Spory sprowadzały się do rozstrzygnięcia, czy można odliczyć podatek naliczony w sytuacji, gdy podatnik zaniechał inwestycji.

sygn. C-42/19 i C-734/19 WYROKI TSUE z 12 listopada 2020 r. w sprawach Sonaecom i ITH Comercial Timisoara

O CO TOCZYŁ SIĘ SPÓR

Portugalska spółka Sonaecom planowała pierwotnie nabyć udziały w spółce świadczącej usługi telekomunikacyjne. Zamówiła więc i opłaciła usługi doradcze dotyczące badania rynku. Finalnie jednak do transakcji nie doszło. Powstał problem, co z odliczeniem VAT. Portugalskie organy podatkowe uważały, że spółka nie ma prawa do odliczenia VAT, skoro usługi doradcze nie posłużyły jej do czynności opodatkowanych VAT.
Z kolei rumuńska spółka ITH miała zrealizować dwie inwestycje budowlane. W związku z tym firma kupiła działki, na których miała wybudować biurowiec i centrum handlowe. Problem w tym, że w momencie podejmowania decyzji o zakupie działek nie było planu zagospodarowania przestrzennego. Gdy wreszcie powstał, okazało się, że spółka nie może wybudować planowanych budynków. Rumuńskie organy podatkowe uznały, że firma nie może odliczyć VAT, bo już przed zakupem działek wiedziała, jaki plan zagospodarowania zostanie uchwalony.
Podatkowy bilans 2020. Eksperci wyróżnili najlepsze i najgorsze zmiany

Zobacz również
Oba spory trafiły najpierw do krajowych sądów, a następnie do TSUE.

ROZSTRZYGNIĘCIE

Trybunał w obu sprawach orzekł, że mimo zaniechania inwestycji, spółki (portugalska i rumuńska) mogły odliczyć VAT od poniesionych wydatków. TSUE uzasadnił, że zasadą systemu VAT jest neutralność podatku w działalności gospodarczej. Nie mają przy tym znaczenia cel ani rezultat działań podejmowanych przez podatników, o ile ich działalność podlega opodatkowaniu. Dlatego firmy mogą odliczyć VAT, nawet jeśli ich wydatki inwestycyjne nie doszły do skutku. Trybunał wskazał też, że prawo do odliczenia przysługuje podatnikowi, który ponosi wydatki związane z kosztami ogólnymi jego działalności.
Wyjątkiem jest sytuacja, gdy doszło do oszustwa lub nadużycia. W takich przypadkach można pozbawić prawa do odliczenia, ale ani w sprawie portugalskiej, ani rumuńskiej takie zdarzenia nie wystąpiły.

PODSUMOWANIE

Wyrok TSUE jest istotny również dla polskich podatników, którzy zaniechali inwestycji. W obecnej pandemicznej sytuacji takich przypadków może być całkiem sporo. Trybunał sprzeciwił się próbom podejmowanym przez organy podatkowe kwestionowania odliczeń od wydatków, które w ocenie organów mogą być nieracjonalne. Jeśli mają związek z działalnością, to podatnik ma prawo odliczyć VAT.