Subskrybuj nas na Youtube
Wyższa stawka podatku od podziemnych garaży to jedno z najbardziej dotkliwych dla obywateli orzeczeń NSA z 2012 r. Z kolei przeciwko fiskusowi sąd orzekł w sprawie spółek komandytowo-akcyjnych.
Z około 30 tys. wyroków WSA i NSA, jakie zapadły w 2012 r. w sprawach podatkowych, najważniejsze dotyczyły właścicieli miejsc postojowych na parkingach podziemnych, akcjonariuszy spółek komandytowo-akcyjnych, przedsiębiorców ponoszących straty z tytułu inwestycji w wynajętym lokalu czy firm wypłacających kontrahentom premie pieniężne. Jedynie część orzeczeń jest korzystna dla podatników. Lecz, jak podkreślają eksperci, nawet te niekorzystne mają dobrą stronę – rozwiewają wątpliwości i wskazują, jak powinno się postępować.
/>
Garaże w budynkach
Jeden z najważniejszych sporów dotyczył opodatkowania podatkiem od nieruchomości miejsc postojowych usytuowanych w budynkach wielorodzinnych. NSA w uchwale 7 sędziów z 27 lutego 2012 r. (sygn. akt II FPS 4/11) orzekł, że właściciel mieszkania, który na parkingu podziemnym znajdującym się w budynku ma wyodrębnione miejsce postojowe ujęte w osobnej księdze wieczystej (niezależnie od księgi na lokal), musi zapłacić za nie podatek od nieruchomości według stawki dla budynków pozostałych, czyli ponad 10 razy wyższej niż dla mieszkań.
Adam Hellwig, dyrektor w PwC, przyznaje, że jeżeli podatnik nabył lokal z garażem objęte jedną księgą wieczystą, to od całej powierzchni zapłaci podatek właściwy dla mieszkania (według niższej stawki). Podatnicy, którzy zamierzają kupić mieszkanie z garażem, powinni się postarać, aby były one uwzględnione w jednej księdze.
– W przypadku mieszkań z rynku pierwotnego istotne jest, aby jak najwcześniej skontaktować się z deweloperem w celu odpowiedniego ukształtowania statusu prawnego miejsca parkingowego – stwierdza Adam Hellwig.
Ekspert radzi, aby podatnicy, którzy już kupili mieszkanie i są wyłącznymi właścicielami miejsca postojowego (mają odrębne księgi), wszczęli procedurę połączenia garażu i mieszkania do jednej księgi (połączenie nieruchomości stanowiących całość gospodarczą zgodnie z art. 21 ustawy o księgach wieczystych i hipotece). Po połączeniu będą płacić podatek według niższej stawki.
Podatek przy dywidendzie
W przypadku podatków dochodowych NSA wydał ważne orzeczenie dla wspólników spółek komandytowo-akcyjnych (SKA). W uchwale 7 sędziów z 16 stycznia 2012 r. (sygn. akt II FPS 1/11) uznał, że akcjonariusz zapłaci podatek od dochodu wypracowanego przez SKA dopiero, gdy przekaże mu ona zarobek (wypłaci dywidendę). To oznacza zielone światło, by korzystać z SKA jako narzędzia optymalizacji podatkowej. Spółka tego typu nie płaci podatku dochodowego, robią to jej wspólnicy, przy czym – jak wynika z orzeczenia – akcjonariusze nie muszą tego robić na bieżąco (poprzez zaliczki i potem rozliczenie roczne), ale dopiero gdy faktycznie otrzymają pieniądze z SKA.
Minister finansów wydał też interpretację ogólną, która daje podatnikom pełną ochronę podatkową. Wcześniej izby skarbowe uważały, że akcjonariusz musi płacić podatek od bieżącego dochodu SKA – jak każdy inny wspólnik spółki osobowej (SKA jest osobową spółką prawa handlowego). W interpretacji ogólnej z 11 maja 2012 r. (nr D5/033/1/12/KSM/DD-125) minister poszedł o krok dalej i zapewnił ochronę podatkową również osobom fizycznym, które są akcjonariuszami SKA. Uchwała NSA dotyczyła tylko ustawy o CIT. NSA ma jednak co do tego wątpliwość. 18 grudnia jeden ze składów orzekających skierował wniosek o podjęcie uchwały w sprawie akcjonariuszy-podatników PIT.
Dużo wcześniej, bo już w sierpniu resort finansów przygotował jednak projekt zmian ustawowych, które uniemożliwią korzystanie z optymalizacji podatkowej za pośrednictwem SKA. Spółki te mają zostać opodatkowane 19-proc. CIT. Zmiana miała wejść w życie od początku 2013 r., ale ministerstwu nie udało się zakończyć prac nad ustawą. Nowe przepisy mogą obowiązywać od 2014 r. Czy warto zatem zakładać SKA? Marek Kolibski, radca prawny, doradca podatkowy i wspólnik w KNDP, uważa, że tak – choćby na rok.
– Jeśli np. ktoś w 2013 r. miałby zapłacić 100 tys. zł podatku, to dzięki SKA może tego uniknąć i uzyskać rodzaj kredytu od fiskusa na tyle lat, przez ile SKA będzie się wstrzymywać z wypłatą dywidendy – tłumaczy.
Dodaje, że nie jest przesądzone, czy nowelizacja wejdzie w 2014 r. Na etapie konsultacji i uzgodnień do projektu wszyscy wskazywali na konieczność wprowadzenia co najmniej rocznego vacatio legis.
Strata z inwestycji
W uchwale z 25 czerwca 2012 r. (I FPS 2/12) NSA uznał z korzyścią dla firm, że strata z inwestycji w obce środki trwałe może być wliczona w koszty podatkowe. Chodziło o sytuację, gdy firma prowadzi działalność w wynajmowanym pomieszczeniu i poniosła wydatki na dostosowanie go do potrzeb. Jeśli nie zamortyzowała ich (nie ujęła w kosztach) przed zakończeniem wynajmu, ponosi stratę. Sąd uznał, że niezamortyzowaną część inwestycji może zaliczyć do kosztów podatkowych.
Premie pieniężne
W 2012 r. NSA wydał też istotne rozstrzygnięcie dotyczące rozliczeń VAT. W uchwale z 25 czerwca 2012 r. (sygn. akt I FPS 2/12) uznał, że jeśli firma wypłaca premię pieniężną kontrahentowi z tytułu np. osiągnięcia określonego pułapu obrotów, to przyznaje mu rabat. Musi wystawić fakturę korygującą, ponieważ w wyniku wypłaty premii doszło do zmniejszenia podstawy opodatkowania. Po tej uchwale pojawiła się ogólna interpretacja ministra finansów (pismo z 27 listopada 2012 r., nr PT3/033/10/423/AEW/12/PT-618), potwierdzająca stanowisko NSA. Zdaniem Agnieszki Poręby, doradcy podatkowego, menedżera w ITA Doradztwo Podatkowe, problem mogą mieć ci podatnicy którzy rozliczali premie jako płatności nieobjęte VAT i nie posiadają indywidualnej interpretacji, która by ich chroniła.
– Istnieje ryzyko, że organy podatkowe zaczną kwestionować ich rozliczenia podczas kontroli – wskazuje.
Niektórym firmom udało się w sądzie uzyskać korzystne rozstrzygnięcie i w ich indywidualnej sprawie izby skarbowe musiały uznać, że premia pieniężna nie jest tożsama z rabatem, a jej przyznanie nie powoduje obniżenia ceny sprzedanych towarów.
Nowe rozstrzygnięcia
W 2013 r. zapadnie uchwała NSA w sprawie zasad opodatkowania VAT robót budowlano-montażowych. Z wnioskiem o jej podjęcie 13 listopada wystąpił prezes NSA. Doktor Jowita Pustuł, doradca podatkowy z J. Pustuł, M. Przywara Doradztwo Podatkowe, tłumaczy, że wątpliwości dotyczą tego, czy niższą stawkę VAT można stosować tylko w odniesieniu do prac związanych z budynkiem mieszkalnym (jak chce fiskus), czy też w przypadku robót wykonywanych poza obrębem budynku, lecz integralnie związanych z budową i pracami w środku (przy czym obstaje wielu podatników). Chodzi np. o podłączanie budynku do sieci energetycznych i innych.
W 2013 r. NSA rozstrzygnie też kwestię zaliczania do kosztów uzyskania przychodów wydatków na tzw. reprezentację, w szczególności na kolacje czy obiady z kontrahentami w restauracji. W 2012 r. zapadały w tej sprawie rozbieżne orzeczenia. Dlatego 17 grudnia, jeden ze składów sędziowskich zawnioskował o rozstrzygnięcie problemu przez skład siedmiu sędziów.
– Z pewnością podatnicy byliby też bardzo zadowoleni, gdyby NSA zadecydował, jakie konsekwencje podatkowe wiążą się z organizacją przez pracodawców imprez dla pracowników – dodaje Jowita Pustuł.
Jak wyjaśnia, po uchwale NSA z 24 października 2011 r. (sygn. II FPS 7/10) w sprawie abonamentów medycznych podjętej w składzie całej izby finansowej większość pracodawców ustala przychód u pracowników, nawet jeśli dany pracownik nie uczestniczy w imprezie. Chodzi o to, że przychód podatkowy powstaje już wtedy, kiedy pracownik ma możliwość skorzystania z propozycji pracodawcy (np. został zaproszony na imprezę). W ocenie naszej rozmówczyni uwzględnianie przychodu hipotetycznego, i to w taki sposób, że koszty imprezy są dzielone przez liczbę zaproszonych pracowników, nie ma uzasadnienia w przepisach ustawy o PIT i może być uznane za niezgodne z konstytucją.
TSUE też zdecyduje
Istotne dla wykładni prawa będą rozstrzygnięcia Trybunału Sprawiedliwości UE. Wkrótce ma on odpowiedzieć na pytania prawne, które budzą wątpliwości NSA. 17 stycznia 2013 r. w sprawie C-224/11 TSUE wyda wyrok dotyczący opodatkowania VAT usługi ubezpieczenia przedmiotu leasingu (czy usługa ta ma być zwolniona z podatku, czy opodatkowana stawką podstawową, tak jak leasing). TSUE zajmie się też m.in. kwestią opodatkowania VAT usług edukacyjnych. Chodzi o to, czy firma, która świadczy usługi szkoleniowe, odlicza VAT od nabytych towarów i usług wykorzystywanych na potrzeby oferowania usług edukacyjnych.
Istotne dla wykładni prawa będą także rozstrzygnięcia Trybunału Sprawiedliwości UE