Preferencyjną stawkę stosuje się do dostawy, budowy, remontu, modernizacji, termomodernizacji lub przebudowy obiektów budowlanych albo ich części objętych społecznym programem mieszkaniowym.
PROBLEM Spółka zajmująca się głównie handlem materiałami budowlanymi zamierza poszerzyć zakres swojej działalności o wykonywanie robót budowlanych (remonty i budowa dachów). Usługi będzie świadczyć m.in. w budynkach mieszkalnych jednorodzinnych (PKOB 111) oraz w budynkach o dwóch mieszkaniach i wielomieszkaniowych (PKOB 112). Czy prawidłowe będzie zastosowanie przez spółkę 8-proc. stawki VAT na kompleksową usługę budowlaną, obejmującą zarówno wartość robót budowlano-montażowych, jak i wszystkich materiałów zużytych do jej realizacji, w przypadku usługi wykonanej w budynku mieszkalnym sklasyfikowanym w PKOB 111 oraz PKOB 112?
ODPOWIEDŹ IZBY Jak wynika z art. 41 ust. 12 ustawy z 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (t.j. Dz.U. z 2011 r. nr 177, poz. 1054 z późn. zm.), stawkę podatku w wysokości 8 proc. stosuje się do dostawy, budowy, remontu, modernizacji, termomodernizacji lub przebudowy obiektów budowlanych lub ich części zaliczonych do budownictwa objętego społecznym programem mieszkaniowym.
Przez budownictwo objęte społecznym programem mieszkaniowym rozumie się obiekty budownictwa mieszkaniowego lub ich części, z wyłączeniem lokali użytkowych, oraz lokale mieszkalne w budynkach niemieszkalnych sklasyfikowanych w PKOB w dziale 12, a także obiekty sklasyfikowane w PKOB w klasie ex 1264 – wyłącznie budynki instytucji ochrony zdrowia świadczących usługi zakwaterowania z opieką lekarską i pielęgniarską, zwłaszcza dla ludzi starszych i niepełnosprawnych.
Z kolei przez obiekty budownictwa mieszkaniowego rozumie się budynki mieszkalne stałego zamieszkania sklasyfikowane w PKOB w dziale 11, do których zalicza się:
- budynki mieszkalne jednorodzinne (PKOB 111), czyli samodzielne budynki, takie jak: pawilony, wille, domki wypoczynkowe, leśniczówki, domy mieszkalne w gospodarstwach rolnych (bez budynków gospodarstw rolnych), rezydencje wiejskie, domy letnie itp., a także domy bliźniacze lub szeregowe, w których każde mieszkanie ma swoje własne wejście z poziomu gruntu;
- budynki o dwóch mieszkaniach i wielomieszkaniowe (PKOB 112);
- budynki zbiorowego zamieszkania (PKOB 113), czyli domy opieki społecznej, internaty i bursy szkolne, domy studenckie, domy dziecka, domy dla bezdomnych, budynki mieszkalne na terenie koszar, zakładów karnych i poprawczych, aresztów śledczych, budynki kościołów i innych związków wyznaniowych, klasztory, domy zakonne, plebanie, kurie, rezydencje biskupie oraz rezydencje prezydenta RP.
Do budownictwa objętego społecznym programem mieszkaniowym nie zalicza się:
- budynków mieszkalnych jednorodzinnych, których powierzchnia użytkowa przekracza 300 mkw.;
- lokali mieszkalnych, których powierzchnia użytkowa przekracza 150 mkw.
W przypadku budownictwa mieszkaniowego o powierzchni przekraczającej powyższe limity obniżoną stawkę podatku stosuje się tylko do części podstawy opodatkowania odpowiadającej udziałowi powierzchni użytkowej kwalifikującej do budownictwa objętego społecznym programem mieszkaniowym w całkowitej powierzchni użytkowej.
Jak z tego wynika, warunkiem zastosowania 8-proc. stawki VAT jest spełnienie dwóch przesłanek. Po pierwsze, zakres wykonywanych czynności musi dotyczyć budowy, remontu, modernizacji, termomodernizacji obiektów budowlanych lub ich dostawy. Po drugie, budynki lub ich części, których dotyczą ww. czynności, muszą być zaliczane do budownictwa objętego społecznym programem mieszkaniowym.
Warto pamiętać, że jeżeli przedmiotem sprzedaży ma być konkretna usługa, nie powinno się wyodrębniać poszczególnych elementów, które złożyły się na tę usługę, i opodatkować ich osobno, ponieważ usługodawca sprzedaje określoną usługę, a nie jej elementy (koszty). Aby móc wskazać, iż dana usługa jest usługą złożoną (kompleksową), powinna składać się z różnych świadczeń, których realizacja prowadzi do jednego celu. Na usługę złożoną składa się więc kombinacja różnych czynności, prowadzących do realizacji określonego celu - do wykonania świadczenia głównego, na które składają się różne świadczenia pomocnicze. Natomiast usługę należy uznać za pomocniczą, jeśli nie stanowi ona celu samego w sobie, lecz jest środkiem do pełnego zrealizowania lub wykorzystania usługi zasadniczej. Pojedyncza usługa traktowana jest zatem jak element usługi kompleksowej wówczas, jeżeli cel świadczenia usługi pomocniczej jest zdeterminowany przez usługę główną oraz nie można wykonać lub wykorzystać usługi głównej bez usługi pomocniczej.
Co do zasady każde świadczenie dla celów opodatkowania VAT powinno być traktowane jako odrębne i niezależne, jednak w sytuacji gdy jedna usługa obejmuje z ekonomicznego punktu widzenia kilka świadczeń, usługa ta nie powinna być sztucznie dzielona dla celów podatkowych. Jeśli więc wykonywanych jest więcej czynności i są one ze sobą ściśle powiązane oraz stanowią całość pod względem ekonomicznym i gospodarczym, to wówczas dla potrzeb VAT należy potraktować je jako jedną czynność opodatkowaną.
Zatem w przypadku usług o charakterze złożonym o wysokości stawki podatku decydować będzie to, czy w danych okolicznościach mamy do czynienia z jedną usługą kompleksową, czy też z wieloma jednostkowymi usługami. Mając na uwadze przywołane przepisy, wskazać należy, że 8-proc. stawka VAT ma zastosowanie do czynności enumeratywnie wymienionych w art. 41 ust. 12 ustawy o VAT, tj. dostawy, budowy, remontu, modernizacji, termomodernizacji lub przebudowy obiektów budowlanych lub ich części zaliczonych do budownictwa objętego społecznym programem mieszkaniowym.
Odnosząc przywołane przepisy do rozpatrywanego przypadku, stwierdzić należy, iż skoro przedmiotem umowy, którą zawiera spółka, są usługi kompleksowe, tj. usługi budowlano-montażowe dachu wraz z dostawą niezbędnych materiałów, to jeśli przedmiotowe usługi dokonywane będą w ramach budowy, remontu, modernizacji lub przebudowy w budynkach objętych społecznym programem mieszkaniowym, będą podlegały opodatkowaniu 8-proc. stawką. Tym samym ww. usługi wykonywane w budynkach mieszkalnych jednorodzinnych (PKOB 111) o powierzchni użytkowej do 300 mkw. i budynkach o dwóch mieszkaniach i wielomieszkaniowych (PKOB 112) będą podlegały opodatkowaniu stawką preferencyjną w wysokości 8 proc.
Natomiast w przypadku świadczenia przedmiotowych usług w ramach budowy, remontu, modernizacji lub przebudowy i wykonywanych w budynkach jednorodzinnych o powierzchni powyżej 300 mkw. preferencyjna stawka ma zastosowanie tylko do części podstawy opodatkowania odpowiadającej udziałowi powierzchni użytkowej kwalifikującej do budownictwa objętego społecznym programem mieszkaniowym w całkowitej powierzchni użytkowej (tj. do powierzchni 300 mkw.). W stosunku do pozostałej części powierzchni budynku dla przedmiotowych usług zastosować należy stawkę VAT w wysokości 23 proc.
Interpretacja indywidualna dyrektora Izby Skarbowej w Łodzi z 5 czerwca 2013 r., nr IPTPP1/443-202/13-5/MG