Organ podatkowy musi wystawić decyzje wobec wszystkich współwłaścicieli nieruchomości i dopiero gdy jeden z nich nie zapłaci, może wszcząć postępowanie egzekucyjne.
Do skarżącej spółki należy część miejsc postojowych w hali garażowej znajdującej się w budynku wspólnoty mieszkaniowej. Jej udział we współwłasności garażu wynosi 6/95. W deklaracji dotyczącej podatku od nieruchomości na rok 2011 spółka wskazała kwotę podatku od należącej do niej części i uiściła ją. Organ podatkowy (prezydent miasta) upomniał ją jednak, że nie zapłaciła podatku za całą halę, a jedynie za swoją część. Następnie wystawił wobec niej tytuł wykonawczy i wszczął postępowanie egzekucyjne. Należność wyegzekwował poprzez zajęcie rachunku bankowego spółki.
Skarżąca dostała jedynie zawiadomienie o zajęciu wraz z tytułem wykonawczym. Prezydent miasta powołał się w nim na art. 3 ust. 4 ustawy o podatkach i opłatach lokalnych (t.j. Dz.U. z 2010 r. nr 95, poz. 613 z późn. zm.), zgodnie z którym obowiązek podatkowy ciąży solidarnie na wszystkich współwłaścicielach nieruchomości. Stwierdził, że przepis ten uprawnia wierzyciela do wyboru jednego współwłaściciela i ściągnięcia od niego całego podatku. Zaznaczył, że nie miał wcześniej obowiązku ustalenia zobowiązania podatkowego wobec wszystkich współwłaścicieli nieruchomości.
Takie stanowisko podtrzymało samorządowe kolegium odwoławcze. W uzasadnieniu podkreśliło, że dłużnik, od którego organ ściągnął całość zobowiązania podatkowego, ma prawo na gruncie prawa cywilnego do wystąpienia w stosunku do pozostałych współdłużników z żądaniem zwrotu odpowiedniej części świadczenia.
Spór w sądzie sprowadzał się do tego, czy organ mógł prowadzić postępowanie egzekucyjne w stosunku do spółki w sytuacji, gdy nie wymagał od pozostałych współwłaścicieli zapłaty podatku ani nie prowadził wobec nich egzekucji.
WSA przyznał rację spółce. Wskazał, że współwłaściciel nieruchomości zapłacił jedynie część podatku obliczoną proporcjonalnie do jego udziału w hali garażowej. W takiej sytuacji, zgodnie z art. 21 par. 3 Ordynacji podatkowej (t.j. Dz.U. z 2012 r., poz. 749 z późn.zm.), organ podatkowy miał obowiązek wydać decyzję, w której powinien określić wysokość zobowiązania podatkowego (niezależnie od złożonej przez podatnika deklaracji). W przypadku współwłasności decyzję określającą (wobec osób prawnych) lub ustalającą (wobec osób fizycznych) wysokość podatku organ jest zobowiązany doręczyć wszystkim współwłaścicielom. Dopiero później, gdyby współwłaściciele nie zapłacili należności, prezydent miasta miał możliwość wystawienia tytułu wykonawczego.
Sąd zaznaczył, że podstawą wystawienia tytułu może być tylko decyzja, a nie deklaracja jednego z podatników. W przypadku skarżącej spółki organ nie miał więc podstaw do wszczęcia postępowania egzekucyjnego na podstawie tytułu wykonawczego. Powinien je umorzyć. Wyrok jest nieprawomocny.
Odpowiedzialność solidarna
Zgodnie z art. 3 ust. 4 ustawy o podatkach i opłatach lokalnych obowiązek podatkowy ciąży solidarnie na wszystkich współwłaścicielach nieruchomości. W praktyce organy podatkowe mogą wydać decyzję dotyczącą całej nieruchomości jednemu współwłaścicielowi, który posiada udział w garażu wynoszący np. 1/64. Takie postępowanie jest zgodne z przepisami. Ministerstwo Finansów nie wyklucza jednak zmiany ustawy o podatkach i opłatach lokalnych, aby do takich sytuacji nie dochodziło, o ile zgodzą się na to również samorządy.
ORZECZNICTWO
Wyrok WSA w Poznaniu z 1 marca 2013 r., sygn. akt I SA/Po 1228/12.