Potwierdził to niedawno kolejny wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego.
Wkrótce jednak może się to zmienić. Przyjęty we wtorek przez rząd projekt nowelizacji ustaw o PIT i CIT zakłada opodatkowanie wszelkiego rodzaju rozliczeń rzeczowych dokonywanych pomiędzy podmiotami. Niezależnie zatem od tego, czy w formie rzeczowej miałaby być wypłacona dywidenda czy wynagrodzenie z tytułu umorzenia, decyzję należy podjąć szybko. Może być to o tyle ekonomicznie uzasadnione, że spółka nie musi wówczas zaciągać kredytu, czy pożyczki na spłatę wspólnika (akcjonariusza), ani zmniejszać wolnych środków.
Organy podatkowe nadal utożsamiają takie rzeczowe rozliczenie wierzytelności wspólnika/akcjonariusza ze spółką ze sprzedażą składnika majątkowego i każą ustalać z tego tytułu dochód w spółce. Odmienny pogląd prezentują jednak sądy administracyjne. Sędziowie zgodnie orzekają, że wypłata z zysku na rzecz wspólnika nie jest zwolnieniem spółki z długu, tylko przekazaniem wspólnikom części jej majątku, wynikającym wprost z umowy spółki lub z uchwały o podziale zysku. Tak uznały m.in.: WSA w Kielcach 30 grudnia 2013 r. (sygn. akt I SA/Ke 658/13) i WSA w Gliwicach 2 października 2013 r. (sygn. akt I SA/Gl 374/13), a wcześniej NSA w wyrokach z: 4 września 2013 r. (sygn. akt II FSK 2512/11), z 17 kwietnia 2013 r. (sygn. akt II FSK 1638/11), z 22 lutego 2013 r. (sygn. akt II FSK 1771/11) i z 8 lutego 2012 r. (sygn. akt II FSK 1384/10).
Rzeczowy sposób rozliczeń może znaleźć zastosowanie nie tylko przy wypłacie dywidendy przysługującej wspólnikom (akcjonariuszom), ale także wynagrodzenia za umarzane udziały (akcje).
W tej ostatniej kwestii wypowiedział się ostatnio NSA w orzeczeniu z 8 stycznia 2014 r. (sygn. akt II FSK 169/12). W ustnym uzasadnieniu wyroku (pisemne nie jest jeszcze dostępne) NSA wskazał, że brak opodatkowania takiej formuły rozliczenia wierzytelności wspólnika wobec spółki wynika wprost z literalnej wykładni przepisów o podatkach dochodowych. Nadto wynagrodzenie za umarzane udziały rozliczane w formie niepieniężnej ma taki sam charakter jak wynagrodzenie wypłacane w pieniądzu.
Orzeczenie to również wpisuje się w linię orzeczniczą korzystną dla podatników, dotyczącą rzeczowego rozliczenia umorzenia, a reprezentowaną także przez inne składy NSA, np. w wyroku z 9 lipca 2013 r. (sygn. akt II FSK 2312/11) i z 8 lutego 2012 r. (sygn. akt II FSK 1384/10).

Małgorzata Gach, radca prawny, doradca podatkowy