Podatnicy, którzy w 2014 r. chcą się rozliczać w ten sposób, muszą do 20 stycznia złożyć oświadczenie. Obie uproszczone formy opodatkowania są możliwe tylko przy niektórych rodzajach działalności. Na ryczałt mogą się zdecydować m.in. osoby, których przychody w 2013 r. nie przekroczyły 633 450 zł.
Gdy skala biznesu nie jest wielka lub po prostu jest to opłacalne ekonomicznie, warto wybrać uproszczone, zryczałtowane formy opodatkowania: ryczałt od przychodów ewidencjonowanych lub kartę podatkową. W ten sposób co roku opodatkowują swoje przychody tysiące podatników.

Nie więcej niż 150 tys. euro

Ryczałt od przychodów ewidencjonowanych mogą wybrać osoby, których przychody wyniosą nie więcej niż 150 tys. euro rocznie (633 450 zł) i prowadzą określony rodzaj działalności gospodarczej. Limit dotyczy podatników, którzy w roku poprzedzającym rok podatkowy uzyskali przychody z działalności gospodarczej prowadzonej samodzielnie lub z działalności w formie spółki (cywilnej lub jawnej). Na rozliczanie się ryczałtem mogą się też zdecydować osoby rozpoczynające działalność gospodarczą. Przykładowo w ten sposób można opodatkować przychody w zakresie wolnych zawodów, określonej w przepisach działalności usługowej, a więc np. usług wynajmu i dzierżawy samochodów osobowych, fotograficznych, ksero, centrów telefonicznych, usług związanych z organizowaniem kongresów, targów i wystaw, usług gastronomicznych, działalności wytwórczej, robót budowlanych, działalności handlowej itd.
Opodatkowaniu ryczałtem od przychodów ewidencjonowanych podlegają jednak nie tylko przychody z działalności gospodarczej, ale także np. otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze, świadczenia w naturze i inne nieodpłatne świadczenia z tytułu umowy najmu, podnajmu, dzierżawy, poddzierżawy lub innych umów o podobnym charakterze.
Ryczałtu nie mogą wybrać m.in. podatnicy opłacający podatek w formie karty podatkowej, korzystający na podstawie odrębnych przepisów z okresowego zwolnienia od podatku dochodowego czy też osiągający przychody z prowadzenia aptek, lombardów, kantorów. Co istotne, nie opodatkują się w ten sposób także m.in. osoby, które rozpoczynają działalność samodzielnie lub w formie spółki, jeśli wcześniej podatnik lub jeden z jego wspólników wykonywał czynności objęte zakresem działalności w ramach stosunku pracy lub spółdzielczego stosunku pracy. Pełny katalog czynności, które można i których nie można opodatkować ryczałtem, został określony w art. 6 i 8 ustawy o zryczałtowanym podatku dochodowym.
Zaletą ryczałtu jest uproszczona ewidencja. Nie trzeba prowadzić podatkowej księgi przychodów i rozchodów, wystarczy ewidencja samych przychodów. Pozwala to zaoszczędzić czas.
Przychody z ryczałtu opodatkowane są też niskimi stawkami podatku (3 proc. – m.in. w przypadku działalności handlowej, 5,5 proc. – robót budowlanych, 8,5 proc. – działalności usługowej, 17 proc. – pośrednictwa w sprzedaży samochodów, 20 proc. – wykonywania wolnych zawodów). Stawki wynikają z art. 12 ustawy o zryczałtowanym podatku dochodowym.
Ryczałtowcy nie mogą jednak pomniejszać przychodów o koszty ich uzyskania. To minus tej formy opodatkowania.

Dla ślusarza i stolarza

Karta podatkowa to najprostsza forma opodatkowania. Jej zaletą jest brak obowiązku prowadzenia jakiejkolwiek ewidencji. Zakres czynności, które można opodatkować kartą, jest jednak niewielki i wynika z załącznika nr III do ustawy o zryczałtowanym podatku dochodowym. Obejmuje przykładowo drobną działalność usługową (np. usługi ślusarskie, grawerskie, szklarskie, stolarskie, tapicerskie), a także wytwórczo-usługową, gastronomiczną, rozrywkową (na zasadach określonych w załączniku nr III). Miesięczne stawki są określone kwotowo, a nie procentowo (jak w przypadku PIT czy ryczałtu) i nie są wysokie. Zależą od rodzaju działalności, wielkości miejscowości oraz liczby pracowników. Minister finansów co roku ogłasza je w obwieszczeniu.
Podatnicy nie muszą prowadzić ksiąg, składać zeznań podatkowych oraz wpłacać zaliczek na podatek dochodowy. Powinni jednak wydawać – na żądanie klienta – rachunki i faktury. Kartowicze nie mogą uwzględniać kosztów uzyskania przychodów. Aby rozliczać się kartą podatkową, trzeba spełnić wymogi określone w art. 25 ustawy o zryczałtowanym podatku dochodowym, m.in. złożyć wniosek o wyborze tej formy opodatkowania.

Niezbędne oświadczenie

Pisemne oświadczenie o wyborze w danym roku opodatkowania w formie ryczałtu od przychodów ewidencjonowanych lub karty podatkowej trzeba złożyć do naczelnika urzędu skarbowego nie później niż do 20 stycznia.
W przypadku ryczałtu na tym się kończy procedura. Z kolei w przypadku karty po złożeniu oświadczenia podatnik musi poczekać na decyzję naczelnika urzędu skarbowego ustalającą wysokość podatku na dany rok. Po jej doręczeniu ma 14 dni na ewentualne zrzeczenie się zastosowania tej formy opodatkowania. Decyzja naczelnika może być także odmowna – wtedy podatnik musi płacić ryczałt od przychodów ewidencjonowanych lub opodatkować swoje dochody na zasadach ogólnych (według skali ze stawkami 18 i 32 proc.).
Osoba, która rozpoczyna działalność w trakcie roku – np. w maju – i chce opodatkować przychody ryczałtem, musi złożyć naczelnikowi pisemne oświadczenie nie później niż w dniu uzyskania pierwszego przychodu. Jeśli wybiera kartę, to wniosek powinna złożyć przed rozpoczęciem działalności.

Co miesiąc lub kwartalnie

Podatnicy muszą co do zasady obliczać ryczałt za każdy miesiąc i wpłacać go na rachunek urzędu skarbowego do 20 dnia następnego miesiąca, a za grudzień w terminie złożenia zeznania (do 31 stycznia). Część przedsiębiorców może go jednak rozliczać kwartalnie. Chodzi o osoby i spółki, u których przychody w ostatnim roku nie przekroczyły 25 tys. euro (105 575 zł). Muszą one obliczać ryczałt i wpłacać go do 20. dnia miesiąca, który następuje po upływie kwartału, a za ostatni kwartał roku – w terminie złożenia zeznania. O wyborze rozliczenia kwartalnego powinny zawiadomić naczelnika urzędu skarbowego do 20 stycznia roku podatkowego.
Ponadto ryczałtowcy mają obowiązek do 31 stycznia roku następującego po roku podatkowym złożyć zeznanie o wysokości uzyskanego przychodu, wysokości dokonanych odliczeń i należnego ryczałtu od przychodów ewidencjonowanych na formularzu PIT-28.
To nie koniec ich powinności. Muszą też posiadać i przechowywać dowody zakupu towarów, prowadzić wykaz środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych, ewidencję wyposażenia oraz – odrębnie za każdy rok podatkowy – ewidencję przychodów. Powinni też sporządzić spis z natury towarów handlowych, materiałów (surowców) podstawowych i pomocniczych, półwyrobów, produkcji w toku, wyrobów gotowych, braków i odpadków – na dzień zaprowadzenia ewidencji oraz na koniec każdego roku podatkowego.
Podatnicy, którzy przestaną spełniać warunki do opodatkowania ryczałtem (np. przekroczą limit przychodów), muszą już od dnia, kiedy się to stało, zacząć prowadzić podatkową księgę przychodów i rozchodów (lub księgi rachunkowe), chyba że są zwolnieni z tego obowiązku. Muszą też od tego momentu opłacać PIT na zasadach ogólnych.

Powiadomić naczelnika

Osoby rozliczające się kartą uiszczają podatek dochodowy, który pomniejsza się o zapłacone składki na ubezpieczenie zdrowotne, do 7. dnia każdego miesiąca za miesiąc poprzedni, a za grudzień – do 28 grudnia. Należność trzeba wpłacać na rachunek urzędu skarbowego.
Podatnicy mają obowiązek zawiadomić naczelnika urzędu skarbowego o zmianach, które powodują utratę prawa do opodatkowania w formie karty lub mają wpływ na wysokość podatku, czyli np. o stanie zatrudnienia, miejscu prowadzenia działalności itp. W przypadku utraty prawa do rozliczania się kartą (np. po zmianie zakresu działalności), powinni od dnia, kiedy to nastąpiło, zacząć rozliczać się ryczałtem (jeśli spełniają warunki) lub na zasadach ogólnych.
Kartowicze muszą również zawiadomić naczelnika urzędu skarbowego o likwidacji działalności.
Podstawa prawna
Art. 6–9, art. 12, art. 15, art. 20–41 ustawy z 20 listopada 1998 r. o zryczałtowanym podatku dochodowym od niektórych przychodów osiąganych przez osoby fizyczne (Dz.U. nr 144, poz. 930 z późn. zm.).
Obwieszczenie ministra finansów z 14 listopada 2013 r. w sprawie stawek karty podatkowej, kwoty, do której można wykonywać świadczenia przy prowadzeniu niektórych usług z wyjątkiem świadczeń dla ludności, oraz kwartalnych stawek ryczałtu od przychodów proboszczów i wikariuszy, obowiązujących w 2014 r. (M.P. z 2013 r. poz. 956)
Jeśli przedsiębiorca prowadził już działalność opodatkowaną w formie karty lub ryczałtu i dalej chce się w ten sposób rozliczać z fiskusem, nie musi co roku składać kolejnych oświadczeń
Najem mieszkania można opodatkować ryczałtem
Grzegorz Grochowina ekspert podatkowy w KPMG
Podatnik zamierza wynająć mieszkanie. Czy wybór ryczałtu jako formy opodatkowania jest dobrym rozwiązaniem?
Opodatkowanie przychodu z najmu w formie ryczałtu powoduje, że kwot uzyskanych z tego źródła nie łączy się z innymi przychodami danej osoby, np. z pracy czy też z umów-zleceń. Nie będą one zatem wpływać na wysokość podatku opłacanego z innych źródeł. Ta forma opodatkowania jest korzystna zwłaszcza dla osób, które ze względu na wysoki poziom uzyskiwanych dochodów opodatkowanych według skali podatkowej, od dodatkowego dochodu z najmu płaciłyby w praktyce daninę według najwyższej stawki – 32 proc.
Czy są inne sposoby opodatkowania najmu mieszkania? W jakiej sytuacji warto z nich skorzystać?
Wynajmujący mają do wyboru jedną z dwóch metod opodatkowania przychodów z najmu: zasady ogólne lub ryczałt od przychodów ewidencjonowanych. Decyzja, która z możliwości okaże się najkorzystniejsza, nie zawsze jest jednoznaczna i zależy od wielu czynników, takich jak: wielkość dochodów, ponoszonych kosztów oraz indywidualnych preferencji.
Opodatkowanie najmu na zasadach ogólnych jest opłacalne, gdy właściciel planuje poniesienie znacznych kosztów, np. duży remont lub wydatki na wyposażenie mieszkania. Wówczas podatek na zasadach ogólnych płaci się od dochodu, czyli przychodów pomniejszonych o koszty ich uzyskania. Natomiast w przypadku ryczałtu podstawą wyliczenia podatku jest przychód, a więc otrzymany czynsz bez uwzględniania kosztów. Co więcej, przy opodatkowaniu najmu na zasadach ogólnych od uzyskiwanego przychodu, przed odprowadzeniem od niego podatku, można odjąć odsetki od kredytu na zakup nieruchomości, odpisy amortyzacyjne i koszty eksploatacyjne.
Co musi zrobić podatnik, aby najem opodatkować ryczałtem?
Powinien złożyć w tej sprawie pisemne oświadczenie do właściwego urzędu skarbowego. Jeśli planuje rozpocząć osiąganie przychodów z najmu od nowego roku i chce skorzystać z ryczałtu, powinien zawiadomić o tym naczelnika US do 20 stycznia danego roku. Z kolei podatnik rozpoczynający najem w trakcie roku składa oświadczenie do dnia poprzedzającego dzień rozpoczęcia najmu, nie później jednak niż w dniu uzyskania pierwszego przychodu. Wynajmujący, który dotychczas rozliczał się z wpływów z najmu ryczałtem od przychodów ewidencjonowanych, nie musi składać w nowym roku nowego oświadczenia, aby kontynuować tę formę opodatkowania. Należy zaznaczyć, że jeśli w określonym terminie podatnik nie złoży oświadczenia o wyborze ryczałtu, ma obowiązek opłacania podatku od najmu na zasadach ogólnych.
Przychody opodatkowane ryczałtem rozlicza się w odrębnym rocznym zeznaniu podatkowym składanym do 31 stycznia następnego roku (PIT-28). Ryczałt oblicza się i wpłaca za każdy miesiąc na rachunek urzędu skarbowego właściwego według miejsca zamieszkania do 20. dnia następnego miesiąca, a za grudzień – w terminie złożenia zeznania podatkowego.