Samorządy, które nie przekształcą szpitali, będą musiały pokryć ich straty w ciągu trzech miesięcy od zatwierdzenia sprawozdania finansowego. Wynika to z ustawy o działalności leczniczej (Dz.U. z 2011 r. nr 112, poz. 654 z późn. zm.).
Jeżeli tego nie uczynią, w ciągu następnych 12 miesięcy konieczne będzie przekształcenie placówki w spółkę kapitałową lub jej zlikwidowanie. Maciej Zabelski, wiceprezes firmy doradczej AMG Finanse, wyjaśnia, że dotychczas przepisy uprawniały samorządy do pokrycia straty szpitali, gdy on sam tego nie zrobił. W praktyce jednak SP ZOZ w sprawozdaniu wskazywał, że zostaną one pokryte z przyszłych zysków.
– To powodowało, że latami szpitale mogły się bezkarnie zadłużać– twierdzi nasz rozmówca.

Przy przekształceniu szpitala w spółkę samorząd (podmiot tworzący) ustala wskaźnik jego zadłużenia, tj. relacji zobowiązań pomniejszonych o inwestycje krótkoterminowe do jego przychodów

Faktyczna odpowiedzialność za straty – po zmianie tych przepisów – będzie dotyczyć po raz pierwszy wyników ze sprawozdań za 2012 rok. Problem jest o tyle poważny, że zadłużenie niektórych szpitali jest większe niż całkowity roczny budżet samorządu. Dlatego już teraz trzeba podjąć odpowiednie kroki.
Likwidacja jest obecnie działaniem najtrudniejszym ze względów społeczno-politycznych. Można więc założyć, że wybór tej drogi będzie ostatecznością.

Gdy wskaźnik jest wyższy od 0,5, samorząd przejmuje zobowiązania szpitala, tak aby wskaźnik ten nie przekraczał wartości 0,5.

– Z kolei samo przekształcenie SP ZOZ w spółkę kapitałową nie uzdrowi sytuacji finansowej szpitali – twierdzi nasz rozmówca.
Dodatkowo powoduje nabycie przez szpital zdolności upadłościowej, co stanowi znaczące zagrożenie dla szpitala oraz podmiotu tworzącego.
Według Macieja Zabielskiego jedynym racjonalnym rozwiązaniem, niezależnie od formy organizacyjno-prawnej jest głęboka restrukturyzacja naprawcza placówki. Szpitale muszą zacząć dostosowywać koszty do kontraktu z NFZ, a nie odwrotnie. W większości przypadków konieczna jest niestety redukcja kosztów osobowych. W wielu placówkach fundusz płac wynosi aż 80 – 90 proc. przychodów.
Niezbędne jest wdrożenie sprawdzonych i skutecznych metod zarządzania pozwalających na szybkie odzyskanie oraz utrzymanie płynności finansowej przez szpital. Konieczna jest również optymalizacja struktury organizacyjnej, Zarówno samorządowi, jak i szpitalowi musi towarzyszyć jasno określony cel restrukturyzacji.