ikona lupy />
Krzysztof Dziekoński biegły rewident, partner w TPA Horwath
Komisja Nadzoru Finansowego (KNF) przeprowadziła w 2011 roku badanie jakości sprawozdawczości spółek giełdowych. Jego wyniki niestety nie są budujące, gdyż wskazują na występujące istotne uchybienia w zakresie zgodności publikowanych sprawozdań finansowych z wymaganiami prawnymi obowiązującymi emitentów, jakimi są m.in. MSSF.

Występujące błędy

Analiza KNF wykazała liczne wątpliwości, czy ujawnienia w sprawozdaniach finansowych zostały przez emitentów dokonane w sposób kompletny, zrozumiały i przejrzysty, tak aby zapewnić wiarygodność prezentowanych sprawozdań.
Następnym obszarem, gdzie stwierdzono istotne braki ujawnień, są instrumenty finansowe, m.in. brak ujawnienia analizy wymagalności zobowiązań finansowych oraz opisu sposobu zarządzania ryzykiem płynności, brak ujawnienia analizy wrażliwości dla ryzyka walutowego, ryzyka stopy procentowej oraz innego ryzyka cenowego czy też nieprzypisanie instrumentów finansowych do klas zgodnie z MSSF 7.

Polskie spółki giełdowe czeka spora praca, aby poprawić jakość publikowanych raportów

Również istotnym obszarem niezgodności są uchybienia dotyczące ujawnień w zakresie połączeń jednostek gospodarczych i konsolidacji. W tym obszarze istotne naruszenia obowiązków informacyjnych dotyczą m.in. braku ujawnienia podstawy ustalenia wartości godziwej instrumentów kapitałowych emitenta wyemitowanych w ramach kosztu połączenia, braku ujawnienia wartości bilansowej każdej z kategorii aktywów, zobowiązań i zobowiązań warunkowych, ustalonej zgodnie z MSSF bezpośrednio przed połączeniem, brak opisu czynników, które przyczyniły się do powstania kosztu powodującego konieczność ujęcia wartości firmy, braku ujawnienia kwoty zysku lub straty jednostki przejmowanej od daty przejęcia, uwzględnionej w wyniku finansowym jednostki przejmującej za dany okres, czy też niepodanie informacji dotyczącej kryterium istotności na potrzeby wyłączenia z obowiązku konsolidacji.
Kolejnym obszarem nieprawidłowości jest sprawozdawczość według segmentów. Tutaj zastrzeżenia dotyczą m.in. braku informacji dotyczących segmentów operacyjnych, braku ujawnień, w szczególności zysku lub straty, jak również wartości zobowiązań i aktywów każdego segmentu, niejasne zaprezentowanie informacji dotyczących obszarów geograficznych, braku ujawnienia informacji na temat zakresu, w jakim jednostka jest zależna od jej głównych klientów.
Niezgodności i braki ujawnień dotyczące podmiotów powiązanych dotyczyły m.in. braku informacji dotyczących wszystkich transakcji z podmiotami powiązanymi czy też braku pewności co do kompletności ujawnień dotyczących świadczeń dla kluczowego personelu kierowniczego.
W obszarze dotyczącym prezentacji sprawozdań finansowych uwagi dotyczyły m.in. braku opisu subiektywnych ocen, których dokonało kierownictwo w procesie stosowania zasad (polityki) rachunkowości jednostki, a które mają najbardziej istotny wpływ na kwoty ujęte w sprawozdaniu finansowym, brak ujawnienia informacji odnośnie do głównych założeń dotyczących przyszłości oraz innych podstawowych przyczyn niepewności szacunków na koniec okresu sprawozdawczego, czy też nieujawnienia informacji umożliwiających użytkownikom sprawozdania finansowego ocenę celów, zasad i procesów służących zarządzaniu kapitałem.

Kluczowa jakość

Jak widać, polskie spółki giełdowe czeka jeszcze spora praca w zakresie poprawy jakości publikowanych raportów skonsolidowanych i doprowadzenia ich do pełnej zgodności z obowiązującymi przepisami prawa.
W przypadku stwierdzonych niezgodności, zgodnie z uregulowaniami prawnymi w zakresie odpowiedzialności za sprawozdawczość spółki, KNF podejmuje kroki prawne w związku z niestosowaniem w pełni MSSF dla celów sprawozdawczości, co może skutkować karami finansowymi zarówno dla jednostki, jak i zarządu oraz rady nadzorczej.
Należy też krytycznie spojrzeć na rolę, jaką w tym procesie spełniają biegli rewidenci, którzy o sprawozdaniach finansowych wykazujących niezgodności z obowiązującymi przepisami prawa nie powinni wydawać opinii audytowych bez zastrzeżeń w tym zakresie.

Krzysztof Dziekoński biegły rewident, partner w TPA Horwath