Subskrybuj nas na Youtube
Decyzja ostateczna organu podatkowego nie przekreśla szans podatnika na korzystne rozstrzygnięcie. Postępowanie w tak zakończonej sprawie można wznowić, ale jedynie w określonych przypadkach
Czy zeznania świadka to nowe okoliczności
Naczelnik urzędu skarbowego wydał decyzję, która stała się ostateczna. W praktyce chodziło o określenie zobowiązania podatkowego w PIT. Podatnik nie odwołał się od tej decyzji. Po pewnym czasie uzyskał oświadczenie (zeznanie) świadka, które mogło mieć wpływ na ocenę, która była podstawą wydania decyzji przez naczelnika urzędu skarbowego. Czy takie okoliczności mogą być powodem wznowienia postępowania?
Zgodnie z art. 240 par. 1 pkt 5 ordynacji podatkowej (t.j. Dz.U. z 2012 r. poz. 749 z późn.zm.) w sprawie zakończonej decyzją ostateczną wznawia się postępowanie, jeżeli wyjdą na jaw istotne dla sprawy nowe okoliczności faktyczne lub nowe dowody istniejące w dniu wydania decyzji, nieznane organowi, który wydał decyzję. Przepis ten budzi spory podatników z organami podatkowymi, ponieważ terminy takie jak „nowe okoliczności faktyczne” lub „nowe dowody” można różnie interpretować. Podatnikom z pomocą przychodzą jednak sądy administracyjne. Jak wynika z wyroku NSA z 14 listopada 2013 r. (sygn. akt II FSK 2145/12), nowe okoliczności lub dowody stanowią podstawę wznowienia postępowania, jeżeli spełniają łącznie następujące cechy: są nowe, istniały w dniu wydania decyzji, są istotne dla sprawy oraz nie były znane organowi, który wydał decyzję. Jeśli choć jeden z tych warunków nie został spełniony, to nie będzie podstawy do wznowienia postępowania. Sąd odniósł się następnie do stanowiska podatnika, który dowodził, że zdobył oświadczenie świadka, które rzutuje na rozstrzygnięcie organu podatkowego. NSA uznał, że oświadczenia świadka nie można uznać za nowe okoliczności faktyczne lub nowe dowody. Przez nowe okoliczności należy bowiem rozumieć te zdarzenia faktyczne, które miały miejsce przed wydaniem decyzji ostatecznej, a ujawnione zostały po jej wydaniu. Jeżeli w toku postępowania podatkowego i jednocześnie przed wydaniem decyzji ujawnione zostały okoliczności faktyczne, to fakt, że potwierdzono je później nowym dowodem, pozyskanym po zamknięciu postępowania, nie powoduje, że okoliczności te stały się nowe.
W kolejnym wyroku (z 13 listopada 2013 r., sygn. akt I FSK 1423/12) NSA wyjaśnił z kolei, że nie można wznowić postępowania zakończonego decyzją ostateczną, jeśli brak wiedzy na temat nowego dowodu spowodowany był niedbalstwem organu czy podległego mu urzędu.
Podstawa prawna
Art. 240 par. 1 pkt 5 ustawy z 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t.j. Dz.U. z 2012 r. poz. 749 z późn. zm.).
Czy wniosek o wznowienie będzie skuteczny
Podatnik dostał decyzję ostateczną dotyczącą nieujawnionych źródeł przychodów. Trybunał Konstytucyjny w wyroku z 18 lipca 2013 r. (sygn. akt SK 18/09) orzekł, że przepis pozwalający wymierzać 75 proc. podatku od ukrywanych dochodów narusza konstytucję. Podatnik złożył wniosek o wznowienie postępowania. Czy będzie on skuteczny?
Wyrok Trybunału Konstytucyjnego może być podstawą do wznowienia postępowania, ale nigdy nie dzieje się to automatycznie. Podatnicy mają tylko miesiąc od publikacji wyroku w Dzienniku Ustaw na złożenie wniosków o wznowienie postępowań. W przypadku nieujawnionych źródeł przychodów istotny jest wyrok z 18 lipca 2013 r. Obecnie – z powodu upływu terminu – takiego wniosku nie można już złożyć. Mało tego, organy podatkowe w ostatnim czasie zawieszają wznowione postępowania z powodu pytania, które trybunałowi zadał Sejm (poprosił o wyjaśnienie wyroku z 18 lipca 2013 r.). Od tego, jak dalej potoczą się wypadki, zależeć będą rozstrzygnięcia w sprawach wniosków złożonych przez podatników. Czytelnik może mieć jednak pewność, że jeśli złożył wniosek o wznowienie postępowania w ciągu miesiąca od opublikowania wyroku, to organy – prędzej czy później – będą musiały zająć się wnioskiem.
Dodajmy, że wiele sądów (np. WSA w Gorzowie Wielkopolskim w wyroku z 6 listopada 2013 r., sygn. akt I SA/Go 358/13) oraz NSA wydawało orzeczenia korzystne dla podatników. Sądy uznały, że decyzje w sprawie nieujawnionych źródeł przychodów były wydawane (w latach 1998 – 2006, choć po tej dacie przepisy w zasadzie się nie zmieniły) bez podstawy prawnej. W efekcie decyzje organów podatkowych należało uchylić, a podatnicy otrzymali zwrot pieniędzy. Niestety, w kilku wyrokach NSA wydał inne rozstrzygnięcia korzystne dla fiskusa. Zwrócił w nich uwagę, że wyroku TK nie można stosować wstecz. Podatnicy muszą więc czekać na odpowiedź trybunału.
Podstawa prawna
Art. 240 par. 1 pkt 8 ustawy z 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t.j. Dz.U. z 2012 r. poz. 749 z późn. zm.)
Czy w WSA można przedstawić dodatkowe dowody
Podatnik dostał decyzję ostateczną organu podatkowego, ale złożył od niej skargę do wojewódzkiego sądu administracyjnego. Dopiero na tym etapie będzie chciał złożyć dodatkowe dokumenty, które przemawiają na jej korzyść. Czy przedstawienie na etapie postępowania sądowego nowych dowodów w sprawie będzie skuteczne?
Ordynacja podatkowa pozwala na wznowienie postępowania podatkowego w sprawie zakończonej decyzją ostateczną, jeśli wyjdą na jaw istotne dla sprawy nowe okoliczności faktyczne lub nowe dowody istniejące w dniu wydania decyzji nieznane organowi. Dokumenty, którymi dysponuje podatnik, a których organ podatkowy w momencie wydawania decyzji nie znał, mogą więc być przyczyną wznowienia postępowania. Trzeba je jednak przedstawić na etapie postępowania przed organem podatkowym, a nie na etapie skargi do WSA. Sąd najprawdopodobniej takie nowe dowody odrzuci.
Stanowisko to potwierdził wyrok WSA w Bydgoszczy (sygn. akt I SA/Bd 290/13). Sąd orzekał w sprawie podatku dochodowego od sprzedaży mieszkania. Zgodnie z przepisami ustawy o PIT (t.j. Dz.U. z 2012 r. poz. 361 z późn. zm.) można skorzystać ze zwolnienia z podatku dochodowego, jeśli podatnik przeznaczył w ciągu dwóch lat środki ze sprzedaży mieszkania na własne cele mieszkaniowe. W omawianej sprawie podatnik na etapie postępowania przed organami nie udowodnił, że poniósł takie wydatki. Faktury, które to potwierdzały, przyniósł dopiero na rozprawę przed sądem. Ten jednak skargę oddalił. Sąd wskazał, że organ podatkowy ostrzegł podatnika, jakie będą skutki niezłożenia przez niego dokumentów potwierdzających dokonanie wydatku na zakup mieszkania. Z wyroku wynika, że przedłożenie dokumentów (faktur) dopiero na etapie postępowania przed sądem administracyjnym jest przesłanką z art. 240 par. 1 pkt 5 ordynacji podatkowej, a więc może być przyczyną wznowienia zakończonego postępowania. Nie może być jednak podstawą uchylenia decyzji przez sąd, ponieważ nie pozwala na to art. 145 par. 1 pkt 1 lit. b prawa o postępowaniu przed sądami administracyjnymi. Zgodnie z nim sąd może uwzględnić skargę, czyli uchylić decyzję, jeśli stwierdzi naruszenie prawa dające podstawę do wznowienia postępowania administracyjnego. Decyzja organu była prawidłowa, ponieważ została wydana na podstawie rzetelnie zgromadzonego materiału dowodowego.
Wyrok WSA w Bydgoszczy oznacza, że podatnik, który ma nowe dowody będące podstawą wznowienia postępowania, powinien je przedłożyć w odpowiednim trybie (we wniosku o wznowienie) organowi podatkowemu.
Podstawa prawna
Art. 240 par. 1 pkt 11 ustawy z 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t.j. Dz.U. z 2012 r. poz. 749 z późn. zm.).
Czy po wyroku TSUE można wzruszyć decyzję
Podatnik zapoznał się ostatnio z wyrokami Trybunału Sprawiedliwości UE w sprawach dotyczących należytej staranności. Czy wyrok TSUE oznacza, że można wystąpić o wznowienie zakończonego już postępowania?
Przepisy ordynacji podatkowej (art. 240 par. 1 pkt 11) przewidują, że w sprawie zakończonej decyzją ostateczną wznawia się postępowanie, jeżeli orzeczenie Europejskiego Trybunału ma wpływ na treść wydanej decyzji. Można zatem po wyroku TSUE wznowić zakończone wcześniej postępowanie, ale trzeba spełnić określone warunki. Przede wszystkim podatnik musi wnieść wniosek o wznowienie w terminie miesiąca od publikacji sentencji orzeczenia Trybunału w Dzienniku Urzędowym Unii Europejskiej. Ponadto rozstrzygnięcie Trybunału musi nastąpić po wydaniu decyzji ostatecznej wydanej przez organ podatkowy i musi dotyczyć wykładni przepisów, które były podstawą wydania decyzji. Dopiero gdy zostaną spełnione wszystkie te przesłanki, organ powinien wznowić postępowanie.
W sprawie dochowania należytej staranności Trybunał wydał kilka wyroków (np. z 21 czerwca 2012 r. w sprawach Mahageben i Dawid, sygn. akt C-80/11 i C-142/12, z 6 grudnia 2012 r. w sprawie Bonik, sygn.akt C-285/11). W związku z tym, że są to wyroki sprzed ponad roku, nie ma obecnie możliwości wniesienia skutecznego wniosku o wznowienie postępowania. Podatnicy, którzy padli ofiarą firmanctwa, powinni śledzić postępowanie Trybunału w polskiej sprawie Marcin Jagiełło przeciw dyrektorowi Izby Skarbowej w Łodzi (syg. akt C-33/13). Można się spodziewać, że Trybunał wypowie się w nim również na temat należytej staranności. Po ogłoszeniu wyroku będzie można złożyć wniosek o wznowienie postępowania, pod warunkiem że jego tezy będą miały wpływ na decyzję ostateczną wydaną przez organ podatkowy oraz że wniosek zostanie złożony w terminie miesiąca od publikacji wyroku w Dz.Urz. UE.
Podstawa prawna
Art. 240 par. 1 pkt 11 ustawy z 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t.j. Dz.U. z 2012 r. poz. 749 z późn. zm.).
Czy urzędnik decyduje w obu instancjach
Podatnik dostał decyzję w sprawie podatku od spadków i darowizn, ale się z nią nie zgodził. Złożył więc odwołanie, ale dyrektor izby skarbowej nie uwzględnił go. W wydaniu decyzji uczestniczyła jednak osoba, która podejmowała też decyzję w organie I instancji. Czy ta sama osoba może decydować od rozstrzygnięciu na etapie I i II instancji?
Przesłanką wznowienia postępowania jest m.in. decyzja wydana przez pracownika lub organ podatkowy, który podlega wyłączeniu zgodnie z art. 130–132 ordynacji podatkowej. Jak wskazał w wyroku WSA w Krakowie (z 26 czerwca 2013 r., sygn. akt I SA/Kr 1777/12), dotyczy to np. sytuacji, gdy pracownik organu uczestniczył już w wydawaniu decyzji na etapie postępowania I instancji. Nie ma znaczenia, czy wznowienie miało lub mogło mieć wpływ na wynik sprawy.
Podstawa prawna
Art. 240 par. 1 pkt 3 ustawy z 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t.j. Dz.U. z 2012 r. poz. 749 z późn. zm.).
