Podatnik prowadzi indywidualną działalność gospodarczą: udziela pożyczek osobom fizycznym. Planuje podpisywać z nimi umowy według nowych zasad. Wynagrodzenie z tytułu udzielonej pożyczki ma obejmować nie tylko odsetki, ale też pewną kwotę za ryzyko.
Jak wyjaśnił podatnik, ta kwota ma rekompensować mu ryzyko braku spłaty pożyczki wynikające ze stosowania uproszczonej procedury weryfikowania zdolności kredytowej klientów. Podatnik stosuje taką uproszczoną procedurę ze względu na dużą konkurencję na rynku i po to, aby zainteresować ofertą jak największą liczbę osób. Podkreślił, że w praktyce będzie potrącał od kwoty udzielonej pożyczki kaucję gwarancyjną, stanowiącą równowartość wynagrodzenia za ryzyko.
Składając wniosek o interpretację, chciał uzyskać potwierdzenie, że pobierane wynagrodzenie będzie obojętne podatkowo, ponieważ jest kaucją i kaucja ta będzie podlegała systematycznemu zwrotowi na rzecz pożyczkobiorcy na koniec każdego miesiąca okresu pożyczki – w odpowiedniej proporcji. Jeśli pożyczkobiorca nie będzie spłacał rat, to na koniec każdego okresu rozliczeniowego kaucja będzie przepadać.
Zatem, według niego, dopiero w ostatnim dniu okresu rozliczeniowego ustalonego w umowie pożyczki będzie musiał rozpoznać przychód. Wyjaśnił, że takie działanie jest prawidłowe, bo zgodnie z art. 14 ust. 1e ustawy o PIT (t.j. Dz.U. z 2012 r., poz. 361 z późn. zm.) jeżeli strony ustalą, że usługa jest rozliczana w okresach rozliczeniowych, za datę powstania przychodu uznaje się ostatni dzień okresu rozliczeniowego określonego w umowie.
Izba Skarbowa w Łodzi, która wydała interpretację, stwierdziła, że taki sposób rozliczenia jest nieprawidłowy. Według organu kwota kaucji nie jest wyłączona z przychodów ani nie jest objęta zwolnieniem z podatku. Dlatego też przedsiębiorca powinien całą wartość potrąconej od pożyczkobiorcy kaucji – stanowiącej równowartość wynagrodzenia za ryzyko – zaliczyć do przychodów podatkowych już z chwilą otrzymania tej kwoty. W praktyce nastąpi to z chwilą potrącenia wynagrodzenia za ryzyko wynikającego z umowy pożyczki.
Izba podkreśliła, że kaucja gwarancyjna, jaką będzie potrącał przedsiębiorca, nie ma cech standardowej kaucji, której cechą charakterystyczną jest to, że w całości podlega zwrotowi.
Interpretacja indywidualna dyrektora Izby Skarbowej w Łodzi z 30 stycznia 2013 r. (sygn. IPTPB1/415-635/12-4/MD)