Subskrybuj nas na Youtube
Zapisz się na newsletter
NSA uznał, że sumy pieniężne za przewlekłość postępowania sądowego nie są opodatkowane. Organ podatkowy nie uwzględnił wyroku, bo orzeczenia nie są źródłem obowiązującego prawa.
Wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z 16 grudnia 2011 r. (sygn. akt II FSK 1218/10) całkowicie zmienił linię orzecznictwa, jeśli chodzi o opodatkowanie PIT sum pieniężnych przyznawanych za przewlekłość postępowania.
Wyrokiem tym NSA oddalił skargę kasacyjną dyrektora Izby Skarbowej w Bydgoszczy od wyroku WSA w Bydgoszczy z 17 lutego 2010 r. (sygn. akt I SA/Bd 680/09).
Skarżący wystąpił o interpretację w zakresie zwolnienia przedmiotowego i zadał pytanie: czy suma pieniężna otrzymana za stwierdzoną przewlekłość postępowania sądowego podlega opodatkowaniu jako przychód z innych źródeł, czy jest zwolniona z PIT?
Organ podatkowy stwierdził przed WSA, że suma pieniężna z tytułu przewlekłości nie mieści się w katalogu świadczeń z art. 21 ust. 1 ustawy o PIT (t.j. Dz.U. z 2012 r. poz. 361 z późn. zm.). Otrzymane świadczenie nie nosi znamion zadośćuczynienia, czy też odszkodowania i w związku z tym, zgodnie z art. 9 ust. 1 ustawy o PIT, podlega opodatkowaniu na zasadach ogólnych.
Sąd I instancji uznał skargę za zasadną, akceptując tezę, że zasądzona kwota z tytułu przewlekłości stanowi sankcję dla państwa za wadliwie zorganizowany wymiar sprawiedliwości oraz ma charakter i cel zbliżony do zadośćuczynienia dla skarżącego za krzywdę moralną spowodowaną przewlekłością postępowania. NSA oddalił skargę kasacyjną dyrektora izby skarbowej, uznając, że nie zawierała ona usprawiedliwionych podstaw.
NSA zauważył, że istotą zwolnienia z art. 21 ust. 1 pkt 3b ustawy o PIT jest to, że świadczenie to nie wzbogaca, lecz rekompensuje poniesioną stratę za naruszone prawo do rozpoznania sprawy bez nieuzasadnionej zwłoki, co z kolei spowodowane było nieprawidłowym działaniem lub bezczynnością sądu lub prokuratora.
Sąd zauważył również, że pojęcie „suma pieniężna” jest charakterystyczne jedynie dla ustawy o skardze na naruszenie prawa strony do rozpoznania sprawy w postępowaniu przygotowawczym, prowadzonym lub nadzorowanym przez prokuratora i postępowaniu sądowym bez nieuzasadnionej zwłoki (Dz.U. z 2004 r. nr 179, poz. 1843 z późn. zm.); dalej: ustawa o skardze. Sąd wskazał również, że skoro w tej ustawie jest mowa o przyznaniu odszkodowanemu odpowiedniej sumy tytułem zadośćuczynienia pieniężnego za doznaną krzywdę, to charakter wypłaconego świadczenia jest zbliżony do zadośćuczynienia i tym samym zwolniony z PIT.
Zdaniem sądu opodatkowanie sumy pieniężnej za krzywdę moralną spowodowaną przewlekłością postępowania byłoby niesprawiedliwe w sensie społecznym. Strony w zakresie wypłaconych sum z tego tytułu mają prawo do zwolnienia podatkowego.
Wydawało się, że przełomowy wyrok sądu zmieni podejście organów podatkowych. Tak się jednak nie stało. Organ podatkowy w wydanej na wniosek zainteresowanego interpretacji z 1 czerwca 2012 r. (nr IPPB4/415-227/12-2/MP) uznał, że w jego ocenie otrzymywana kwota pieniężna na podstawie orzeczenia sądowego nie ma charakteru odszkodowania ani zadośćuczynienia i stanowi dla otrzymującego przychód z innych źródeł, o którym mowa w art. 20 ust. 1 w zw. z art. 10 ust. 1 pkt 9 ustawy o PIT, a w związku z tym podlega opodatkowaniu.
W kwestii powołanego przez wnioskodawcę wyroku NSA organ podatkowy stwierdził, że orzeczenia sądowe nie są źródłem powszechnie obowiązującego prawa i są wiążące jedynie w sprawach, w których zapadły, a w interpretacji nie dokonuje się oceny prawnej powołanych rozstrzygnięć innych organów podatkowych czy sądów, zwłaszcza gdy są one niejednolite.
Zdaniem sądu opodatkowanie sumy uzyskanej za krzywdę moralną spowodowaną przewlekłością postępowania byłoby niesprawiedliwe
Adam Zych
