Subskrybuj nas na Youtube
Zapisz się na newsletter
Nie będzie trzeba informować organu podatkowego o nieodpłatnym ustanowieniu użytkowania lub służebności mieszkania.
Katalog przypadków, w których nie trzeba zawiadamiać fiskusa o darmowym nabyciu rzeczy lub praw majątkowych od osoby najbliższej, zostanie uzupełniony o jednostronną czynność prawną w formie aktu notarialnego. Taka zmiana zostanie wprowadzona do ustawy o podatku od spadków i darowizn (t.j. Dz.U. z 2009 r. nr 93, poz. 768 z późn. zm.). Jak wyjaśnia Łukasz Kupiec, ekspert podatkowy w KPMG, nowelizacja jest związana z wątpliwościami dotyczącymi opodatkowania nabycia nieodpłatnej służebności lub użytkowania ustanowionego przez członka najbliższej rodziny.
– Czynność ta zasadniczo korzysta ze zwolnienia z podatku, pod warunkiem jednak dokonania przez nabywcę odpowiedniego zgłoszenia organowi podatkowemu – mówi Łukasz Kupiec.
Ekspert wyjaśnia, że zgłoszenie nie jest wymagane, jeśli nabycie następuje na podstawie umowy zawartej w formie aktu notarialnego. Problem jednak polega na tym, że zgodnie z kodeksem cywilnym przy ustanowieniu prawa użytkowania lub służebności nieruchomości forma aktu notarialnego jest potrzebna tylko dla oświadczenia właściciela, który to prawo ustanawia.
– Dopełniające umowę oświadczenie woli osoby nabywającej prawo nie musi znaleźć się w akcie notarialnym i może być złożone w dowolnej formie – wskazuje Łukasz Kupiec.
Ze względu na to urzędnicy kwestionowali prawo do zwolnienia w przypadku niezgłoszenia nabycia prawa, jeżeli akt notarialny zawierał jedynie oświadczenie jednej strony o jego ustanowieniu.
– Organy podatkowe twierdziły, że nabycie użytkowania lub służebności nie nastąpiło na podstawie umowy zawartej w formie aktu notarialnego, lecz jednostronnej czynności prawnej, więc wyłączenie z obowiązku zgłoszenia nie ma zastosowania – przypomina ekspert KPMG.
W jego ocenie ta argumentacja jest błędna, gdyż w prawie cywilnym ugruntowany jest pogląd, że nabycie użytkowania lub służebności nie może nastąpić w drodze jednostronnej czynności prawnej, niezależnie od tego, że forma aktu notarialnego jest zastrzeżona tylko dla oświadczenia osoby ustanawiającej prawo.
– Wątpliwości jednak pozostają, gdyż literalnie ustawa o podatku od spadków i darowizn wyłącza obowiązek zgłoszenia tylko w stosunku do umów zawartych w formie aktu notarialnego – mówi Łukasz Kupiec.
Dodaje, że powyższą niespójność między przepisami ustawy o podatku od spadków darowizn a kodeksem cywilnym – skutkującą istnieniem pewnego rodzaju pułapki podatkowej – ma usunąć proponowana nowelizacja.
Ekspert zwraca jednak uwagę, że w projekcie założeń do ustawy powielono błąd polegający na uznaniu ustanowienia użytkowania lub służebności za jednostronną czynność prawną, podczas gdy nabycie tych praw następuje na podstawie umowy. Jednostronną czynnością prawną może być np. sporządzenie testamentu.
– Konstruując przepisy nowelizacji, ustawodawca powinien więc sformułować je staranniej, tak aby nie mnożyć wątpliwości – podkreśla nasz rozmówca.
W ocenie eksperta należałoby również pomyśleć o odpowiednich przepisach przejściowych. Miałyby one pomóc w rozstrzygnięciu na korzyść podatników toczących się obecnie sporów powstałych na tle niejasnego przepisu ustawy, a podatnikom, którzy już zapłacili podatek – umożliwić jego odzyskanie.
Pełne zwolnienie z podatku od spadków i darowizn obejmuje: małżonka, zstępnych, wstępnych, pasierba, rodzeństwo, ojczyma i macochę
Etap legislacyjny
Projekt założeń do projektu ustawy przyjęty przez rząd
