Postępowania kontrolne w sprawach podatkowych powinny kończyć się decyzją. Trzeba ją wydać w okresie pół roku, licząc od wszczęcia procedury. Jeśli organ ustali, że powstała zaległość podatkowa, naliczy też odsetki od niej. Przepisy ustawy o kontroli skarbowej (t.j. Dz.U. z 2011 r. nr 41, poz. 214 z późn. zm.) chronią jednak podatnika: jeśli urzędnikom nie uda się dotrzymać powyższego terminu i doręczą decyzję po upływie pół roku, wtedy odsetek za zwłokę nie nalicza się. Chyba że przewlekłość to efekt działań kontrolowanego lub też przyczyn obiektywnych, niezależnych od organu.
W praktyce ustalenie, czy podatnik powinien zapłacić odsetki czy nie, jest często źródłem sporów. Jeden z nich rozstrzygnął Wojewódzki Sąd Administracyjny w Rzeszowie. Organy podatkowe wydały decyzję po 6 miesiącach od wszczęcia postępowania, ale twierdziły, że przewlekłość powstała nie z ich winy. Podatnik bowiem nie współdziałał z nimi w taki sposób, który pozwoliłby szybko zakończyć procedurę: składał kilkakrotnie te same wnioski dowodowe albo takie, których przeprowadzić się nie dało. Wnosił też o przesłuchania świadków, przy czym błędy pisarskie nie pozwalały na określenie, kto miałby zostać wezwany. Z kolei zainteresowany zarzucał urzędnikom, że reagowali na jego wnioski nawet po miesiącu, a całe postępowanie było prowadzone opieszale.
Sąd przyznał rację organom. Zwrócił uwagę, że jeśli do przewlekłości postępowania przyczynił się sam podatnik lub powstała ona z przyczyn obiektywnych, to odsetki za zwłokę trzeba naliczyć. Chodzi przykładowo o taką sytuację, jak w omawianej sprawie, a więc gdy postępowanie kontrolne ma złożony charakter, jest wielowątkowe i wymaga zebrania i przeprowadzenia dowodów, np. na wniosek strony. Kontrolowany korzystał z inicjatywy dowodowej, zgłaszał kolejne wnioski, żądał przesłuchania świadków, którzy pomimo wezwań nie stawiali się, co zmuszało urząd do stosowania środków dyscyplinujących. Zdaniem sądu organy podatkowe podejmowały czynności terminowo, poza jednym wyjątkiem, który nie miał znaczenia. W efekcie nie był w stanie zakończyć postępowania bez opóźnienia. Prawidłowo więc naliczył odsetki za zwłokę od zaległości podatkowych, licząc je od wszczęcia kontroli.
Istnieją dwa sposoby zakończenia postępowania kontrolnego
Organ kontroli skarbowej może:
● wydać decyzję, gdy m.in. ustalenia dotyczą podatków, których określanie lub ustalanie należy do właściwości naczelników urzędów skarbowych, podatku akcyzowego oraz podatku od wydobycia niektórych kopalin,
● wydać wynik kontroli, gdy m.in. kontrolowany przed jego wydaniem złożył korygującą deklarację obejmującą w całości stwierdzone nieprawidłowości.


ORZECZNICTWO
Wyrok WSA w Rzeszowie z 25 lipca 2013 r., sygn. akt I SA/Rz 368/13.