Sejm wyraził zgodę na ratyfikację nowej umowy o unikaniu podwójnego opodatkowania z USA, która zastąpi traktat z 1974 r. Jakie nowości wprowadza?

Przewiduje specjalne zwolnienie dla dywidend wypłacanych na rzecz spółek inwestujących w nieruchomości (tzw. trusty nieruchomościowe). Pojawi się też 5-proc. podatek od odsetek (zwolnieniem nadal będą objęte odsetki od kredytów czy pożyczek bankowych) oraz nowe postanowienia dotyczące emerytur, wypłat z tytułu ubezpieczenia społecznego, rent kapitałowych, alimentów i świadczeń na rzecz dzieci. Obniżany jest podatek od należności licencyjnych u źródła z 10 proc. do 5 proc., przy jednoczesnym rozszerzeniu katalogu takich należności.
Umowa wprowadza też niesymetryczną klauzulę nieruchomościową, pozwalającą na opodatkowanie w Polsce dochodu ze zbycia akcji lub udziałów spółki, których wartość w więcej niż 50 proc. zależy bezpośrednio lub pośrednio od wartości majątku nieruchomego położonego w Polsce, a także udziałów w spółce osobowej lub w funduszu powierniczym, w takim zakresie, w jakim aktywa takiego podmiotu składają się łącznie w więcej niż 50 proc. z majątku nieruchomego położonego w Polsce lub z akcji lub udziałów wspomnianych spółek. Dodano też obszerną i trudną w stosowaniu klauzulę antyabuzywną, znaną powszechnie jako ograniczenie korzyści umownych. Ma ona przeciwdziałać wykorzystywaniu postanowień umowy przez podmioty, które nie są w sensie ekonomicznym rezydentami podatkowymi państw – stron umowy. Rozszerzono klauzulę wymiany informacji na wszystkie podatki, bez względu na rodzaj lub nazwę.

Które zmiany najbardziej odczują podatnicy?

Niekorzystne jest rozszerzenie definicji należności licencyjnych na płatności za użytkowanie lub prawo do użytkowania jakiegokolwiek urządzenia przemysłowego, handlowego lub naukowego. Oznacza to opodatkowanie m.in. płatności z tytułu transgranicznego leasingu maszyn. Z kolei opodatkowanie odsetek u źródła spowoduje – w wyniku typowego dla transgranicznych pożyczek ubruttowienia kwoty odsetek przez podmiot wypłacający – podwyższenie zobowiązań pożyczkobiorców. Skutkiem będzie eliminacja neutralnych podatkowo struktur optymalizacyjnych opartych na finansowaniu spółek pożyczkami od podmiotów z USA.

Od kiedy nowe regulacje będą stosowane?

W tym punkcie umowa różni się od przyjętej praktyki traktatowej. Będzie stosowana do podatków pobieranych u źródła od dochodów wypłacanych już od pierwszego dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym wejdzie w życie (w innych umowach zwykle jest to data 1 stycznia kolejnego roku kalendarzowego), a w odniesieniu do pozostałych podatków – do okresów podatkowych rozpoczynających się 1 stycznia kolejnego roku kalendarzowego. W przypadku szybkiej ratyfikacji w obu państwach, umowa teoretycznie mogłaby wejść w życie jeszcze w 2013 r., a jej postanowienia miałyby zastosowanie do podatków pobieranych u źródła już w pierwszym dniu kolejnego miesiąca. Z uwagi jednak na długotrwały proces ratyfikacji takich umów w Stanach Zjednoczonych, bardziej realistyczny jest termin przyszłoroczny i to raczej nie na początku 2014 r.