Obowiązek podatkowy powstaje w momencie dokonania dostawy towaru lub wykonania usługi. Jeśli przed tymi zdarzeniami nabywca zapłaci sprzedawcy całą kwotę lub jej część, to obowiązek podatkowy powstanie z chwilą otrzymania tych pieniędzy. Częściowe uregulowanie należności będzie oznaczało powstanie obowiązku podatkowego jedynie w tej części. Jeśli za towar o wartości 100 zł, który ma zostać dostarczony 1 lutego, nabywca wpłaci zaliczkę 3 stycznia w wysokości 20 zł, to obowiązek podatkowy od 20 zł powstanie 3 stycznia, a od reszty należności (80 zł) – w momencie dokonania dostawy, czyli 1 lutego. Za zapłatę uważa się m.in.: przedpłatę, zaliczkę, zadatek i ratę. Postanowienia umów cywilnoprawnych o uznaniu dostawy towarów za dokonaną lub usługi za wykonaną np. dopiero z chwilą podpisania protokołów zdawczo-odbiorczych, nie mają wpływu na powstanie obowiązku podatkowego. Dla rozliczenia VAT istotny będzie moment faktycznej dostawy lub świadczenia usługi. Jeśli podatnik wyda nabywcy towar 10 stycznia, ale kontrahenci w umowie zastrzegą, że przeniesienie prawa własności nastąpi z chwilą zapłaty (np. 10 lutego), to obowiązek podatkowy powstanie 10 stycznia (VAT trzeba rozliczyć w deklaracji za styczeń składanej do 25 lutego). Postanowienie z umowy nie ma wpływu na moment powstania obowiązku podatkowego.