Sytuacja finansowa samorządów jest na bieżąco monitorowana przez Ministerstwo Finansów.
O tym, że rośnie zadłużenie samorządów, informowaliśmy m.in. w wydaniu z 9 stycznia. Ministerstwo Finansów w odpowiedzi na interpelację poselską (nr 883/12) wskazało, że samorządom, które znalazły się w trudnej sytuacji finansowej, może być udzielona pożyczka z budżetu państwa. Przysługuje ona, jeżeli jednostka realizuje postępowanie naprawcze lub przystępuje do jego realizacji oraz z analizy programu tego postępowania wynika, że w stopniu wysoce prawdopodobnym nastąpi poprawa sytuacji, zachowane zostaną zasady określone w art. 242 – 244 ustawy o finansach publicznych na koniec roku, w którym upływa termin spłaty pożyczki, a także zapewniona zostanie spłata pożyczki wraz z odsetkami.

Regionalne izby obrachunkowe prowadzą działalność informacyjną i szkoleniową jednostek samorządu terytorialnego, co zdaniem Ministerstwa Finansów wpływa na prowadzenie gospodarki finansowej

Resort podkreślił, że kontrolę nad gospodarką finansową jednostek samorządu terytorialnego sprawują regionalne izby obrachunkowe. Nadzór ten dotyczy m.in. zaciągania zobowiązań wpływających na wysokość długu publicznego jednostek samorządu terytorialnego i udzielania pożyczek. RIO dokonują też kontroli gospodarki finansowej i zamówień publicznych jednostek samorządu terytorialnego.
Minister finansów nie jest organem upoważnionym do przeprowadzania działań kontrolnych wobec jednostek samorządu terytorialnego. Niezależnie od tego na bieżąco monitoruje sytuację finansową samorządów. Co kwartał analizowane są dane ze sprawozdań budżetowych samorządów w zakresie zadłużenia. W sytuacji gdy wskaźnik zadłużenia przekroczył 60 proc. dochodów, resort zwraca się do prezesów regionalnych izb obrachunkowych o informacje, jakie są przyczyny naruszenia wskaźników i jak oceniają sytuację finansową tych jednostek.
Ministerstwo podało, że za całość gospodarki finansowej jednostki sektora finansów publicznych odpowiada kierownik tej jednostki. Kary za naruszenie dyscypliny finansów publicznych oraz ich wymiar określa ustawa o odpowiedzialności za naruszenie dyscypliny finansów publicznych.