznej, która mogła ograniczyć podatkową filantropię. Zaniepokojenie budzą też nowe reguły przekazywania pieniędzy zebranych z 1 proc. PIT. Obecnie za dystrybucję tych środków odpowiada wyłącznie naczelnik Pierwszego Urzędu Skarbowego w Bydgoszczy, a nie jak wcześniej inne właściwe urzędy skarbowe. Zmiana nastąpiła wskutek rozporządzenia ministra finansów z 30 lipca 2020 r. w sprawie upoważnienia organu Krajowej Administracji Skarbowej do przekazywania 1 proc. podatku na rzecz organizacji pożytku publicznego (Dz.U. poz. 1330).

Jakie to ma znaczenie w praktyce?

Organizacje, które otrzymały mniej pieniędzy, narzekają, że nie mają żadnej możliwości, by zweryfikować przyczyny tego stanu rzeczy. Co prawda naczelnicy właściwych US przekazali organizacjom do końca września 2020 r. zbiorcze informacje, w których znalazły się dane identyfikacyjne darczyńców oraz wysokość i przeznaczenie kwot z 1 proc. daniny. Jednak organizacje chciałyby sprawdzić, który urząd skarbowy przekazał pieniądze na ich rzecz. A tego nie wiedzą, bo wszystkie środki są dystrybuowane centralnie przez fiskusa z Bydgoszczy.
– Dla osób potrzebujących, które w krytycznych życiowych okolicznościach poszukują finansowego wsparcia, taka informacja byłaby na wagę złota. Pozwalałaby weryfikować skuteczność prowadzonych apeli i zbiórek, prowadzić statystyki wpłat i lepiej budować akcje zbiórkowe – czytamy w petycji do ministra finansów złożonej przez pięć fundacji.
Potwierdza to również Monika Sadowa, rzeczniczka prasowa Fundacji Dzieciom „Zdążyć z Pomocą”. W odpowiedzi na pytanie DGP wyjaśnia, że wskutek centralizacji oraz ze względu na przepisy o ochronie danych osobowych organizacje mają teraz problem z ustaleniem, czy faktycznie wpłata danego podatnika trafiła na konto wskazanej przez niego OPP.
Wiceminister Chałupa przypomniała jednak, że sposób rozdzielania środków z 1 proc. PIT w poprzednich latach skutkował tym, że organizacje otrzymywały wiele przelewów od poszczególnych urzędów skarbowych. Teraz mogą liczyć na jeden przelew obejmujący wszystkie przysługujące OPP darowizny. – W praktyce wydaje się to prostszym rozwiązaniem – stwierdziła. ©℗
Środki z 1 proc. PIT przekazane OPP w rozliczeniach za lata: 2018 i 2019
numer krs nazwa organizacji pożytku publicznego wpłaty z 2020 r. za 2019 r. (zł) wpłaty z 2019 r. za 2018 r. (zł) porównanie wpłat z 2020 do 2019 r. (proc.) różnica w kwocie
0000037904 FUNDACJA DZIECIOM „ZDĄŻYĆ Z POMOCĄ” 184 511 311,12 185 507 307,23 99,46 proc. -995 996,11
0000270809 AVALON – BEZPOŚREDNIA POMOC NIEPEŁNOSPRAWNYM 50 637 895,36 47 003 021,68 107,73 proc. 3 634 873,68
0000186434 FUNDACJA POMOCY OSOBOM NIEPEŁNOSPRAWNYM „SŁONECZKO” 42 513 755,71 42 382 571,36 100,31 proc. 131 184,35
0000030897 FUNDACJA WIELKA ORKIESTRA ŚWIĄTECZNEJ POMOCY 17 234 732,28 13 678 107,87 126,00 proc. 3 556 624,41
396361 FUNDACJA SIEPOMAGA 16 174 519,23 5 509 516,09 293,57 proc. 10 665 003,14
0000382243 FUNDACJA POMOCY DZIECIOM I OSOBOM CHORYM „KAWAŁEK NIEBA” 13 207 300,26 12 382 195,66 106,66 proc. 825 104,60
564708 FUNDACJA SENSORIA 12 935 836,52 10 880 115,57 118,89 proc. 2 055 720,95
0000285433 FUNDACJA DZIECIOM „POMAGAJ” 10 579 683,25 9 665 855,72 109,45 proc. 913 827,53
387207 FUNDACJA „SERCA DLA MALUSZKA” 9 544 507,38 5 207 557,40 183,28 proc. 4 336 949,98
0000266644 FUNDACJA SERCE DZIECKA IM. DINY RADZIWIŁŁOWEJ 9 384 461,10 9 581 149,69 97,95 proc. -196 688,59
RAZEM 366 724 002,21 341 797 398,27 107,29 proc. 24 926 603,94