Decyzji nieostatecznej może być nadany rygor natychmiastowej wykonalności w czterech przypadkach określonych w art. 239b Ordynacji podatkowej (t.j. Dz.U. z 2005 r. nr 8, poz. 60 z późn. zm.). Spełnienie jednego z tych warunków nie wystarczy jednak, aby kazać natychmiast wykonać decyzję.
Jak mówi Zbigniew Błaszczyk, doradca podatkowy z Tax-US, organ musi też uprawdopodobnić, że zobowiązanie wynikające z decyzji nie zostanie wykonane.

Podatnik może zaskarżyć postanowienie o nadaniu rygoru natychmiastowej wykonalności do sądu administracyjnego

WSA w Gorzowie Wielkopolskim w jednym z wyroków (sygn. akt I SA/Go 887/11) zwrócił uwagę, że przesłanką, która uprawdopodabnia niewykonanie decyzji, jest np. informacja o prowadzonej egzekucji sądowej z majątku podatnika.
Jak wskazał z kolei WSA w Szczecinie (sygn. akt I SA/Sz 546/11) organ badając, czy podatnik wyzbywa się majątku, musi swoją decyzję uzasadnić. Jeśli np. osoba sprzedała nieruchomość, to należy zbadać, czy był to jedyny składnik majątku tego podatnika.
WSA w Gdańsku (sygn. akt I SA/Gd 774/11) orzekł natomiast, że w przypadku gdy termin przedawnienia jest krótszy niż trzy miesiące, to wymóg uprawdopodobnienia będzie zachowany bez względu na to, czy stan majątkowy podatnika pozwala na spłatę zobowiązania podatkowego. Zbigniew Błaszczyk przyznaje, że w praktyce rygor natychmiastowej wykonalności decyzji jest nadawany właśnie w sytuacji, gdy okres do upływu terminu przedawnienia zobowiązania jest krótszy niż 3 miesiące.

Jeśli do końca przedawnienia pozostało mniej niż trzy miesiące, organ podatkowy nie musi dodatkowo uprawdopodabniać, że zobowiązanie nie zostanie wykonane

Eksperci zwracają uwagę, że organy podatkowe stosują różne sztuczki, które powodują np. przerwanie biegu terminu przedawnienia.
Mirosław Siwiński, doradca podatkowy z Kancelarii Prawnej Witold Modzelewski, zwraca uwagę, że organom podatkowym nie trudno spełnić przesłanki pozwalające nałożyć taki rygor, czasami wręcz występują one z tym automatycznie (tj. gdy do końca okresu przedawnienia zostało mniej niż 3 miesiące).
Zbigniew Błaszczyk wskazuje, że urzędy skarbowe stosują stałe metody, które prowadzą do tego, by nie doszło do przedawnienia zobowiązań. Po pierwsze – wyjaśnia ekspert – stosują środek egzekucyjny, o którym podatnik nie został zawiadomiony. W praktyce urzędy skarbowe zajmują rachunek bankowy, a podatnik dowiaduje się o tym, gdy chce pobrać pieniądze z konta.
– Narusza się w takich przypadkach kilka przepisów, ale kluczowe jest stosowanie bardzo dotkliwego środka egzekucyjnego, bowiem uniemożliwia się prowadzenie normalnej działalności – stwierdza Zbigniew Błaszczyk.
Drugą metodą, na którą wskazuje ekspert, jest wszczęcie postępowania karnego skarbowego w stosunku do podatnika na podstawie przesłanek obowiązujących w postępowaniu kontrolnym, którego faktycznie nie przeprowadzono. Zbigniew Błaszczyk mówi, że postępowanie karne skarbowe prowadzi się, mimo że żadne dowody w sprawie nie zostały prawnie zgromadzone.
Mirosław Siwiński zwraca natomiast uwagę, że często wykorzystywaną przesłanką jest wskazanie, że strona nie posiada majątku o odpowiedniej wartości. Ekspert tłumaczy, że ustalenie tej okoliczności następuje na zasadach dowodowych z postępowania podatkowego. W konsekwencji tego organy podatkowe dowolnie oceniają wartość majątku zobowiązanego dłużnika. Zażalenie na postanowienie o nadaniu rygoru natychmiastowej wykonalności jest więc pozorne, dopóki podatnik nie złoży skargi do sądu.