Subskrybuj nas na Youtube
Spółki powinny opierać się na ostatnich wyrokach NSA, które określają metody postępowania przy wypłacie dywidend rzeczowych i pieniężnych.
Przydział dywidendy udziałowcom ma różne skutki podatkowe, w zależności od tego, komu wypłacany jest zysk i w jakiej formie. W ostatnim czasie Naczelny Sąd Administracyjny wydał ważne orzeczenia dla tych spółek, które zaciągną kredyt na wypłatę dywidendy albo przekażą ją w formie rzeczowej zamiast w gotówce. Tak mogą postąpić spółki, które podjęły decyzję o wypłacie dywidendy, ale obecnie w związku z gorszą kondycją finansową nie mają wystarczających środków.
/>
Lepiej bez kredytu
NSA w uchwale z 12 grudnia 2011 r. (sygn. akt II FPS 2/11) uznał, że odsetki od kredytu zaciągniętego przez spółkę na wypłatę dywidendy nie są kosztem podatkowym. To rozstrzygnięcie, korzystne dla fiskusa, było zaskakujące dla przedsiębiorców.
– Sąd uznał, że spółka, wypłacając dywidendę, nie osiąga przychodu, lecz realizuje jedynie obowiązek rozdysponowania należnego udziałowcom zysku – mówi Lech Janicki, doradca podatkowy w ECDDP.
Aleksandra Kozłowska, doradca podatkowy w TPA Horwath, nie zgadza się z argumentacją sądu. W przypadku problemów ze zgromadzeniem środków na wypłatę dywidendy może dojść do zagrożenia płynności finansowej spółki, a w najgorszym przypadku braku możliwości kontynuowania działalności.
– Zaciągnięcie w takich okolicznościach kredytu jest działaniem w pełni racjonalnym i uzasadnionym – stwierdza Aleksandra Kozłowska.
Rzeczy zamiast gotówki
Zamiast pozyskania za wszelką cenę gotówki spółki mogą wypłacić dywidendę rzeczową, wydając wspólnikom np. nieruchomości. Organy podatkowe uważają, że taka transakcja generuje przychód do opodatkowania dla spółki wypłacającej dywidendę. Jest to przychód ze sprzedaży prawa własności np. nieruchomości w wysokości jej wartości rynkowej.
NSA w wyroku z 8 lutego 2012 r. (sygn. akt II FSK 1384/10) tym razem rozstrzygnął ten problem na korzyść spółek. Według sądu nie ma znaczenia, czy spółka wypłaci dywidendę z czystego zysku, czy też z części swojego majątku stanowiącego jej aktywa.
Problemy z VAT
Jednak przy wypłacie dywidendy rzeczowej pewne komplikacje mogą się pojawić przy rozliczeniu VAT. Organy podatkowe uważają, że taka forma wypłaty dywidendy podlega temu podatkowi. Jest to nieodpłatne przekazanie towaru lub świadczenie usług (np. interpretacja indywidualna dyrektora Izby Skarbowej w Poznaniu z 23 września 2011 r., nr ILPP2/443-967/11-5/MN).
Marcin Chomiuk, partner w dziale prawno-podatkowym PwC, przypomina, że wypłata dywidendy w formie rzeczowej jest opodatkowana, pod warunkiem że spółka miała wcześniej prawo do odliczenia VAT zapłaconego przy okazji zakupu danego towaru.
Część podatników spiera się jednak z fiskusem o zasadność opodatkowania VAT, uważając, że nie jest to ani nieodpłatna, ani odpłatna czynność. Chodzi o to, że dla jednych podatników w pewnych sytuacjach rozliczenie VAT może być korzystne, a dla innych nie.
Karolina Gierszewska, ekspert podatkowy w ECDDP, jest zdania, że wypłata dywidendy rzeczowej nie może być uznana za klasyczną odpłatną dostawę towarów. Źródłem nabycia przedmiotu dywidendy i tytułem do uzyskania przysporzenia przez udziałowca nie jest umowa cywilnoprawna, ale uchwała wspólników.
Pogląd, że wypłata dywidendy rzeczowej nie podlega VAT, podzielił np. Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie w prawomocnym wyroku z 25 stycznia 2011 r. (sygn. akt III Sa/Wa 3068/10). Wypłata dywidendy w postaci przeniesienia na udziałowca prawa do znaków towarowych nie stanowi odpłatnej dostawy towarów ani odpłatnego świadczenia usług, czyli nie jest opodatkowana. Jeśli udziałowiec prowadzi działalność gospodarczą i wykorzysta przekazane towary do działalności, to nie wystąpi ryzyko, że zostanie on ostatecznym konsumentem, który nabędzie towary czy usługi bez VAT.
Andrzej Nikończyk, doradca podatkowy w KNDP, zwraca uwagę, że jeśli spółka odliczyła VAT od znaku towarowego i teraz wyda go poza VAT, to w okresie obowiązkowej korekty (5 lat) będzie musiała oddać ten odliczony wcześniej podatek. Dojdzie tak naprawdę do opodatkowania, mimo braku konsumpcji, na którą powołał się sąd.
Istnieje jednak ryzyko, iż przy wypłacie dywidendy rzeczowej sądy przyjmą pogląd, że jest to nieodpłatne wydanie towaru. W takim przypadku, jak mówi Karolina Gierszewska, jedyną linią obrony podatników jest przyjęcie stanowiska, że w ramach wypłaty spółka nie działa w charakterze podatnika VAT, ale wykonuje dyspozycję uchwały wspólników.
Terminowa wypłata
Gdy wspólnicy podejmą już decyzję o wypłacie dywidendy, to powinni jej przestrzegać i wypłacić należności udziałowcom w terminie.
– Jeśli spółka opóźnia się z wypłatą dywidendy, organy podatkowe często uznają, że w tym czasie spółka korzysta z należnego im kapitału, czyli uzyskuje przychody z nieodpłatnych świadczeń – mówi Lech Janicki.
Dlatego w uchwale zgromadzenia wspólników powinno się określić odległy termin płatności bądź też zastrzec, że dywidenda będzie wypłacana w ratach.