Lokalne ciepłownie i kotłownie zużywające gaz do celów grzewczych nie są zwolnione z akcyzy. W efekcie jej ciężar muszą ponieść odbiorcy
ikona lupy />
Zmiany w akcyzie / Dziennik Gazeta Prawna
Mieszkańcom osiedla, gdzie np. spółdzielnia mieszkaniowa ma własną kotłownię (albo własne piece do ogrzewania poszczególnych budynków), grożą wyższe rachunki niż ich sąsiadom, którym ciepło zapewnia duża firma obsługująca wielu odbiorców. To efekt zmiany ustawy o podatku akcyzowym (t.j. Dz.U. z 2011 r. nr 108, poz. 626 z późn. zm.), która obowiązuje od 1 listopada. Uderzyła ona w biedniejsze regiony Polski, gdzie przeważają niewielkie zakłady ciepłownicze.

Niekorzystna zmiana

Nowelizacja wprowadziła akcyzę na gaz ziemny zużywany do celów opałowych. Jednocześnie zwolnione z tego podatku są m.in. indywidualne gospodarstwa domowe, które ogrzewają mieszkania i domy gazem.
Nowe przepisy przewidują także zwolnienie dla zakładów energochłonnych, ale tylko takich, które stosują systemy mające na celu ochronę środowiska i podniesienie efektywności energetycznej. Z tym właśnie jest problem, bo np. spółdzielnie mieszkaniowe, które mają własny kocioł, czy też małe ciepłownie nie spełniają tego ostatniego warunku. Dlatego muszą odprowadzać akcyzę za gaz, który zużyją, aby wytworzyć ciepło dostarczane bądź sprzedawane potem mieszkańcom.
– W trudnej sytuacji znalazły się firmy, które nie są objęte systemami określonymi w ustawie o efektywności energetycznej (Dz.U. z 2011 r. nr 94, poz. 551 z późn. zm.). Szacujemy, że problem może dotyczyć nawet 10 proc. rynku gazu konsumenckiego – stwierdza Bogusław Regulski, wiceprezes Izby Gospodarczej Ciepłownictwo Polskie. Najwięcej takich firm jest w mniejszych miejscowościach.
Dziś wchodzi w życie nowelizacja ustawy akcyzowej. Co się zmieni?

Zobacz również

Dwa warunki

Wojciech Krok, doradca podatkowy z kancelarii Parulski & Wspólnicy, wyjaśnia, że zakładami energochłonnymi są podmioty, w przypadku których udział zakupu wyrobów gazowych w wartości produkcji sprzedanej wynosi nie mniej niż 5 proc. w skali roku poprzedzającego rok, w odniesieniu do którego ten wskaźnik jest ustalany. Posiadanie takiego statusu to pierwszy warunek, który muszą spełnić podmioty zużywające gaz, aby korzystać ze zwolnienia z akcyzy (m.in. ciepłownie lub spółdzielnie). Drugim jest, aby w zakładzie działał proekologiczny system.
– Najprawdopodobniej zwolnieniu będą podlegały podmioty objęte Europejskim Systemem Handlu Emisjami (ETS) i systemem białych certyfikatów (świadectw efektywności energetycznej) – mówi Wojciech Krok. Na system ETS wskazywało też Ministerstwo Finansów w uzasadnieniu do projektu zmian w ustawie akcyzowej.
W efekcie zmian, jak tłumaczy ekspert, ze zwolnienia dotyczącego gazu ziemnego wyłączone są mniejsze ciepłownie. System ETS dotyczy bowiem instalacji o mocy większej niż 20 MW, a system białych certyfikatów – podmiotów dostarczających ciepło do sieci z instalacji o mocy powyżej 5 MW. Podmioty, które działają na mniejszą skalę (a zatem moc ich instalacji jest niższa), będą musiały ponosić ekonomiczny ciężar akcyzy, chyba że np. minister finansów w interpretacjach indywidualnych stwierdzi, że są też inne (poza wskazanymi wyżej) systemy „prowadzące do osiągania celów dotyczących ochrony środowiska i podniesienia efektywności energetycznej”. Wojciech Krok precyzuje, że katalog tych systemów nie jest zamknięty.

Nierówne traktowanie

Aby skorzystać ze zwolnienia, zakłady energochłonne zużywające gaz ziemny muszą spełnić wyższe wymogi niż zakłady energochłonne zużywające wyroby węglowe. Te ostatnie nie muszą bowiem stosować żadnego systemu ochrony środowiska i efektywności energetycznej. Wystarczy, że spełnią wymóg energochłonności (udział zakupu wyrobów węglowych w wartości produkcji sprzedanej musi wynieść nie mniej niż 10 proc.).
Eksperci przekonują, że nowe przepisy akcyzowe dla zużywających gaz ziemny mogą być niezgodne z konstytucją i prawem unijnym z uwagi na dyskryminację małych zakładów zużywających gaz. Najprostszym rozwiązaniem byłaby zmiana przepisów. Izba Gospodarcza Ciepłownictwo Polskie złożyła już wniosek do rzecznika praw obywatelskich, aby wystąpił z inicjatywą takich zmian. Zdaniem izby w przypadku gazu ziemnego powinny obowiązywać takie same wymogi jak w przypadku węgla. RPO nie odpowiedział jeszcze na wniosek.
Niektóre zwolnienia z akcyzy od gazu
Zwolnione od akcyzy są czynności podlegające opodatkowaniu, których przedmiotem są wyroby gazowe o kodach CN 2705 00 00, 2711 11 00, 2711 21 00 i 2711 29 00 przeznaczone do celów opałowych przez:
– gospodarstwa domowe;
– organy administracji publicznej;
– jednostki Sił Zbrojnych Rzeczypospolitej Polskiej;
– podmioty systemu oświaty;
– żłobki i kluby dziecięce;
– podmioty lecznicze;
– jednostki organizacyjne pomocy społecznej;
– organizacje, o których mowa w ustawie o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie.