Pracownik może otrzymać w ciągu roku do 380 zł dofinansowania do swojego wypoczynku, wolnych od podatku (art. 21 ust. 1 pkt 67 ustawy o PIT). Może też skorzystać z dopłaty ze środków z zakładowego funduszu świadczeń socjalnych (ZFŚS) do wypoczynku (zorganizowanego) swojego niepełnoletniego dziecka – w tym przypadku kwota wolna od podatku nie jest limitowana. Jednak pod warunkiem, że będą spełnione wymogi z art. 21 ust. 1 pkt 78 ustawy o PIT.
Przyznawanie ulgowych usług i świadczeń oraz wysokość dopłat z ZFŚS uzależnia się od sytuacji życiowej, rodzinnej i materialnej osoby uprawnionej do korzystania z niego (art. 8 ust. 1 ustawy z 4 marca 1994 r. o zakładowym funduszu świadczeń socjalnych – t.j. Dz.U. z 2012 r. nr 592). Jednak to kryterium uznaniowe odnosi się jedynie do ulgowych świadczeń i usług, a nie do całości działalności socjalnej (zob. wyrok SN z 23 października 2008 r.; sygn. akt II PK 74/08).
Brak jest natomiast regulacji zasad rozdzielania środków ZFŚS na poszczególne cele, jak również zasad przyznawania świadczeń socjalnych uprawnionym osobom. Z tego względu powinny być one ustalone wewnętrznie w regulaminie zakładowym firmy (art. 8 ust. 2 ustawy o ZFŚS). Regulamin może przewidywać wydatkowanie środków funduszu na inne cele mieszczące się w ramach działalności socjalnej pracodawcy oraz ustalać inne zasady korzystania z tych świadczeń (np. powszechnej dostępności na równych zasadach w zakresie imprez integracyjnych).
Z uwagi na to, że przepisy nie określają kwoty dochodu, uprawniającej do korzystania z ulgowych świadczeń i usług z ZFŚS, należy uznać, że mają one charakter uznaniowy. W tym przypadku najważniejszym kryterium jest sytuacja materialna osoby uprawnionej, występującej o przyznanie takiego świadczenia (dopłaty do wypoczynku).

W regulaminie ZFŚS powinny być określone wzory wniosków i dokumentów, które pracownik ubiegający się o świadczenie socjalne powinien złożyć – w tym wzór oświadczenia o dochodach

Przepisy milczą na temat sposobu dokumentowania dochodów pracowników do celów socjalnych. Pracodawca ma zatem prawo wystąpić o oświadczenie o sytuacji dochodowej pracownika i członków jego rodziny. Oczywiście tylko wtedy, gdy takie zasady są przyjęte w wewnętrznym regulaminie ZFŚS.

Joanna Nowicka