Szkolenia zawodowe lub finansowane w co najmniej 70 proc. ze środków publicznych są zwolnione z podatku od towarów i usług. Urzędy skarbowe różnie interpretują te przepisy, przysparzając podatnikom kłopotów.
Przedsiębiorcy prowadzący szkolenia dla urzędników mają problemy z rozliczaniem VAT. Chodzi o dwa zwolnienia z podatku. Pierwsze dotyczy szkoleń zawodowych. Drugie szkoleń finansowanych przynajmniej w 70 proc. ze środków publicznych.
– Szkolę urzędników państwowych. Są to różne zajęcia, m.in. dla rzeczników prasowych. W urzędzie skarbowym na Podlasiu dowiedziałem się, że nie mogę skorzystać ze zwolnienia z VAT, bo rzecznik to nie zawód, lecz stanowisko – opisuje problem w rozmowie z „DGP” pan Maciej z Warszawy.
Pyta nas, jak może skorzystać z drugiego zwolnienia z VAT, przysługującego gdy szkolenie jest finansowane ze środków publicznych.
– Nauka dla administracji w całości jest finansowana ze środków publicznych. Dlaczego więc muszę rozliczać VAT – pyta przedsiębiorca.
Według ekspertów urzędy skarbowe po raz kolejny nadinterpretują przepisy. Co istotne, Ministerstwo Finansów przyznaje rację podatnikom, wskazując, że po spełnieniu ustawowych warunków w opisanym przypadku skorzystanie ze zwolnienia z VAT jest możliwe. Trzeba tylko pamiętać, że zwolnienia – jako wyłom w powszechności opodatkowania – muszą być interpretowane ściśle.

Zmiana przepisów

Zmiany, jakie nastąpiły od 2011 r. w zakresie zwolnień z VAT, dotyczące usług edukacyjnych, są efektem dostosowania polskich przepisów do regulacji unijnych.
Paweł Nocznicki, doradca podatkowy, menedżer Stone & Feather Tax Advisory, zwraca uwagę, że obecnie szkolenia mogą być zwolnione z VAT, jeśli spełniają co najmniej jeden z trzech warunków:
● prowadzone są w formach i na zasadach przewidzianych w odrębnych przepisach;
● są świadczone przez podmioty, które uzyskały akredytację;
● są finansowane w całości lub przynajmniej w 70 proc. ze środków publicznych.
– W każdym z tych przypadków muszą to być szkolenia o charakterze kształcenia zawodowego lub przekwalifikowania zawodowego – wyjaśnia Paweł Nocznicki.

Pojęcie zawodu

Zakres szkoleń zawodowych jest definiowany w rozporządzeniu UE 282/2011 jako usługi obejmujące nauczanie pozostające w bezpośrednim związku z branżą lub zawodem, jak również nauczanie mające na celu uzyskanie lub uaktualnienie wiedzy do celów zawodowych.
Andrzej Nikończyk, doradca podatkowy, partner w KNDP, wyjaśnia, że pojęcie „zawód” użyte w tym przepisie, to autonomiczne pojęcie prawa wspólnotowego. Dlatego nie podlega wykładni krajowej. Osoby wykonujące zawód rzecznika na pewno mogą się w tym zakresie kształcić w ramach szkoleń zawodowych.
– Nawet jeśli przepisy krajowe nie wyróżniają tego zawodu, to na pewno szkolenie takich osób ma na celu uzyskanie lub uaktualnienie wiedzy do celów zawodowych (pracy wykonywanej zawodowo) – przekonuje Andrzej Nikończyk.
Również Paweł Nocznicki jest zdania, że jeżeli szkolenie ma związek z zajmowanym stanowiskiem i służy podnoszeniu umiejętności zawodowych pracowników (w tym przypadku – rzeczników prasowych), warunek do zwolnienia należałoby uznać za spełniony.



Finansowanie a zapłata

W przypadku pracowników administracji szkolenie finansowane (od 70 proc.) ze środków publicznych (w ustawie o finansach publicznych) powinno korzystać z odrębnego tytułu do zwolnienia z VAT, wyłącznie ze względu na sposób finansowania.
Według Andrzeja Nikończyka w praktyce widać próby ograniczania pojęcia „finansowane” przez organy podatkowe do „zapłacone bezpośrednio”. Jednak – zdaniem eksperta – nie ma do tego żadnych podstaw prawnych. Ustawodawca celowo posłużył się pojęciem „finansowanie”, by uniezależnić zastosowanie zwolnienia od konkretnego sposobu opłacenia.
– Inaczej opodatkowaniu podlegałyby wszystkie szkolenia, które są kupowane za własne środki, a potem refinansowane z budżetu lub środków unijnych (tzw. postfinansowanie) – argumentuje Andrzej Nikończyk.
Zdaniem Pawła Nocznickiego warunek finansowania szkoleń ze środków publicznych nie obejmuje jednak sytuacji, gdy organ administracji płaci za szkolenie pracownika jego organizatorowi. Warunek finansowania należy odnosić do organizatora, który nie finansuje szkolenia z własnych środków, ale uzyskuje na nie wsparcie ze środków publicznych – m.in. ze środków pochodzących z UE (np. z EFS).

Interpretacje fiskusa

Teoretycznie omawiane dziś przez nas przypisy wydają się być dość jasne. Praktyka pokazuje jednak, że nie do końca tak jest.
– Niektóre urzędy i izby skarbowe rzeczywiście podejmują próby takiej interpretacji ustawy o VAT, aby ograniczyć możliwość stosowania zwolnienia z tego podatku – stwierdza Andrzej Pośniak, prawnik w CMS Cameron McKenna.
Jednocześnie dodaje, że dobrym przykładem jest tu interpretacja wydana 4 sierpnia 2011 r. przez dyrektora Izby Skarbowej w Bydgoszczy. Zgodnie z nią środki publiczne przeznaczone na usługi kształcenia zawodowego lub przekwalifikowania zawodowego, wykonywane przez podmiot niebędący wnioskodawcą o otrzymanie tych środków, tracą przymiot publiczności i stają się środkami prywatnymi. Stąd jedynie usługi szkoleniowe świadczone bezpośrednio przez beneficjentów dofinansowania mogą korzystać ze zwolnienia z podatku od towarów i usług, a pozostałe podlegają opodatkowaniu stawką 23-proc., choć nie wynika to z przepisów ustawy o VAT.
Innym przykładem są różnego rodzaju interpretacje słów „kształcenie zawodowe”. W efekcie pojawiają się sytuacje, w których władze skarbowe utrzymują, że szkolenia dla rzeczników prasowych nie są szkoleniami zawodowymi, bo rzecznik prasowy to stanowisko, a nie zawód. Pytanie zatem, jaki zawód wykonuje rzecznik prasowy?
– Mimo tych oraz podobnych opinii poszczególnych urzędów oraz izb skarbowych, pojawiło się bardzo dużo interpretacji indywidualnych, które są korzystne dla podatników. Należy zatem mieć nadzieję, że te drugie ostatecznie przeważą – mówi Andrzej Pośniak.

Warto pytać

Tomasz Wagner, ekspert w Ernst & Young, podsumowując stwierdza, że zwolnienie z VAT dla usług edukacyjnych finansowanych ze środków publicznych znajdzie oczywiście zastosowanie w wielu przypadkach, niemniej trudno się spodziewać, że nastawione na opodatkowanie organy podatkowe same będą sugerować podatnikowi świadczącemu tego typu usługi skorzystanie z takiego rozwiązania.
– Kluczowe wydaje się zatem odpowiednie sformułowanie wniosku o indywidualną interpretację – podpowiada Tomasz Wagner.
Ekspert dodaje, że w niektórych przypadkach trudno jest jednocześnie przekonać fiskusa, że tego rodzaju finansowanie w rzeczywistości miało miejsce. Jest to kłopotliwe, szczególnie w sytuacjach, kiedy podmiot nabywający szkolenia nie jest bezpośrednim dysponentem środków publicznych, uzyskuje natomiast finansowanie z tych środków. Obecnie obowiązujące przepisy nie przewidują bowiem formy, w jakiej fakt ten mógłby zostać potwierdzony dla celów zastosowania zwolnienia.
W wielu interpretacjach izby skarbowe zwalniają z VAT szkolenia
ikona lupy />
Skorzystanie ze zwolnień zależy od spełnienia ustawowych warunków
Wiesława Dróżdż
Zgodnie z art. 43 ust. 1 pkt 29 ustawy o podatku od towarów i usług (t.j. Dz.U. z 2011 r. nr 177, poz. 1054), zwolnione z podatku są usługi kształcenia zawodowego lub przekwalifikowania zawodowego:
a) prowadzone w formach i na zasadach przewidzianych w odrębnych przepisach, lub
b) świadczone przez podmioty, które uzyskały akredytację w rozumieniu przepisów o systemie oświaty – wyłącznie w zakresie usług objętych akredytacją, lub
c) finansowane w całości ze środków publicznych
– oraz świadczenie usług i dostawa towarów ściśle z tymi usługami związane.
Ponadto, na podstawie rozporządzenia ministra finansów w sprawie wykonania niektórych przepisów ustawy o podatku od towarów i usług (Dz.U. nr 73, poz. 392), rozszerzono zakres zwolnienia, o którym mowa w ww. art. 43 ust. 1 pakt 29 lit. c ustawy o VAT przez objęcie nim usług kształcenia zawodowego lub przekwalifikowania zawodowego, finansowanych w co najmniej 70 proc. ze środków publicznych oraz świadczenie usług i dostawę towarów ściśle z tymi usługami związaną.
Dla objęcia zwolnieniem z podatku określonych usług szkoleniowych na podstawie przytoczonych przepisów konieczne jest uznanie określonych usług szkoleniowych za usługi kształcenia zawodowego lub przekwalifikowania zawodowego oraz spełnienie wskazanych w przepisach przesłanek.
Pojęcie kształcenia zawodowego i przekwalifikowania zostało zdefiniowane w rozporządzeniu Rady (UE) nr 282/2011. Usługi w zakresie kształcenia zawodowego i przekwalifikowania zapewniane na warunkach określonych w art. 132 ust. 1 lit. i Dyrektywy 2006/112/WE, obejmują nauczanie pozostające w bezpośrednim związku z branżą lub zawodem, jak również nauczanie mające na celu uzyskanie lub uaktualnienie wiedzy do celów zawodowych. Czas trwania kursu w zakresie kształcenia zawodowego bądź przekwalifikowania nie ma w tym przypadku znaczenia.
Odnosząc te wyjaśnienia do usług szkoleniowych dla pracowników np. urzędów skarbowych, można stwierdzić, że jeśli te usługi szkoleniowe są usługami kształcenia zawodowego lub przekwalifikowania zawodowego (czyli pozostają w bezpośrednim związku z branżą lub zawodem, lub mają na celu uzyskanie lub uaktualnienie wiedzy do celów zawodowych), oraz gdy spełnione są inne przesłanki wskazane w przepisach, usługi te są zwolnione z VAT.