W przypadku ustanowienia hipoteki łącznej na kilku nieruchomościach podatek od czynności cywilnoprawnych oblicza się raz od kwoty zabezpieczonego kredytu – orzekł Naczelny Sąd Administracyjny.
Sprawa dotyczyła przedsiębiorstwa, które zaciągnęło kredyt inwestycyjny w wysokości 12 mln zł na rozbudowę młyna. Pożyczka ta została zabezpieczona hipoteką łączną na siedmiu działkach, która została wpisana do ksiąg wieczystych prowadzonych przez sąd rejonowy.
Spółka wystąpiła o interpretację podatkową, ponieważ w związku z ustanowieniem hipoteki musiała rozliczyć podatek od czynności cywilnoprawnych. Zgodnie z art. 1 ust. 1 pkt 1 lit. h, art. 6 ust. 1 pkt 10 ustawy o PCC (t.j. Dz.U. z 2010 r. nr 101, poz. 649 z późn. zm.) podstawą opodatkowania przy ustanowieniu hipoteki jest kwota zabezpieczonej wierzytelności. Stawka podatku wynosi zaś 0,1 proc. od tej kwoty. Spółka uważała więc, że postąpiła prawidłowo, uiszczając 12 tys. zł.
Z tym nie zgodził się dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach. Stwierdził, że w sprawie spółki nie została ustanowiona jedna hipoteka łączna umowna na siedmiu działkach, lecz siedem hipotek na każdej z tych działek. Tym samym według organu skoro zostało ustanowionych siedem hipotek, to jest też siedem przedmiotów podlegających opodatkowaniu PCC i nie ma znaczenia, że ustanowione hipoteki służą zabezpieczeniu tej samej wierzytelności.
W konsekwencji podstawą opodatkowania będzie, ustalona dla każdej z tych hipotek, pełna kwota wierzytelności zabezpieczonej ustanowioną hipoteką łączną i od tej kwoty należy obliczyć wysokość podatku, czyli osobno dla każdej z hipotek.
Spółka się z tym nie zgodziła i zaskarżyła interpretację do sądu.
Wojewódzki Sąd Administracyjny w Opolu uznał jednak, że interpretacja jest prawidłowa. Orzekł, że o hipotece łącznej można mówić dopiero wtedy, gdy wiele hipotek obciąża tyle samo nieruchomości, zabezpieczając jedną wierzytelność. Dodał, że firma powinna złożyć siedem deklaracji PCC-3 dotyczących ustanowienia siedmiu hipotek. W każdej z tych deklaracji była zobowiązana obliczyć podatek według stawki 0,1 proc. od pełnej wartości zabezpieczonej wierzytelności.
Naczelny Sąd Administracyjny, do którego po wyroku WSA spółka złożyła skargę kasacyjną, całkowicie się z tym nie zgodził.
NSA uchylił wyrok sądu wojewódzkiego oraz interpretację. Stwierdził, że ustanowienie hipoteki łącznej wiąże się z jednym oświadczeniem woli, a więc z jedną czynnością cywilnoprawną. W związku z tym od takiej czynności może być pobrany podatek tylko raz.
Wyrok jest prawomocny.
ORZECZNICTWO
Wyrok NSA z 14 marca 2014 r., sygn. akt II FSK 683/12.