Mimo prawomocnych wyroków sądów minister finansów nadal odmawia samorządom zawodowym zwolnienia z podatku VAT naliczonego dla prowadzonych przez nie szkoleń.
Etapy sporu / Dziennik Gazeta Prawna
Tomasz Michalik, przewodniczący Krajowej Rady Doradców Podatkowych / DGP / Wojtek Górski
Szef resortu finansów przegrał przed Naczelnym Sądem Administracyjnym sprawę z kolejną korporacją o VAT od szkoleń kształcenia zawodowego i o objęcie ich zwolnieniem z daniny. Tym razem chodziło o biegłych rewidentów. Wcześniej bój toczył m.in. z prawnikami.
NSA w wyroku z 22 października 2013 r. (sygn. akt I FSK 1622/12) stwierdził, że samorząd rewidentów ma prawo do zwolnienia z VAT, powołując się na dyrektywę. Jak we wcześniejszych rozstrzygnięciach NSA z tego roku (por. sygn. akt: I FSK 352/12, I FSK 1145/12, I FSK 615/12) ostatnio sąd ten potwierdził, że art. 43 ust. 1 pkt 29 lit. a ustawy o VAT (t.j. Dz.U. z 2011 r. nr 177, poz. 1054 z późn. zm.) jest niezgodny z prawem unijnym. Uzależnia prawo do zwolnienia od spełniania wymogu w postaci prowadzenia szkolenia „na zasadach i formach określonych w przepisach odrębnych”. Tymczasem w art. 132 ust. 1 lit. i Dyrektywy 2006/112/WE takiego warunku nie ma. Dyrektywa określa jedynie, że zwolnione z VAT w UE są usługi związane z kształceniem zawodowym lub przekwalifikowaniem, jeśli będą prowadzone przez podmioty publiczne lub inne instytucje działające w tej dziedzinie, których cele są podobne do publicznych.

Wygrani rewidenci

– Spodziewaliśmy się korzystnego wyroku, ponieważ podobna decyzja zapadła w przypadku radców prawnych – mówi Józef Król, prezes Krajowej Rady Biegłych Rewidentów. Podkreśla, że w tych sprawach oprócz błędnej implementacji unijnej dyrektywy problemem jest spór o interpretację artykułu w zakresie, w jakim odnosi się do „odrębnych przepisów”.
– My uznaliśmy, że uchwały KRBR mieszczą się w ich definicji, urzędnicy fiskusa twierdzili z kolei, że nie. Argumentowali, że w Polsce źródłami prawa są: konstytucja, ustawy, ratyfikowane umowy międzynarodowe oraz rozporządzenia, nie zaś uchwały będące aktami wewnętrznymi danej organizacji. Sąd uchylił zaskarżoną przez nas interpretację – mówi Józef Król.
A zatem – jak twierdzi prezes KRBR – od 22 października 2013 r. korporacja może korzystać ze zwolnienia z VAT przy organizacji szkoleń. Przez cały czas postępowania sądowego – a więc ponad dwa lata – szkolenia organizowane przez izbę były obciążone podatkiem. Były więc o 23 proc. droższe.
Jednak prowadzenie szkoleń bez VAT może nie być takie proste. Przekonała się o tym Okręgowa Izba Radców Prawnych w Białymstoku. Po korzystnym dla niej wyroku NSA z 31 stycznia 2013 r., (sygn. akt I FSK 352/12), minister finansów zmienił interpretację, ale ponownie wydał opinię niekorzystną. Odwołując się do dyrektywy, stwierdził, że izba nie ma cech instytucji publicznej o celach edukacyjnych (por. interpretacja z 14 czerwca 2013 r., ITPP2/443-595/11/13-S/EB).

Zmienić przepisy

Marcin Brzezin, doradca podatkowy w Crido Taxand, uważa, że MF w kontekście unijnej normy zbyt wąsko interpretuje definicje podmiotów prawa publicznego lub innych instytucji działających w tej dziedzinie.
– Przy podejściu MF trudno w praktyce wskazać jakikolwiek podmiot, który nie korzystając ze zwolnienia określonego w art. 43 ust. 1 pkt 26 ustawy o VAT (jednostki oświatowe), będzie miał możliwość zastosowania preferencji – stwierdza. W jego ocenie KRBR podejmuje jednak ryzyko zakwestionowania rozliczenia przez urzędy, ponieważ MF może wydać jej taką interpretację jak w przypadku OIRP.
Zaznacza, że po serii wyroków NSA sporny przepis ustawy o VAT powinien zostać zmieniony, aby nie budził wątpliwości.
KRDP zastosuje przepisy krajowe
Stanowisko, w którym sądy uznają, że przepisy, np. samorządowe czy wewnątrzorganizacyjne, stanowią podstawę do zastosowania zwolnienia z ustawy o VAT, uważam raczej za kontrowersyjne. Jednak zarzut niezgodności z przepisami dyrektywy jest trafny. W tym kontekście ważne jest to, że Trybunał Sprawiedliwości UE wypracował konstrukcję bezpośredniego stosowania dyrektywy. W pewnym uproszczeniu: jeśli państwo członkowskie nie wdrożyło dyrektywy we właściwy sposób, podatnik ma wybór – stosować niezgodne z dyrektywą przepisy krajowe lub też zastosować wprost dyrektywę. Orzeczenia NSA o niezgodności przepisów z dyrektywą otwierają tę drogę. KRDP uzyskała interpretację indywidualną, zgodnie z którą szkolenia przez nią organizowane podlegają opodatkowaniu na zasadach ogólnych. W takim przypadku nabywcy usług szkoleniowych – doradcy prowadzący własną działalność lub firmy doradztwa podatkowego – którzy są podatnikami, mają prawo do odliczenia VAT naliczonego z otrzymanych faktur. W konsekwencji KRDP, kierując się dobrem swoich członków, wybrała zastosowanie przepisów krajowych i zamierza stosować opodatkowanie tych szkoleń do chwili zmiany przepisów lub zmiany otrzymanej interpretacji.